Waarom koppels in Zuid-Korea zich exact hetzelfde kleden

Dit artikel verscheen eerder op i-D Nederland.

Het dagelijkse streetstyle-spektakel dat er rondom Seoul Fashion Week plaatsvindt is alleen al de reis waard. Er zijn kleuters die rondlopen in Balenciaga – wat je meteen in een moreel dilemma plaatst tussen ‘Zo schattig!’ versus ‘Als ik foto’s maak word ik dan gearresteerd?’ Een K-Pop ster arriveert, vergezeld door een koor schreeuwende fans en een lichtstorm van cameraflitsen die niet misstaat op de rode loper van de Oscars. Maar het fenomeen dat nog meer opvalt is ‘twinning’, duidelijk aanwezig zowel buiten tijdens de shows als in de universiteitsbuurt Hongdae.

De tweeling-trend wordt lokaal de ‘koppeltjes look’ genoemd. Niemand weet zeker waar deze trend precies is ontstaan ーer wordt gesuggereerd dat het komt door populaire Koreaanse televisiedrama’s zoals Heirs en Secret Gardenーmaar de manier van kleden werd voor het eerst opgemerkt in 2012, en werd dankzij Instagram onder de hashtag #couplelook steeds populairder.

Er zijn niet veel andere culturen die zo gefixeerd zijn op daten en romantiek als die van Zuid-Korea. Mijlpalen in relaties worden elke honderd dagen gevierd met cadeaus en ringen, en er is elke maand een feestdag die vergelijkbaar is met Valentijnsdag. Wat misschien nog meer zegt over hun obsessie met relaties is de ‘Zwarte Dag’ in april, waarop vrijgezellen van top tot teen in het zwart gekleed gaan en verplicht jajangmyeon eten, een noedelgerecht met zwarte bonenpasta ーwaarschijnlijk een subtiele referentie naar hun duistere single hart.

Je kunt de ‘couple look’ ook zien als een symptoom van de bredere obsessie met uiterlijk in Zuid-Korea. Seoul is een internationale modehoofdstad, en het land heeft wereldwijd, over alle hoofdsteden gezien, de hoogste cijfers als het gaat om plastische chirurgie. En in een maatschappij waar schooluniformen verplicht zijn en er twee jaar dienstplicht geldt voor jonge mannen, is het niet gek dat er sprake is van een culturele fixatie op uniformen en uniformiteit in kledingkeuze.

Daarnaast zoekt de jongere generatie naar hun plek binnen de conservatieve families in de traditionele Koreaanse maatschappij. Crystal Tai, een Chinees-Canadese journalist die in Seoul woont, ziet dat veel jonge Zuid Koreanen worstelen met intimiteit, zowel op emotioneel als seksueel vlak. "De verkoopautomaten die naast openbare toiletten en in metrostations staan, bevatten vaak condooms en andere aan seks-gerelateerde spullen.” Maar als het niet thuis kan, waar hebben de jongeren dan seks? "In Love Hotels! Ik weet zeker dat, naast de mensen die een scheve schaats rijden, thuiswonende jongeren die hotelwereld nieuw leven inblazen.”

Joie Reinstein, een trendwatcher en Koreaanse cultureel antropoloog, denkt dat de jonge koppels met deze trend hun eigen plekje proberen te creëren. “Ik herinner me een Koreaanse vriend die opmerkte dat buitenlanders zich vaak afvragen waarom koppels matchende outfits dragen, en zoveel typische dates hebben in het openbaar? Dat is omdat ze nergens anders naartoe kunnen. De enige plek waar ze kunnen afspreken is in het openbaar, en ik denk dat dat bijdraagt aan waarom relaties zo draaien om uiterlijk. Er is geen ‘netflix and chill’ in Korea.”

De trend zegt ook iets over de gendernormen die het uiterlijk en de kledingstijl van de jonge Koreanen bepalen. Vanuit een Westers oogpunt, zien de K-pop jongens er vrouwelijk uit, met hun glanzende huid en korte geverfde haar, maar voor hun jonge vrouwelijke fans in Korea staan ze voor de ultieme vorm van mannelijkheid. In het stijlvolle winkelgebied van Myeong-dong, werd ik overdonderd door het enorme aanbod unisekskleding. Al staat deze genderfluïditeit in de mode niet per se voor een progressieve, positieve benadering van de lgbtq-gemeenschap, maar wel voor een manifestatie van de Koreaanse tendens tegenover uniformiteit.

“Als je openlijk homoseksueel bent in Zuid-Korea, stel je jezelf open voor vooroordelen en discriminatie,” zegt de Koreaans-Amerikaanse Monica Kim, mode-editor voor Vogue US en een expert op het gebied van jeugdcultuur in Seoul. “Niet op een gewelddadige manier, zoals je dat vaker ziet in andere landen, maar zeker voor discriminatie.” Dat wil niet zeggen dat er niets veranderd is de afgelopen jaren. “Het beweegt langzaam in een positieve richting. Twee jaar geleden ging ik naar een grote pride en zag ik moeders en grootmoeders. Dat zou tien jaar geleden onmogelijk zijn.”

Lhbtq-koppels zij door de maatschappelijk geaccepteerde androgyniteit soms minder zichtbaar (Reinstein noemt als voorbeeld een lesbische vriend met een mannelijke stijl die puur gezien werd als een mode-uiting). Maar ook doordat platonisch fysiek contact met hetzelfde geslacht in Korea heel gebruikelijk is; in de stad zie je genoeg mannen en vrouwen van alle leeftijden die handen vasthouden met vrienden of familieleden van hetzelfde geslacht.

“Het mes snijdt aan twee kanten,” zegt Reinstein. “Daar kun je een voordeel uithalen als lhbtq-koppel. Je kunt uitgaan met je partner en elkaars hand vasthouden en niemand die daar raar van opkijkt, maar ze zullen niet voor hun seksualiteit uitkomen bij hun ouders of broers en zussen. Aan de oppervlakte, of dat nu komt door die Koreaanse onschuld ーof ontkenningーzal het niemand opvallen, maar van binnen moeten ze het geheim houden, en ik denk dat heel frustrerend moet zijn. Veel van deze mensen leiden een dubbelleven.”

Tijdens mijn laatste avond in Seoul kwam onze groep terecht in het, aandoenlijk genaamde, gay district Homo Hill, om een drag-show bij te wonen. Dragqueens dansten op het podium en mengden zich in het publiek van ruimdenkende locals, en op straat waren er groepen vrienden bezig met een kroegentocht en dansten ze op afgezaagde westerse popmuziek. Er is een queergemeenschap in Seoul, maar zou er een dag in de nabije toekomst komen wanneer de trots van zichtbaar een hetero koppel zijn doorsijpelt naar de lhbtq-gemeenschap in Zuid-Korea?

“Een van de mooiste dingen waar ik getuige van was in Seoul is de gay clubscene van Itaewon,” vertelt Kim. “Het zien van mannen en vrouwen die zich vrij voelen om zichzelf te zijn, om een plek te vinden waar ze zich comfortabel voelen, laat zien hoe ver we als land zijn gekomen. Maar we hebben nog ver te gaan hebben. We kunnen pas spreken over vooruitgang wanneer lhbtq-koppels zich volledig vrij voelen in het openbaar, om te kussen, elkaars handen vast te houden ーen zich te kleden in dezelfde outfits, als ze dat willen.”