We spraken een vrouw die in Nederland besneden is

Op 22 januari 2008 wordt een 5-jarig meisje uit haar ouderlijk huis geplaatst en ondergebracht in een pleeggezin. Het duurt ongeveer een half jaar voor zij haar pleegmoeder begint te vertellen over 'uitknippen bij mijn plasser, dat was zwart, dat werd weggegooid naar buiten met een hele grote schaar, mama was erbij.'

Het verhaal van het meisje leidt in 2009 tot de eerste rechtszaak in Nederland over meisjesbesnijdenis. Het meisje wijst haar vader aan als dader en haar moeder als getuige. Medische onderzoeken wijzen uit dat bij het meisje 'het grootste gedeelte van de linker kleine schaamlip en een gedeelte van de capuchon van de clitoris ontbreken'. Omdat volgens de rechtbank onvoldoende 'wettig en overtuigend' bewijs bestaat, wordt Mustafa el M, haar 30-jarige Marokkaanse vader, vrijgesproken. Hij wordt wel veroordeeld voor mishandeling van zijn dochter, waaronder voor bijten in haar wang.

In Nederland staat verminking van vrouwelijke genitale gelijk aan zware mishandeling, en dit is vervolgbaar via art. 5 en 5a van het Wetboek van Strafrecht. Ook ouders die toestaan dat hun dochter tijdens een vakantie in het buitenland besneden wordt, zijn strafbaar. Jaarlijks lopen volgens expertisecentrum Pharos veertig tot vijftig meisjes gevaar besneden te worden– vooral Egyptische en Somalische meisjes. Het beleid in Nederland bestaat vooral uit preventie, zoals het meegeven van een officieel overheidsdocument aan ouders die door familie of gemeenschap onder druk worden gezet om hun dochter te laten besnijden.

Ik vraag aan de woordvoerder van nationale politie hoe vaak is er in Nederland melding wordt gemaakt van meisjesbesnijdenis.'Tot mijn spijt vallen aangiften hierover bij ons onder de noemer lichamelijke mishandeling. Net als alle andere vormen van lichamelijk geweld tegen het kind, zoals slaan, schoppen, bijten, knijpen, krabben, het toebrengen van brandwonden of het kind laten vallen.' Ook vertelt ze dat wat wij weten over meisjesbesnijdenis nog maar het begin is. De Raad voor de Kinderbescherming beschikt niet over cijfers, omdat zij deze niet registreren.

Maar dat er besneden vrouwen in Nederland rondlopen, is wel bekend; de GGD Nederland heeft hier een apart spreekuur voor. Meestal komen hier oudere vrouwen op af die ooit in hun land van herkomst zijn besneden. Volgens de GGD Nederland is het onduidelijk of deze ‘operatie’ ook hier wordt uitgevoerd. ‘Er zijn wel eens aanwijzingen geweest van een snijdster in een asielzoekerscentrum, maar het blijft vaak bij verhalen’, vertelt verpleegkundige Marisa Kamaladin Abdulghani, die werkzaam is bij het spreekuur in Den Haag. 'Je hoort wel eens wat, maar ik heb het in mijn omgeving nooit meegemaakt.’

Die geruchten zijn ook bekend bij de Somalische sociologe Zahra Naleie van de Federatie van Somalische Associaties Nederland, maar die zijn de laatste jaren verminderd in vergelijking met de jaren 90: ‘De strenge wetgeving in Nederland is door voorlichting heel bekend bij de doelgroep. Mensen zijn bang hier iets te doen.’ Wel is Naleie ervan overtuigd dat er nog steeds mensen zijn die meisjes meenemen naar Afrika om ze daar te laten besnijden.

Geruchten genoeg, maar concrete voorbeelden zijn moeilijk te vinden. We vonden Amina (schuilnaam) bereid om met ons te praten over haar besnijdenis die in Nederland plaats heeft gevonden, en spraken met haar af in een shishacafé. Ze is inmiddels 31 jaar.

Dit wordt best een moeilijk gesprek, denk ik.
Amina: Een beetje.

Heb je hier ooit eerder over gesproken?
In mijn hoofd heel, heel vaak. Met vriendinnen, familie, mijn vader en vooral met mijn moeder. Maar nooit hardop in het echt.

Voelt een shishacafé veilig?
Ik zie vaak mensen hier die een beetje stiekem zichzelf willen zijn. Moslima’s die met hun vriendjes afspreken. Jongens die komen drinken of blowen. Ik ben niet de enige met een verhaal.

Waarom durf je nu anoniem wel je verhaal te vertellen?
Omdat ik het uit mijn hoofd wil krijgen. Het lijkt alsof alles alleen nog maar hierover gaat in m’n hoofd en dat wil ik niet meer. Misschien leest een ander meisje dit en weet ze dat ze niet de enige is.

