FootballCulture doet al tien jaar wat het wil

Mike ploft neer op de bank in de kroeg. Hij bestelt meteen twee biertjes. “Tegen de zenuwen. Ik ben niet zo’n prater.” Mike is een van de drie oprichters van FootballCulture en beheert sinds het begin de social media. Het platform viert deze maand zijn tienjarig bestaan. Toen ik tweeënhalf jaar geleden begon met VICE Sports Nederland, was FootballCulture een van de grote inspiratiebronnen.

Natuurlijk is FootballCulture deels gewoon een kledingmerk waar geld aan wordt verdiend, maar het is meer dan dat. Het had een blog, maakt muziek, geeft dichtbundels uit en organiseert awaydays met verschillende supportersgroepen. FC is een plek waar volksheid, eigenheid en creativiteit gevierd worden via voetbalcultuur. In de kroeg spreek ik Mike over het jubileum, voetbaldieren, een politiebedreiging, leverworst en een dronken stagiair.

VICE Sports: Ha Mike, hoe is FC begonnen?
Mike: In 2005 waren we met een groepje vrienden op een voetbaltrip naar Newcastle. Daar kwamen we in een boekwinkel terecht, The Back Page. Voor voetbalverzamelaars is dat heel tof. Er stond een kast met het thema ‘Football Culture’. Vet, dacht ik, dat is mijn ding. Ik dacht aan voetbal en design, voetbal en film, voetbal en toneel. Maar toen ik ging kijken stonden er alleen maar hooliganboeken. Ik moest daar wel om lachen. Maar die naam, FootballCulture, had zich in mijn hoofd genesteld.

En toen?
In 2008 ben ik met twee vrienden in de De Duivel, toen de hiphopkroeg van Nederland, op het idee gekomen om shirts te gaan maken. Een jongen zat al in de shirts, een ander zat in de marketing, en ik was al mijn hele leven bezig met voetbalcultuur. Ik verzamel voetbaldingen sinds ik een peuter ben. Samen zijn we toen begonnen met FootballCulture.

Wat was het eerste shirt dat jullie maakten?
Het was het logo van FC met de Burberry-ruit als opvulling. Hooligan-chique, zeg maar. Die print vond iedereen op dat moment heel tof. Het grappige is dat er toen eigenlijk ‘FootballCouture’ stond. De meeste mensen zagen dat helemaal niet. Die dachten dat er ‘FootballCulture’ stond. Maar die verkocht gelijk heel goed, man.

Er was eerst ook een blog toch?
Vanaf dag één, maar daar zijn we in 2014 mee gestopt. De eerste post was een mislukte tifo-actie van Hoffenheim. Volgens mij zat het doek helemaal in de knoop en ondersteboven. We vonden het ontzettend grappig. Die blog heeft de toon van FC meteen goed gezet. Het was minimalistisch hoor, wat foto’s en een paar regels tekst. De eerste dag keken er vijftien mensen, dat vonden we al heel wat. Vijftien mensen die vanuit het niets je ding bekijken. Dat was best wel motiverend.

Wat voor postjes maakte je in die begintijd?
Heel veel obscure dingen uit het Oostblok en zo. Ik was ook wel goed in internet. Ik zat in al die voetbalfora, heel diep in de krochten van het internet. Kwam je uit in uithoeken van Wit-Rusland, Oekraïne, Polen en zo. Daar had je echt gekke foto’s man, voor toen. Die gekke uit-kooien in Polen bijvoorbeeld, beestachtig. Die hadden we nooit eerder gezien, want dat komt niet in VI, AD of Studio Sport. Dat was echt helemaal splinternieuw voor ons en werd heel erg gewaardeerd door gasten.

Waarom zijn jullie met die blog gestopt?
Een blog is best veel werk. We werden helemaal gek van HTML-codes en zo, weten wij veel. Het zag er niet meer mooi uit. Voor langere lappen tekst is het goed, maar dat deden we toch al niet. Dan kan je nu beter op social gaan zitten, is veel sneller. Vroeger speurden we per dag wel tweehonderd voetbalblogs en -fora af. Maar dat doen we nooit meer. Het bestaat ook niet echt meer.

