De Friese Rico ging onmenselijk diep door het stof voor zijn haatcomment

De aller-, allerhartverwarmendste internetgebeurtenis ooit heeft deze week plaatsgevonden. Misschien heb je er iets van meegekregen. Laten we hoe dan ook nog even nalopen wat er precies gebeurd is.

Vicepremier Lodewijk Asscher postte afgelopen dinsdag een bericht op Facebook, waarin hij reageert op alle mensen die ooit iets heel erg lelijks over hem hebben gezegd op social media. Politici hebben natuurlijk veel te maken met mensen die veilig van achter hun toetsenbord de meest vreselijke dingen over ze zeggen, en meestal negeren die politici dat dan, simpelweg omdat die dingen te dom en te grof zijn om inhoudelijk op in te gaan. Maar Asscher besloot nu eens om een aantal screenshots te posten van dingen die mensen over hem hadden gezegd, waarbij vooral Asschers joodse achtergrond het moest ontgelden. In zijn post ging hij op alle berichtjes kort in, en gaf de schrijvers ervan op eloquente en vileine wijze een fikse veeg uit de pan.

Eén van de haatberichtjes was op 1 september vorig jaar geschreven door Rico Schuurman, een onschuldig ogende jongen uit Oosterwolde. Rico heeft het over "die kut kop" van Asscher en gooit er vervolgens nog wat lelijk racisme in, door het over "die echte pieten" te hebben – doelend op alle niet-blanke Nederlanders.

De klasgenootjes van Rico ontdekten Asschers bericht, en tagden Rico onder het bericht. Rico – die op dat moment in de klas zat – schrok zich een hoedje. Meteen plaatste hij excuses onder Asschers bericht. Desondanks werd Asschers post die avond besproken in het RTL Nieuws en bij RTL Late Night , en zag Rico zijn eigen post op tv.

En toen gebeurde het. Een verslaggever van deLeeuwarder Courant interviewde Rico, over zijn daad en over zijn spijt. Het werd een van de mooiste interviews uit de Nederlandse geschiedenis, waarin Rico zo intens diep door het stof gaat dat tijdens het kijken de tranen over je wangen biggelen. En nu komt het: Asscher heeft de video gezien, en heeft inmiddels op Twitter gezegd dat hij Rico's excuses heeft aanvaard! Bekijk voor je verder leest als de wiedeweerga het interview:

Behalve dat het interview intens prachtig is, is het ook revolutionair. Internetreacties laten doorgaans de allerlelijkste kanten van de mens zien, en iedereen die wel eens door de reacties onder artikelen op Geenstijl, At5, Telegraaf, Nu.nl, heeft gescrold, weet dat dat een beetje voelt alsof je per ongeluk in een gierput vol met de brokken gal en maagzuur van verbitterde mensen bent gevallen. Rico's bericht voelde ook als een brokje opgehoest gal, maar juist daarom is zijn diepe, diepe spijtbetuiging dat erop volgde, in zijn charmante, noordelijke accent, van zo'n ongekende klasse.

Ieder weldenkend mens zou veel eerbied moeten hebben voor Rico. Iedereen heeft wel eens iets heel doms gedaan – iets dat per ongeluk helemaal uit de hand liep. Het is mij ook overkomen. Ik had ooit een website gemaakt waarop ik en mijn vrienden de conrector van de school in pijnlijke situaties photoshopten – van seksuele taferelen tot zijn hoofd op het lichaam van Hitler. De website werd ontdekt, en ik werd op het matje geroepen. Diep door het stof moest ik. Maar niet zo diep als Rico.

De emoties die Rico ondergaat én trotseert zou een voorbeeld moeten zijn voor iedereen die zich per ongeluk wel eens veel te grof heeft uitgelaten op het internet. Laten we deze grimmige achtbaan van emoties daarom aan een diepteanalyse onderwerpen. Om optimaal te leren van deze dappere, dappere man.

De eerste zeven seconden durft Rico de interviewer niet aan te kijken. In zijn gezicht zie je alle onmenselijke uren die hij tegen dit moment heeft opgezien samenkomen, tot een asgrijze grimas. Misschien hebben zijn ouders hem gedwongen om deze spijtbetuiging te ondergaan, misschien heeft hij zelf besloten dat dit de enige uitweg was. De wereld is zelden inktzwarter geweest dan dit moment.

Na zeven seconden beseft hij dat hij niet meer terug kan, en dat hij het beest recht in de bek moet kijken. Hij raapt alle moed van de wereld bij elkaar, smeert zijn keel alsof hij een baksteen doorslikt, en vindt dan het oogcontact met de interviewer.

Rico begint zijn verhaal met uit te leggen wat de reden van zijn boosheid was, hopend op misschien een heel klein sprankje begrip, ergens, van iemand. "Ik speel zelf ook Zwarte Piet," legt hij uit. Daarom vond hij "dat het een beetje onzin was wat-ie zei, en daarvoor werd ik een beetje boos."

