De ‘Lucifer’-hittegolf zorgt voor vreselijke wespenaanvallen in Europa

Een dodelijke hittegolf plaagt grote delen van Centraal- en Zuid-Europa, en is inmiddels zo intens dat-ie door meteorologen tot "Lucifer" is omgedoopt. De hittegolf richt bosbranden aan, doet toeristische trekpleisters sluiten en wordt ervan beschuldigd hartaanvallen te veroorzaken. Alsof dat nog niet genoeg is, moeten Roemenen ook nog oppassen voor al de bijen- en wespenaanvallen die Lucifer met zich meebrengt.

Volgens lokale, Roemeense berichtgeving moesten er deze week zeven mensen, die in een rivier aan het zwemmen waren, met spoed naar het ziekenhuis worden gebracht. Ooggetuigen legden uit hoe de slachtoffers aangevallen werden door wespen. Drie van de zeven slachtoffers werden door een anafylactische shock getroffen, waarna een van hen zelfs overleed.

In de laatste weken zijn er een heleboel soortgelijke aanvallen geweest, waaronder een zware aanval op een 19-jarige.

"Klimaatverandering gaat bepaalde honingbijen en sociale wespenpopulaties op grote schaal naar buiten doen brengen," zegt Lynn Kimsey, professor entomologie (of 'insectenkunde') aan de Universiteit van Californië, via de telefoon. "Door de hitte zullen ze actiever worden, en waarschijnlijk ook agressiever."

Ze legt uit dat bijen- en wespenaanvallen vaker voorkomen bij warmer weer, maar het is voor haar niet duidelijk of het nu honingbijen of wespen zijn die in Roemenië een gevaarlijke situatie creëren. Lokale berichtgeving baseert zich op ooggetuigen die geen beschrijving geven van de insecten, en Kimsey wijst erop dat de meeste mensen het onderscheid tussen honingbijen en wespen niet kunnen maken. Het helpt ook niet dat de media in hun berichtgeving zowel beelden van wespen als bijen laat zien.

Toch is er sprake van een paar hints die aan zouden kunnen wijzen welke insectensoort achter de aanvallen zit. Er bivakkeren heel wat inheemse en invasieve wespensoorten in het land, zoals de langsteelgraafwesp, de tamme-kastanjegalwesp, de papierwesp en de Oriëntaalse hoornaar. Alleen die laatste twee soorten zijn mogelijk gevaarlijk, aldus Kimsey.

De beruchte Oriëntaalse hoornaar staat erom bekend mensen aan te vallen. Hun kolonies zijn het grootst gedurende deze tijd van het jaar, en Kimsey denkt dat klimaatverandering de oorzaak zou kunnen zijn voor de steeds groter wordende kolonies.

Oriëntaalse hoornaars zijn seizoensdieren: de kolonies sterven in de winter, maar de koninginnen die de winter overleven beginnen nieuwe kolonies in de lente. Als meer koninginnen succesvol overwinteren, mag je dus meer hoornaarkolonies verwachten. "Ik denk dat de stijgende temperaturen die we overal ter wereld waarnemen het aantal hoornaars waarschijnlijk vergroot, omdat er minder koninginnen sterven", legt Kimsey uit. "Koude temperaturen lijken meer koninginnen te doden, maar dat is een veronderstelling van mij. Daar zijn geen harde bewijzen voor."

Terwijl de meeste mensen bij de onmiddellijke gevolgen van klimaatverandering denken aan extreem weer, zoals orkanen en overstromingen, kunnen we dus ook te maken krijgen met meer bijen- en wespenaanvallen.