FC is volgens mij meer dan alleen kleding en posts over voetbalcultuur. Het is ook een plek waar volksheid en lompheid worden gevierd.
Dat zeg je wel goed.

Waarom doen jullie dat?
Tering, daar hebben we niet over nagedacht man. We doen wat we willen. Daar worden we heel vrolijk van. En het is echt, gewoon niet nep. Lang leve de lol. Die stijl willen we overbrengen. Gaan we toch kritiek geven op alle andere voetbalblogs, -merken en -sites: we vinden er toch weinig om te lachen. Niet dat wij altijd lachen zijn, maar dat vinden we zelf wel.

Waarom?
Die lompheid vinden we grappig.

Dat het zichzelf niet al te serieus neemt?
Ja, dat is hem. Precies wat je zegt. Neem het allemaal niet te serieus, man. Dat maakt het allemaal leuker. Het is gewoon hoe we zijn, wat we doen. We hebben geen zin om in die ratrace mee te gaan. Hebben we wel gedaan, jarenlang in saaie kutkantoren gezeten. Dat is prima, want je moet ook gewoon je brood verdienen. Maar op een gegeven moment kwamen we in de situatie dat we van FC konden leven. We stralen nu een hoop positiviteit uit en dat krijgen we terug. Zo, nu klink ik gek hè?

Dat is gewoon mooi, toch?
Eigenlijk wel, het is wel een grappige analyse.

Je twittert ook vaak over plat praten . Waar komt dat vandaan?
Oeh, dat is een goeie. De wereld wordt best wel eenvormig, kijk maar naar grote steden. Dat vinden we niet zo tof. We vinden het tof dat als we naar Emmen, Leeuwarden, Sittard of Rotterdam gaan, we in de lokale cultuur terechtkomen. Dat het niet geadopteerd is. We houden van mensen die eigen zijn. Daarom is voetbal zo geweldig. Bij welke club je ook komt, je hebt er altijd originele mafketels of een gekkie tussen lopen. Dat zijn de toffe gasten, omdat ze wat toevoegen aan de grijze middenmoot.

Heb je daar een voorbeeld van?
We waren een keer bij Achilles ‘29, met zijn drieën. Daar gingen we achter het doel staan, op een tribune van vier treden die verder helemaal leeg was. Komt er een kerel aanlopen met een sigaartje. Die komt gewoon precies een tree voor ons staan, als een kuddedier. Hij zegt niks, geen gedag, niets. Wij denken: het zal wel, wij gaan gewoon voetbal kijken. Na een half uur draait die kerel zich om, vanuit het niets. “De Treffers. 0-1.,” zegt hij. En hij draait zich weer naar het veld. Daar lachen we nu nog steeds om.

Je geeft vaak shoutouts naar dieren , de FC-dieren. Waar komt dat vandaan?
De dieren? Ik vind het keihard dat je dat noemt. Die gooien we er vaak tussen. We stemmen ook alledrie op de Partij voor de Dieren. Echt waar. Omdat dieren gewoon teringgrappig zijn man.

Waarom?
Jezus, wat een gek gesprek. Ik had het heel anders verwacht, maar maakt niet uit. Dieren doen gewoon wat ze willen. Ze hebben schijt. Dat is het. Zulke supporters heb je ook. Dat zijn de leukste supporters. Daarom zijn we ook tegen stadionverboden. FC vindt het goed als gasten soms uit de band springen bij het voetbal. Geef mensen een klein beetje de ruimte om gek te doen, in de hekken te hangen, een voet op het veld te zetten. Laat het man.

Wat zou een alternatief voor stadionverboden kunnen zijn?
Mensen moeten soms wel gecorrigeerd worden ja, maar ja.

Hoe dan?
Daar hebben we nog niet goed over nagedacht. Dat moeten anderen maar oplossen. Trouwens, toen Hertog, de arend van Vitesse was overleden, hebben we de site ook twee dagen helemaal op zwart gehad. Gasten vroegen zich af of we het meenden, je kon ook niks kopen toen. Maar dat vonden we keihard, want het is grappig. De dieren zijn ook om de boel effe te relativeren.

Hoe belangrijk zijn de ontwerpen van Kamp Seedorf en Barry Pirovano geweest voor FC?
Heel belangrijk. Het begon met een gast uit Bosnië-Herzegovina, Zoran Lucic, die we tegenkwamen op het internet. Met hem hebben we een stuk of tien shirts gemaakt, dat waren allemaal knallers. Maar op een gegeven moment gaat iedereen kopiëren en ben je er klaar mee. Daarna hebben we shirts uitgebracht met Kamp Seedorf, tot zij op zichzelf verdergingen. Toen liepen we tegen Barry Pirovano aan via Instagram. Eerst had hij stadions en gekke voetbalkarikaturen, dat was het allemaal net niet. Totdat hij op een gegeven moment Gullit had gemaakt. Die was keihard man, die klopte helemaal.

Toen hebben we ge-dm’d en zijn we shirts gaan maken. De eerste was Appie Nouri, nog voor zijn ongeluk. Maar toen gebeurde het ongeluk en waren we in een keer uitverkocht. We hebben toen misschien wel duizend verzoekjes gehad van mensen die dat shirt wilden hebben, maar uit piëteit hebben we dat shirt niet meer gemaakt. Sindsdien doen we wel een hoop samen met Pirovano. Maar ondertussen kijken we ook uit naar nieuwe vormgevers. Dat weet hij ook.

Wat is het kutste product dat jullie ooit hebben verkocht?
We hadden een keer rode mutsen ingekocht bij een stel kampers. Die zaten teringstrak om je hoofd en gingen vreselijk jeuken. Iedereen kreeg rode vlekken op z’n voorhoofd. Kutste product ooit.

Hebben supportersgroepen je weleens opgelegd bepaalde shirts over hen of rivalen niet te maken?
Een keer kwamen de jongens van Quick Boys langs, best een zware delegatie. Bap, die kwamen binnen. Het was een beetje intimiderend, rauwe gasten. Het eerste wat ze zeiden was: “Jullie gaan geen oranje shirts maken.” We dachten: de tyfus, ze zeggen niet eens gedag. We konden toegeven en aardig doen, of ertegenin gaan. Dus wij zeiden: “Het eerste wat we doen, is oranje Katwijk-shirts maken.” Uiteindelijk konden ze het wel waarderen. Maar dat was het enige momentje dat we even niet goed wisten hoe we ermee om moesten gaan. Verder hebben we nooit gedoe, omdat we geen clubvoorkeur hebben. Voetbalsupporters zijn allemaal tof. We zijn wel iets rustiger geworden tegenover de politie en KNVB.

Waarom?
We hebben twee keer problemen gehad. We hadden een shirt met Steen en de KNVB-beker erop getekend. Dat mocht niet van de KNVB. Stuurden ze vrijdagmiddag een brief van een advocaat, tyf op man. Het moest zondagavond offline, anders kregen we een dikke boete. We hebben die brief online gegooid, toen was het shirt in een dag uitverkocht. Lekker voor ze. En met de politie, ja, dat was echt heftig. Zijn we door een fokt op politieman met de dood bedreigd.

Door de politie?
Ja, ik weet nog letterlijk wat er gezegd is: “Als je volgende keer weer filmt, schieten we een kogel door je kop”. We hadden toen gefilmd bij Ajax-Celtic op de Dam, dat een stille keihard tegen een lantaarnpaal aanliep en bewusteloos werd afgevoerd. Onze beelden kwamen toen zelfs op CNN. De volgende ochtend belde een woedende politieman en kwam hij met die doodsbedreiging. Dat soort gedoe hebben we helemaal geen zin in. Maar goed, shoutout naar alle dieren.

