'Red Dead Redemption 2' is de enige wereld waarin ik schuld voel

Bang dat je iets mist? Begrijpelijk. Daarom hebben we een nieuwsbrief met onze beste stukken, video’s én winacties: http://bit.ly/vicenieuwsbrief

In Red Dead Redemption 2 loop ik graag naar de kliffen. Hier heb je het beste uitzicht op de valleien, laagvlaktes en ravijnen. Je kunt hier uren blijven, een beetje van afstand kijken naar je paard, die met z’n hoeven wat door het gras harkt, terwijl je cowboy snel een sigaret rookt en de wind een donkere, grijze storm met zich meebrengt waardoor je de herten verderop hoort wegsprinten over de laaglanden.

RDR2 blinkt uit in het verlevendigen van de game door de echtheid van iedere uithoek van de kaart: de grond, de kliffen, de oevers, ja, maar ook de vissen die in het water zwemmen, de konijnen die voorbij de hoeven van je paard hupsen, de wolken die bewegen in precies het juiste tempo en het gekraak van sneeuw op bergtoppen in de verte.

RDR2 is een technisch hoogstandje en een realistisch wonder, door de zon die ondergaat en het land wat daaronder van kleur verandert, door de honderden verschillende antwoorden van mensen om je heen als je door een straat sprint – verbazing, shock, woede, angst – en door het knisperende geluid dat je hoort wanneer je een kampvuur uittrapt met je laars. Ik zit nu al 15 minuten te mokken op een klif omdat mijn paard op een hond ging staan, zo echt is het.

Schuld is een moeilijk iets om sterk te voelen als je volwassen bent. Als kind, ja, natuurlijk ervaarde ik schuld. Mijn hele leven bestond uit schuld. Als je kind leefde je binair: stout aan de ene kant, lief aan de andere kant, met de hele tijd in je achterhoofd houdende dat Sinterklaas je cadeaus zou geven als je je goed had gedragen dat jaar. En tegelijkertijd fouten maken waardoor je naar je kamer werd gestuurd zonder avondeten, in bed lag te tandenknarsen en onder een koude deken lag genaamd schuld.

Ik heb me ooit negen dagen schuldig gevoeld over het feit dat ik een bloem naar iemand had gegooid tijdens een lunchpauze in groep 3 en daarvoor op het matje geroepen werd. Nu ben ik volwassen, betaal ik belasting en voel ik me niet meer schuldig over wat ik ook doe. Ik bedoel: wie gaat er iets van zeggen? Zolang je geen wetten overtreedt maakt het niemand iets uit wat je doet. Schuld wordt aan de kant geschoven wanneer goed en kwaad samensmelten tot een saai grijs gevoel van volwassen moraal. Ik denk dat ik me in 2005 voor het laatst echt kut voelde over iets.

In Red Dead Redemption 2 zijn tweehonderd diersoorten die je allemaal kunt vermoorden en waarvan je de meesten kunt villen. Als je over een stinkdier banjert, kun je van je paard stappen en z’n huid eraf trekken – jouw personage Arthur Morgan stopt dan, heel grafisch, twee vingers in de anus van bijvoorbeeld een konijn of eekhoorn en trekt het handeltje eruit. Je kunt ook doelbewuster jagen, door bijvoorbeeld van bovenaf een pijl recht door het hoofd te schieten en daarna snel naar het lijk te rennen om zijn huid eraf te pellen (ieder dier heeft zo zijn eigen animatie en het ziet er allemaal levendig uit). Je rolt dan de huid op als een deken en sleept het mee op de rug van je paard.

Na een aanvaring met een gepensioneerde cowboy, keek ik naar zijn levenloze lichaam en bleef ik op de O-knop drukken. Zo vaak, ik wilde kijken of door op hem in te blijven trappen zijn schedel zou breken (“nee” is het antwoord: je kunt zijn gezicht wat verminken, een neus laten bloeden, maar niet zijn schedel breken; er zijn grenzen). Daarna liep ik naar zijn schuurtje en doodde ik een van zijn varkens. Die heb ik gevild toen-ie nog warm was, terwijl z’n zwijnenvriendjes om me heen aan het piepen waren. Toen voelde ik me zo, zo, zo vreemd en slecht. Sindsdien heb ik geen enkel varken meer gedood in het spel, de gedachte alleen al zorgt ervoor dat ik zelf dood wil. Zo lang tegen het hoofd van die man trappen totdat-ie min of meer ingedeukt wordt? Eh. De huid van een varken schrapen en kijken naar hoe zijn pootjes blijven plakken aan het naakte karkas? Absoluut niet. Nee dank je. Nee.

Iedere keer dat er een nieuw GTA-spel uitkwam, deed ik wat jij ook deed: ik gebruikte alle cheat codes, gaf mezelf al het Level 3 wapentuig, schoot een straaljager uit de lucht en veroorzaakte een bloedbad. Daar kan je je uren mee vermaken wanneer je een tienerjongen bent vol hormonen en Dr. Pepper: een raket afvuren op een vluchtende menigte, met een tank over de snelweg rijden en naar achteren schieten om sneller vooruit te komen, vervolgens daarmee een winkelcentrum binnenrijden; iedereen in de straat afmaken met een machete tot de politie eraan komt, een helikopter uit de lucht schieten, een politiebureau binnenlopen en alleen maar rode spetters achterlaten, iemand doodslaan met een dildo, de snelweg opblazen precies wanneer er zo veel mogelijk doden gaan vallen. GTA gaf ons een wereld waarin iedere denkbare vorm van geweld kon worden gebotvierd, en allemaal zonder consequenties. Tegen de tijd dat de politie aankwam hingen jij en je jetpack al hoog in de lucht. Je kunt het doen zonder ook maar iets, of bijna niets, te voelen.

Red Dead Redemption 2 is wat langzamer dan dat, vooral omdat het besturingssysteem me het gevoel geeft dat ik houten spijkers heb in plaats van vingers, waardoor ik in steeds per ongeluk in stealth mode schiet en mijn paard begin te slaan. (Ooit voelde ik me zo slecht dat ik mijn paard sloeg, dat ik haar naar de dichtstbijzijnde stal bracht en selderij voor haar kocht. Dat bleef ik haar voeren tot ze begon te hinniken om mij ermee te laten stoppen.)

Je kunt hier geen vliegtuig uit de lucht schieten en in een knal de hele wereldkaart over vliegen. Je kunt geen mensen laten exploderen met een railgun. Je hebt een aantal pistolen die je constant moet invetten, een sniper met bevlekt telescoopvizier, een lasso en een mes, en dat betekent dat je langzaam moet zijn, rustig te werk moet gaan, je paard moet laten draven wanneer hij niet kan galopperen en dat iedere keer dat je de trekker overhaalt, het op een of andere manier zwaarder voelt. Je kunt hier geen strand aan flarden knallen met wat granaten, je moet je kogels één voor één laden en dieren in hun maag steken en hun huid eraf halen. Bij dit spel gebruik je de R2-knop om een slok koffie te nemen. Het laat je voelen alsof je iedere actie echt voor jezelf uitvoert.

RDR2 rust op een vaag karma-systeem, waar ik na 20 uur spelen compleet slaaf van geworden ben. Of je goede daden verricht, zie je door de verschuiving van een klein cowboy-hoofd dat onderin beeld over een soort karma-spectrum beweegt. Als je bijvoorbeeld een een volledig dorp uitmoordt, zie je dat-ie de andere kant op beweegt, dat gedrag wordt namelijk gezien als Slecht. Schiet je een paard door zijn hoofd tijdens een vuurgevecht (sorry, het spijt me zo, ik bedoelde het niet zo!) (sinds ik Level 4 Dead Eye heb, gebruik ik het specifiek om paarden niet meer door hun hoofd te schieten)? Dan beland je in de rode zone en, wanneer je tussen de berg lijken op zoek bent naar horloges en goud, kun je naar het dode paard kijken dat je net hebt vermoord, waardoor je je echt Slecht voelt, naast digitaal Slecht. Wanneer je te veel mensen vermoordt en te veel liefdadigheidswerk laat zitten, wordt je karma rood en worden er premiejagers op je afgestuurd om je te vermoorden: de slechte man zal geen vrede vinden.

Maar daar eindigt het onbetamelijke gedrag in RDR2 niet. De mensen zien er zo echt uit, de dieren worden zo realistisch gevild, de wereld is zo levendig (ik redde een man uit een berenklem en zette hem weer op zijn paard, en volgde hem twintig minuten terwijl hij van dorp naar dorp reed, terwijl hij wat klusjes deed, blijkbaar niet gehinderd door het gapende gat in zijn been)(daarna schoot ik hem dood), dat je acties ertoe lijken te doen: niet alleen in het karma-systeem waarvan de score constant wordt geüpdatet, maar ook in de hele wereld, en dwars door de plastic controller, via je handen, ook in jezelf. Het resultaat is dat je “shit, sorry,” tegen jezelf fluistert, terwijl je in je eentje op de bank zit, omdat je je revolver per ongeluk op een voorbijkomende priester hebt gericht.

De laatste keer dat ik iets voelde vanwege een computerspel was, zo ongeveer, nooit. Ik voelde angst toen ik P.T. speelde – ik deed het bijna letterlijk in mijn broek van angst; ik voelde vrolijkheid toen ik voor het eerst Gears of Wars speelde, als het systeem om dekking te zoeken precies goed werkte en ik golf na golf aan vormeloze monsters neermaaide. En ik speelde ooit Theme Park World zo lang achter elkaar op een dag dat ik ziek thuisbleef van school, dat ik migraine kreeg en daarna nóg een dag ziek thuis moest blijven, en misschien dat ik me daar wel een tikkeltje schuldig over voelde. Maar over het algemeen kan je tegen de vraag “zijn videogames kunst?” altijd het volgende inbrengen: films kunnen emoties opwekken, net als tv en boeken, maar het is verdomd moeilijk om veel te voelen voor gepixelde gezichten die net verkeerd bewegen als ze proberen emoties uit te drukken.

In de eerste Red Dead Redemption zaten twee zeer emotionele momenten – de José Gonzales / Mexico-scene halverwege het spel, en de shoot-out tegen het einde – en ik moet zeggen dat The Last of Us het beste verhaal tot nu toe vertelt als het gaat om het raken aan de emoties van de speler, maar wat het miste waren de dagelijkse emoties – plezier, herkenning, angst, dat knagende schuldgevoel – en RDR2 heeft dat op de een of andere manier wel. Critici noemen het spel “een wonder,” en om eerlijk te zijn is het dat ook: als je het voor elkaar krijgt om mijn digitale paard te laten uitwijken voor een digitale eekhoorn ben je goed bezig met het fucken met mijn brein.

Laatst raakte ik verzeild in een vuurgevecht, waarin mijn paard werd doodgeschoten door een sheriff. Ik zag rood: Ik ging in volledige Dead Eye modus, jaagde iedereen in slow motion een kogel door z’n hoofd, behalve de laatste, die ik met een shotgun in z’n buik schoot waarna ik toekeek hoe hij langzaam ter aarde stortte. Hij bleef een volle minuut leven, schreeuwend, stikkend in zijn eigen bloed, smekend om genade. Ik had hem met een headshot uit zijn lijden kunnen verlossen, maar in plaats daarvan wachtte ik rustig tot hij langzaam stopte met bewegen en stierf. Ik voelde me daar best slecht over: schuldgevoel is in essentie een vorm van lijden, en ik had mezelf dat aangedaan door uit wraak de vent dood te schieten die mijn paard had vermoord. “Maar dit is niet echt,” moest ik mezelf toefluisteren, terwijl ik hem beroofde van zijn trouwring. “Dit is allemaal een illusie.”

Ben ik een goed mens of een slecht mens? In het echte leven: moeilijk te zeggen. Red Dead Redemption 2: nog moeilijker. Ja, ik put er plezier uit om vogels uit de lucht te schieten, en met gekke vreemdelingen te praten, en op mijn paard van de besneeuwde bergtoppen naar de stoffige valleien te draven. Ik geniet van het script dat zo diep is dat het echt voelt, en de manier waarop de seizoenen in elkaar overlopen. Maar mij echte, real life emoties laten voelen als straf voor mijn digitale zonden? Mij, een millennial zonder zorgen, me verantwoordelijk laten voelen voor mijn eigen daden? Eerlijk, Rockstar Games, dat is gewoon fucking grof. Maar goed gedaan.