Vervolgens zie je Rico heel even hopen op een klein beetje menselijkheid van de verslaggever – hopen dat hij weg komt met te zeggen dat hij "een beetje boos" werd. Maar nee. De verslaggever is onverbiddelijk en stelt die ene vraag waar al het vuur uit de hel in samenkomt: "En wat heb je toen gezegd?" Met het stellen van deze vraag druipt het allerlaatste sliertje hoop op een klein beetje mededogen van Rico's gezicht.

Nu. Hij moet nu met de billen bloot. Nu, voor het Nederlandse volk met de billen gruwelijk bloot. Oh, wat haat hij de 1 september 2015-versie van zichzelf. Zijn ogen liggen diep in hun kassen, omringd door diverse cirkels van wallen. De oorzaak ligt voor de hand: hij heeft duidelijk nauwelijks geslapen, en louter nachtmerries gehad. Waarschijnlijk droomde hij over een tijdmachine, waarmee hij zijn eerdere zelf de mond snoert. Over een toetsenbord die het leven bestuurt, waarop hij control + z indrukte, en zo alles ongedaan maakte. Maar het is echt. Alles is echt. Zeg het, zegt het smerig lachende duiveltje in zijn hoofd. Dan zegt hij het.

"Ik heb geschreven dat-ie z'n mond moet houden, eh, met z'n kuthoofd. Dat is natuurlijk al één grote fout. En dat stuur die andere eh, zwarte, eh, ah, de zw.. eeh ah ehh.. zwarte pieten die hier eh.. komen maar weg die ertegen zijn…"

Als de verslaggever vervolgens doorvraagt over de reactie van Asscher, vindt er een belangrijk moment plaats dat je kunt aflezen aan Rico's hoofd. De intense kwelling die hij zolang in iedere vezel voelt, wordt nu voor het eerst een heel, héél klein beetje verlicht met een allereerste, minuscule opluchting. Het hoge woord is eruit. Rico haalt adem. Nu doorpakken, denkt hij. Nu zo diep door het stof als een mens door het stof kunt gaan. Alleen dan gloort er hoop.

"Ik schrok van binnen van mezelf, en ik zei ook in mezelf van: wat is dit nou weer?" zegt hij. Met zijn gezicht drukt hij de ongekende, oprechte schrik uit die zich van hem meester maakte. Onbegrip over de domste fout die hij ooit zou maken.

Vervolgens maakt Rico een belangrijke move in het spijtbetuigingsproces. Hij vertelt: "(…) ik las eerst de reacties en toen was het een beetje 'lachen lachen lachen', maar het was helemaal niet lachen." Hiermee schetst hij twee Rico's: een Rico die nog niet doorhad hoe ernstig de zaak was, en de Rico van een paar momenten later, die inzag dat de wereld was veranderd in een lugubere plek. Hiermee verfoeit hij zijn eerdere zelf – een blijk van lering en van spijt.

Als Rico heeft gezegd dat het niet de bedoeling was om Asscher zó te kwetsen, zet hij zijn meest spijtende hoofd op. En dan, dan spreekt de verslaggever de verlossende woorden uit. "Heb je spijt?" vraagt hij. Dit is een voorzet voor open doel. De gifbeker is helemaal leeg – nu kan Rico écht doorpakken en de verslaggever, minister Asscher, en het Nederlandse volk ervan overtuigen dat hij zo gruwelijk, onmenselijk veel spijt heeft. Zelden was een lied zo'n leugen als Edith Piafs wereldhit voor Rico.

Dan kruipt heel voorzichtig het leven in Rico terug. Naast zijn spijt vertelt hij ook alle lessen die hij heeft geleerd: "Ik moet tien keer eerder nadenken van wat ik erop zet, niet schelden maar in nettere zinnen, en ik zou dit nooit meer doen. Nooit meer. Ik heb mijn lesje geleerd." Zijn stem trilt, maar de ijskoude, ellendige groeven in zijn gezicht ontdooien een beetje.

Rico's ijzige, ingevallen gezicht krijgt langzaam een klein beetje de kleur terug van het mens dat hij ooit is geweest. Een heel klein zonnestraaltje breekt door de gitzwarte onweerswolk die de afgelopen etmalen zijn leven bepaalde. De voorzichtige zucht die hij slaakt zegt alles. Het zwaarste is achter de rug. Nu is het zaak om de tranen binnen te houden. De presentator stelt zijn laatste vraag: "Wat zou je tegen de minister willen zeggen?"

Dan volgt Rico's slotakkoord. Een bombastische apotheose, waarbij pauken en een laatste uithaal van een koor gepast zouden zijn. "Ik zou willen zeggen dat het me ongelófelijk veel spijt," zegt hij met meer toewijding dan iemand ooit in een zin heeft gestopt. Enkele zinnen laten herhaalt hij het voor een laatste keer, met een emotionele hapering in zijn stem die door merg en been gaat: "dat het me ongelohófelijk veel spijt, van wat ik gezegd heb."

Ik zal alle keren dat ik in mijn verdere leven een fout maak denken aan Rico, die ook een ernstige fout beging, maar er met zoveel oprechte emoties zijn spijt over betuigde dat je niets anders kunt zeggen dat dit een uitzonderlijk dappere jongen uit Friesland is.