Jullie hebben ook een paar keer FC Awaydays gedaan, met een groep van allerlei clubs naar een wedstrijd. Hoe gaat zo’n dag eraan toe?
Eigenlijk gewoon stappen met supporters van allemaal clubs. De eerste keer gingen we naar Telstar met een groep van vijftien clubs of zo. In IJmuiden gingen we patat halen en werden we gelijk, bam, staande gehouden door de politie. Die politiegasten waren helemaal in de war, want ze dachten dat we de harde kern van Helmond waren. Iedereen moest legitimatie laten zien. Toen bleek dat iedereen uit andere steden kwam. Leeuwarden, Enschede, Den Haag, Arnhem, Eindhoven, en iedereen praatte in dialect. Totale verwarring was dat bij de politie. Geweldig hoor.

Is er onderling weleens ruzie geweest met supporters uit zoveel steden?
Een keer, ook bij Telstar. Iemand ging aan die wijven van Telstar zitten. Dat moet je sowieso nooit doen, maar in IJmuiden al helemaal niet. Dat zijn allemaal grote vissersgasten. Die gast moest echt vluchten, het hek over, zijn klauwen helemaal open, scheuren in zijn broek, haha. Die gaat ook nooit meer mee, oprotten. Dat kunnen we niet hebben. Je moet wel de mentaliteit hebben dat je met jongens van andere clubs om kunt gaan.

We hebben trouwens ook een FC Awayday gehad die werd gesponsord door brouwerij de Prael. Dat was niet normaal man, want dat is zwaar bier. Toen gingen we naar Quick Boys. Onze stagiair lag helemaal voor pampus in die duinen daar. De hele wedstrijd was hij helemaal weg. Uit die sponsoring van de Prael is later het FootballCulture Derde Helft-bier gekomen. We hebben twee keer duizend liter van dat bier gemaakt met de Prael. Dat was dat, op naar het volgende.

Was dat bier niet iets om erin te houden?
Nee, omdat het ook weer een hele organisatie is. Daar kan je ook een hele business van maken waarschijnlijk, maar dan moet je er vol op zitten. Zoveel capaciteit hebben wij niet. We zijn met een hele kleine groep, dus we moeten keuzes maken. Om het voor jezelf interessant te houden, moet je ook vernieuwen.

Kwamen de dichtbundels van Klaus Putzer en Joop Buyt daar ook vandaan?
Dat is precies waar we dolgelukkig van worden. Dat zou nooit bij een grote uitgever kunnen, het is echt in de marge, voor specifieke liefhebbers. We zien het als kunst. Of dat het ook is, weten we niet. Heel veel gasten snappen er ook helemaal geen hol van, maar dat maakt ook niet uit. Wij voelen het en vinden het keihard. Die vinken we af.

Wie is Joop Buyt?
We vinden Joop grandioos, en zijn zijn grootste fan. Joop heeft nul pretenties, doet wat hij wil en is altijd grappig. Boven alles is hij een echte Den Haag-supporter. Aan de ene kant ziet hij er heel ouderwets uit, met zijn lange haren, maar dat is hij niet. Het is gewoon een hartstikke slimme gast. Hij verwart mensen. Je denkt dat hij heel makkelijk is, maar hij is best wel ingewikkeld. Hij heeft ook schijt, maar op een leuke manier.

Je zei net dat jullie dingen afvinken. Wat staat er nog meer op die lijst?
Pfoe, die is moeilijk man. Shirtsponsor bij Telstar zijn we ook nog geweest, die vind ik heel hard. Misschien een eigen FootballCulture-tribune of zo? Zo, best wel moeilijk dit.

Iets om te eten?
Ha, daar zijn we mee bezig geweest. Een gast werkte in een hamburgerfabriek, die wilde FC-hamburgers maken en heeft dat ook gedaan. Maar het is uiteindelijk nooit gelukt om op de markt te brengen, want vlees moet aan allerlei strenge voorwaarden voldoen. We mochten die hamburgers niet gewoon in een envelop versturen en zo.