Hoe is het gegaan?
Het?

Ja, hét.
Ik weet niet alles meer. Ik was zes of zeven jaar oud. Het gebeurde thuis, een vriendin van m’n moeder, die vaker bij ons op bezoek kwam, heeft het gedaan. Wat ik nog goed weet is hoe mijn moeder toen, en gelijk daarna, naar me keek. En hoe ik naar mezelf keek. Ik ben tien jaar ouder geworden die dag. Ik werd volwassen, terwijl ik een kleuter was.

Hoe keek je moeder dan naar je?
Alsof ze iets fout had gedaan.

Wat gebeurde er na die dag?
Ik moest een tijd thuis blijven en kon bijna niet bewegen. Het duurde best lang voor ik me weer beter voelde. Op school dachten ze dat ik ziek was,en toen ik weer terugkwam, was ik een ander meisje geworden. Ik haatte dingen als gym of zwemmen, ik dacht altijd dat iedereen kon zien dat ik anders was.

Neem je het je moeder kwalijk?
Sommige dagen wel, sommige dagen niet. Ik neem het de wereld kwalijk. Dat meisjes dit van hun moeders erven, zoals zij van hun moeders en zij weer van hun moeders. Alleen maar uit angst voor wat anderen zullen zeggen. En iedereen maakt zich maar druk over of het islamitisch is of cultureel of wat dan ook. Daar gaat het niet om, dat het gebeurt, daar gaat het om.

Ook in Nederland?
Ik weet niet hoe het nu is maar ik ben zeker niet de enige. Ik praat er met vriendinnen nooit over, maar ik vermoed het bij sommigen ook.  Het zou me niets verbazen als meisjes hier nog steeds onder lijden, maar niemand praat erover. Dat is het probleem. Soms denk ik dat het deel van het lichaam dat echt verminkt wordt bij meisjesbesnijdenis, de tong is.

Was er niemand die je het kon toevertrouwen, een favoriete juf bijvoorbeeld?
Dat is voor mij hetzelfde als mijn ouders aangeven bij de politie. Ik sterf nog liever.

Je beschermt ze ondanks wat ze gedaan hebben.
Ja, dat weet ik. Dit is een van de dingen waar ik het meest over heb nagedacht. Ik voel een loyaliteit aan mijn ouders die onbreekbaar is. Ze hebben zoveel opgeofferd voor ons, waardoor wij een ander leven kunnen kiezen dan zij hebben gehad. Daar ben ik nu mee bezig.

Ik begrijp het, maar je bent verminkt.
Ja dat klopt.

Ehm, hoe is het als je…?
Ik weet wat je wil vragen en je twijfelt of je het kan vragen. Ik weet niet of de seks is zoals het hoort te zijn, want ik kan het niet vergelijken met hoe het anders zou zijn. Als je het echt wil weten, ik kan gewoon nog een orgasme krijgen, ik kan seksueel genot beleven net als ieder ander.

Maar, hoe kan dat als ze…?
Soms verwijderen ze alles, soms prikken ze. Ik weet niet wat ze precies bij mij deed, maar ik denk dat ze het niet ‘goed’ heeft gedaan. Of ze heeft het bewust zo gedaan. Ik heb geluk gehad in vergelijking met heel veel andere meisjes.

Hoe gaat het als je een jongen ontmoet?
Ik dacht eerst dat ik nooit met iemand zou zijn. Ik wilde het niet. Nu gaat het zoals bij ieder ander. Elkaar leren kennen, verliefd worden, aan niets anders denken. Maar hoe serieuzer het wordt, hoe onzekerder ik word. Het liefst wil ik het een keer vooraf tegen iemand zeggen om te kijken of hij me dan nog wil, dat is mijn droom. Ik ben nog steeds bang dat hij vlucht wanneer hij erachter komt dat ik…

Dat je?
Dat ik anders ben.

Er is weinig bekend over hoe het leven eruit ziet na genitale verminking.
Ik ben er achter gekomen dat plezier in het leven een keuze is. Als ik ervoor kies om te genieten, dan kan ik ook genieten. Ook van seks. Ik wil niet gevangen blijven in die dag voor de rest van mijn leven. Het heeft me zolang  gekost om te voelen dat dit lichaam van mij is en niet van mensen om me heen. Dat begin ik nu te voelen.

Mooi om te horen.
Raar gevoel om het iemand verteld te hebben. Minder erg dan ik dacht.

Lees ook: Is de besnijdenis van jongetjes een vorm van geslachtsverminking? Gedwongen besnijdenis veranderde deze man in een anti-besnijdenisacitivist De koran heeft niks tegen homo's