Bekijk hier de korte film die Adam Curtis voor VICE maakte over jouw leven

Adam Curtis is een van de beste filmmakers op deze planeet. Elke keer dat hij een nieuwe film maakt, schrijven we er iets over, omdat zijn films altijd betekenisvol en belangrijk zijn. Nu heeft hij speciaal voor VICE een korte film gemaakt om zijn nieuwe project voor de BBC te promoten. Je kunt onder andere hier en hier meer lezen over Adam en zijn werk.

Niemand praat tegenwoordig nog over macht. We worden aangemoedigd om onszelf te zien als vrije, onafhankelijke individuen die door niemand worden beheerst, en we verachten onze politici, die we zien als corrupt en fantasieloos.

Maar macht is overal om ons heen. Het is alleen verschoven en gemuteerd in een enorm systeem van beheersing en controle, waarvan de tentakels in alle delen van ons leven reiken. Alleen kunnen wij het niet zien, omdat we nog steeds over macht denken op de oude manier – als een paar politici die ons vertellen wat we moeten doen.

Het doel van de film die ik heb gemaakt – HyperNormalisation – is om die nieuwe macht in beeld te brengen, en de ware omvang ervan te laten zien. Het loopt uiteen van een gigantische computer hoog in de bergen in het noordoosten van Amerika die meer dan zeven procent van de totale rijkdom van de wereld managet en beheerst tot de complexe algoritmes die constant elke keuze die je maakt online in de gaten houden, tot moderne wetenschappelijke opvattingen over wat een normaal mens zou moeten zijn – als het gaat om gewicht en om gevoelens en om stemmingen.

Wat al deze systemen met elkaar verbindt is een overkoepelend doel om de wereld stabiel te houden. Om verandering onmogelijk te maken. De gigantische computer vergelijkt constant gebeurtenissen over de hele wereld met gebeurtenissen in het verleden. Als het een gevaarlijk patroon ziet, gaat het gelijk schuiven met z'n miljarden dollars om alles in balans te houden. Dat is echte macht. De algoritmes op sociale media zoeken constant naar de patronen van wat je leuk vindt en geven je daar dan méér van – waardoor je in een echokamer belandt die je eigen voorkeuren constant naar je terugkaatst. En dus verandert ook hier niets – en leer je nooit iets nieuws dat tegen jouw gevoelens of opvattingen in gaat. Ook dat is echte macht.

Het resultaat is een systeem dat ons als een cocon omringt en ons veilig doet voelen. En dat betekent dat we doodsbang zijn geworden voor verandering. Maar die angst voor verandering is in het belang van het systeem dat alles stabiel wil houden. En zorgt ervoor dat we er nooit tegenin gaan.

Maar het is onmogelijk om alles voor altijd hetzelfde te houden. De wereld is dynamisch. Er gebeuren dingen die je niet kan voorspellen door alleen naar het verleden te kijken. En dat is waarom we steeds vaker worden getroffen door gebeurtenissen – de verschrikkingen in Syrië, Brexit, Trump, de vluchtelingenstroom – waarvoor noch wij noch onze leiders de mentale kaart paraat hebben om ze te begrijpen, laat staan ermee te dealen. Omdat we zijn gaan geloven in de droom dat de wereld stabiel en veilig kan blijven.

De korte film die ik heb gemaakt voor VICE gaat over hoe, als je een stap terug doet en kijkt naar het dagelijks leven om je heen, je de scheurtjes kan zien in het glanzende pantser van de cocon waarin we leven. Zoveel dingen in de moderne wereld beginnen nu raar, onwerkelijk, en soms zelfs nep te voelen. Ik denk dat dit de dynamische krachten zijn die van buitenaf binnendringen terwijl het systeem begint te falen.

En het zal falen – omdat een machtssysteem dat geen visie van de toekomst heeft nooit kan blijven bestaan. Het kan niet omgaan met verandering. We moeten verder kijken, naar buiten. Want er is meer daarbuiten.

Bekijk de film die Curtis maakte voor ons hieronder: