Het vermogen om te bluffen kan een teken zijn van intelligentie

Iedereen heeft wel zo’n klasgenoot gehad die zich zonder voorbereiding door een presentatie heen wist te lullen en daarmee een hoger cijfer haalde dan degenen die echt hadden gestudeerd. 

Nu blijkt dat die persoon misschien wel gewoon slimmer is dan jij. Althans, dat is de conclusie van een nieuw onderzoek dat werd gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Evolutionary Psychology. Volgens de onderzoekers zijn mensen die beter zijn in het verzinnen van verklaringen voor verschillende concepten – oftewel: bullshit verkopen – intelligenter dan mensen die daar moeite mee hebben. 

Er deden 1017 mensen mee aan het onderzoek, waarin werd getest op de correlatie tussen cognitieve vaardigheden, de bereidheid om te bluffen en het vermogen om dat goed te doen.

De deelnemers kregen tien concepten te zien en werden gevraagd om hun kennis van die concepten te beoordelen. Dat deden ze op basis van een vijfpuntsschaal, variërend van ‘nooit van gehoord’ tot ‘ik ken en begrijp dit concept goed’. Zes van de concepten, zoals ‘Seksuele selectie’ en ‘Algemene relativiteitstheorie’, bestaan echt, maar vier andere – ‘Subjunctieve schalen’, ‘Declaratieve breuken, ‘Genetische autonomie’ en ‘Neurale acceptatie’ – waren volledig verzonnen. De bereidheid om te bluffen werd vervolgens gemeten door te kijken naar de mensen die beweerden de verzonnen concepten te begrijpen.

Om vervolgens het vermogen om goed te bluffen te meten, werden 534 bluffers gevraagd om de overtuigendste en bevredigendste uitleg te geven van elk van de bovengenoemde concepten. Ze hoefden zich niet druk te maken over de vraag of het allemaal wel echt waar was, maar werden gevraagd om gewoon creatief en overtuigend te zijn bij het verzinnen van hun uitleg. 

Daarna kwam er een andere groep deelnemers in actie, de zogeheten ‘bullshit raters’, die werden gevraagd om te beoordelen hoe accuraat of bevredigend de antwoorden van de bluffers waren. Ook daarvoor werd een vijfpuntsschaal gebruikt, die varieerde van ‘helemaal niet accuraat’ tot ‘zeer accuraat’ en van ‘helemaal niet bevredigend’ tot ‘zeer bevredigend’. Zo kon worden bepaald hoe goed de verklaringen van de bluffers waren geformuleerd. De tweede groep werd ook gevraagd om de intelligentie van de deelnemers in de eerste groep te beoordelen.

De onderzoekers kwamen er vervolgens achter dat de meeste deelnemers die in staat waren om bevredigende of schijnbaar accurate definities van nepconcepten op te lepelen, hoger scoorden op de woordenschattoets. De meesten van hen slaagden ook glansrijk voor intelligentietesten op het gebied van abstract redeneren en non-verbaliteit, waarmee hun vermogen om problemen te analyseren en op te lossen kon worden gemeten.

“Degenen die vaardiger zijn in het produceren van bevredigende en schijnbaar accurate bullshit scoren hoger op de test van cognitieve vaardigheden en worden door anderen als intelligenter gezien,” concludeert het onderzoek.

“Als je bevredigende bullshit kunt verkondigen, kan dat je over het algemeen helpen om door sociale systemen te navigeren, zowel door indruk te maken als een blijk van je intelligentie te geven.”

De onderzoekers benadrukken wel dat dit slechts een voorlopige conclusie is en alleen als eerste bewijs zou moeten worden gebruikt. “Toekomstig onderzoek zou expliciet gericht moeten zijn op het verband tussen intelligentie en het vermogen om te bluffen, als er überhaupt zo’n verband bestaat,” zeggen de onderzoekers.

Uit het onderzoek blijkt ook dan mensen die goed zijn in bluffen niet automatisch bereid zijn om meer te bluffen, puur en alleen omdat ze dat blijkbaar kunnen.

“Slimmere individuen waren minder bereid om te bluffen, ondanks hun superieure vaardigheden,” vertelde Mane Kara-Yakoubian, een van de auteurs van het onderzoek, aan PsyPost. “Dat zou kunnen liggen aan hun vermogen om in te schatten wat de mentale toestand van iemand anders is, waardoor ze beter weten wanneer het wel werkt om te bluffen en wanneer niet.”

Sterker nog, de onderzoekers ontdekten dat mensen die bereid waren om meer te bluffen zelf ook ontvankelijker waren voor pseudo-diepzinnige bullshit. Dat komt overeen met aan ander onderzoek, dat werd gepubliceerd in British Journal of Social Psychology, waaruit bleek dat mensen die vaker onzin uitkramen zelf ook vatbaarder zijn voor misleidende informatie, zoals nepnieuws.

Kara-Yakoubian zegt dat ze dit onderzoek wilde doen omdat ze erachter kwam dat mensen geen onderscheid konden maken tussen pseudo-intellectuele bullshit en artspeak, de taal die kunstwetenschappers gebruiken om kunst te bespreken.

“Hoe meer ik uit m’n nek lulde in mijn essays, hoe hoger mijn cijfer was,” zegt ze. “Dus dit onderzoek ligt voor de hand – ik zag in hoe relevant het was voor mijn leven.”

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE India.
Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.