Zou leverworst wat zijn?
Geen leverworst man. Bij een FC Awaydays was het chaos in de bus, het plafond lag er half uit. De chauffeur werd helemaal gek. “En nu kappen! De muziek gaat uit en er mag niet meer gegeten en gedronken worden!”, zei hij. Binnen vijf minuten lagen alle plakken leverworst door die bus heen. Iedereen liep eroverheen, dus het werd helemaal in het tapijt getrapt. De volgende dag konden we het er allemaal uit zitten pulken. Maar waar hadden we het nou over?

Of je nog doelen hebt met FC, zoals een eigen leverworst.
Een FC-jersey zouden we nog willen. Die komt eraan. Eindelijk! Verder hebben we weinig wensen man. Verder weet ik het effe niet, moet ik over nadenken. Kut. Ja, een expositie zouden we nog willen maken. We hebben een keer een expositie in het Amsterdam Museum gedaan, die ging over voetbalcultuur in het algemeen. Maar we willen er ook een echt over de beweging FC. Net als gabbercultuur, een soort jeugdcultuur. Die verzin ik nu, maar het gaat er gewoon komen.

Verdient FC goed?
We kunnen ervan leven.

Kan je er een villa van kopen?
Zo, nee, maar dat willen we ook helemaal niet man. Dat is helemaal niet de ambitie. Ervan leven is genoeg. Weinig eisen wat dat betreft.

Zijn jullie ooit benaderd voor een overname?
Zo, ja man. Twee keer zelfs.

Heb je er serieus over nagedacht?
We hebben er zeker over nagedacht. Maar we kunnen er niks mee winnen, man. Tenzij we een miljoen krijgen, maar dat krijgen we niet. Nee, we gaan FC niet verkopen, want dan geven we ons leven op. We hebben nu met niemand wat te maken, doen wat we willen, hebben schijt. Geen adverteerders, geen investeerders, geen eigenaars, wij zijn de baas. Lekker voor je. Ja toch? Als we zin hebben om dierenposts te doen, doen we dat. Dat kan niet als je in dienst bent ergens.

Je wilde voor dit interview niet je volledige naam gebruiken of op de foto. Waarom wil je anoniem blijven?
Iedereen die zich FC voelt of wil zijn, die is dat. Niet ik of wij alleen. Gasten komen ons soms vertellen wat wel of niet FootballCulture is, bijvoorbeeld kunstgras, een skybox of een modern stadion. Fok dat.

Waarom?
Dat is ook FC. Dat kan modern zijn of oud, old school of new school, het maakt niet uit. Of je nou voetbalsjaals verzamelt, amateurvoetballer bent, de hele dag voetbalgames speelt, in de kantine patat bakt, in een skybox zit, of hoolie bent. Als jij iets FC vindt, is dat FC. Daarom willen we niet dat er een gezicht of naam aan gekoppeld wordt.

Ik zag dat je laatst in een soort tent ergens in Twente was, had niks met voetbal te maken. Wat was dat?
Oeh ja! Dat was niet normaal man. Dat is via jongens uit Enschede. We houden van piratenmuziek en dat werd daar gedraaid. Het wordt bijna niet meer gemaakt, alleen in de regio Emmen en rondom Hengelo. Het slaat ook helemaal nergens op, want piratenzenders zijn helemaal niet meer nodig, het kan gewoon via internet. Maar ze volharden erin, het is cultuur. We vinden het heel tof als gasten vechten voor hun cultuurbehoud.

Wat kwam jij daar doen?
Bier zuipen en zien hoe het daar is. Die avond hadden ze op een weiland een grote tent. Daar staan twee draaitafels, allemaal bakken met singles, en dat gaan ze draaien man. Daar komen echte boeren. Het is gewoon zuipen en kratten stapelen. Dat vinden we gewoon tof. We houden van nul pretenties, geen opsmuk.

Is FC voor altijd?
FC till we die. Zolang er boys zijn die spandoeken schilderen en rookbommen knutselen, zolang er in dialect gesproken wordt, zolang niet alle supporters alleen maar voor Ajax of Feyenoord zijn, gaan we door. We willen gewoon tanken, mooie designs maken en klein beetje voetbal kijken. Verwarring zaaien en domme polonaises lopen. Slidings in je kantine, dat is FootballCulture.