Shakespeare was waarschijnlijk dol op wiet

via Wikimedia Commons

Was William Shakespeare high toen hij zijn toneelstukken schreef? Een nieuwe wetenschappelijke ontdekking maakt het aannemelijk om te denken van wel, hoewel het ook ophef om niks zou kunnen zijn. Hoe dan ook: er zijn mensen die onderzoek hebben gedaan naar de vierhonderd jaar oude pijpen die in de tuin van 's werelds beroemdste toneelschrijver liggen begraven, en volgens hen zou het goed kunnen dat de beste man iets zwaarders rookte dan alleen tabak.

In een forensisch onderzoek, waarover is gepubliceerd in het South African Journal of Science, zijn 24 pijpdelen onderzocht, die zijn opgegraven in het Engelse stadje Stratford-Upon-Avon, waar Shakespeare woonde. Met behulp van geavanceerde gaschromatografie detecteerden de onderzoekers sporen van cannabis, nicotine en zelfs restjes cocaïne, gemaakt met Peruviaanse cocabladeren. Vier van deze pijpen zijn naar verluidt afkomstig uit Shakespeare's voormalige tuin.

Er zijn Shakespeare-fans die al sinds jaar endag speculeren over of cannabis heeft bijgedragen aan Shakespeare's genialiteit. Dat gaat zelfs zo ver dat hele passages uit zijn werken worden geïnterpreteerd als impliciete verwijzingen naar drugs en geestverruimende middelen. Professor Francis Thackeray van de universiteit van Witwatersrand leidde het onderzoek, en volgens hem waren er diverse soorten tabak bekend, onder zeventiende-eeuwse Engelsen. Hij schreef dat een passage uit Sonnet 76, waar Shakespeare schreef over 'invention in a noted weed', kan worden gezien als een duidelijke aanwijzing dat de toneelschrijver/dichter/acteur bereid was om wiet te gebruiken als manier om zijn creatieve schrijfvaardigheden te bevorderen.

Deskundigen nemen Thackerays suggestie vooralsnog niet al te serieus. Volgens hen verwijst "noted weed" naar een kledingstijl die in die tijd welbekend was. Het paper dat Thackeray heeft geschreven lijkt bovendien echt hard bewijs te ontberen dat Shakespeare zo nu en dan een joint aanstak. Thackeray zegt desondanks dat 'het scenario goed voorstelbaar is dat Shakespeare zijn toneelstukken opvoerde in het hof van Koningin Elizabeth, in het gezelschap van Drake, Raleigh en anderen die pijp rookten met 'tabak.' 'Tabak' was in die tijd echter een zeer rekbare term.'

Overigens is dit niet de eerste keer dat de onderzoeker Shakespeare's mogelijke drugsgebruik heeft onderzocht. In 2001 schreef hij er ook al over.

Academici die zich specialiseren in Shakespeare worden vooralsnog weinig enthousiast van de claims van Thackeray. In een reactie op het stuk uit 2001 zei professor Stanley Wells bijvoorbeeld tegen de BBC dat de conclusies "betreurenswaardig" waren. Die uitspraak kan natuurlijk ook komen door het feit dat Wells een sceptische oude man is die niks van wiet moet hebben. Hij zei namelijk ook dat "[Thackeray] wil suggereren dat Shakespeare niet een groot genie was, maar iemand die zijn werk schreef onder kunstmatige invloed." Wat ik me dan afvraag: er zijn op dit moment zo'n acht miljoen cannabisgebruikers in Engeland; zijn die in staat om iets te produceren wat zich ook maar in de verte kan meten aan Shakespeare's werk? Ik denk het niet.

Ann Donnelly, curator van het Shakespeare Birthplace Turst Museum, leek ook nietovertuigd. "Mensen staan altijd op de voorste rij om met redenen te komen waarom Shakespeare geen genie was. Ik denk niet dat er echt bewijs is dat hij op wat voor manier dan ook werd geholpen door het nemen van narcotische substanties," zei ze.

Ondanks dat dit natuurlijk een bijzonder belangrijk vraagstuk is, begint de discussie absurde vormen aan te nemen. Thackeray riep in het verleden de Engelse Kerk al eens op de graven van Shakespeare en zijn familieleden te openen, om forensisch onderzoek te doen op hun overblijfselen. "Als er nog haar in die kisten ligt, of keratine van overgebleven nagels, dan zijn we zelfs met zulke kleine monsters in staat om chemische analyses op de aanwezigheid van marihuana te verrichten," aldus de onderzoeker in gesprek met LiveScience in 2011.