Een blik achter de sluier van dronebestendige mode

Adam Harvey heeft een dronebestendige boerka gemaakt. De kunstenaar uit New York maakte in samenwerking met ontwerpster Johanna Bloomfield de Stealth Wear-lijn, die bestaat uit kledingstukken van een gemetalliseerde stof die speciaal ontworpen is om infrarooddetectie door warmtecamera’s (zoals die van rondvliegende drones) tegen te gaan.

Harvey heeft een achtergrond in werktuigkunde en digitale kunst. Zijn eerdere werk lag ook op de grens van privacybescherming en kunst: zijn project CV Dazzleonderzocht make-up-patronen en kapsels die gezichtsherkenningssoftware voor de gek kunnen houden. Camoflash, een anti-paparazzihandtas, bevat LED-lampjes die door middel van een zware flits het gezicht van de drager onzichtbaar maken op ongewenste paparazzifoto’s.

Harvey’s huidige collectie bevat naast de boerka een sjaal in het model van een traditionele hoofddoek, een hoodie en een t-shirt met een stuk röntgenwerend materiaal op de borst. Geen van de kledingstukken zou de drager ook daadwerkelijk kunnen camoufleren: de boerka is halflang met open mouwen en de floating leg-hoodie bedekt je benen niet. Om een kledingstuk te maken dat het infraroodprofiel van de drager helemaal verbergt, moet je voldoen aan de International Traffic in Arms Regulations (ITAR). Voor de gewone burger is een volledig dronebestendige outfit dus nog onbereikbaar.

Harvey zegt dat het doel van de collectie is om te informeren en te ontdekken wat er op dit moment mogelijk is. “De lijn gaat over het aanpassen aan onze nieuwe omgeving, en het erkennen van nieuwe ontwikkelingen,” vertelt hij. “Aan de ene kant gaat het om bewustwording van nieuwe vormen van surveillance. Aan de andere kant is het een studie van materialen.”

Zowel Harvey als Bloomfield zien Stealth Wear als een voorbeeld van militaire technologie die z’n weg heeft gevonden naar de consument. Amerikaanse militairen gebruikten al langer verschillende soorten dronebestendige stoffen, die nu ook op de gewone markt verkrijgbaar zijn—al zijn ze wel een beetje duur.

In de collectie zitten twee kledingstukken die traditioneel door moslimvrouwen worden gedragen: een hidjab en een versie van de boerka. De controversiële luchtaanvallen door Amerikaanse drones in het Midden-Oosten, vooral in Pakistan, hebben veel burgers (waaronder ook vrouwen en kinderen) het leven gekost. Het Bureau of Investigative Journalism, een Britse non-profit-nieuwsorganisatie, schat dat er tussen de 475 en 861 burgers gedood zijn in de 362 drone-aanvallen die sinds 2004 in Pakistan zijn uitgevoerd. Veel van deze slachtoffers waren mannen, en daardoor—dankzij het ‘signature strike’-principe van de Obama-regering, waarbij elke volwassen man die zich in de buurt van bekende militanten ophoudt verdacht is—een legitiem doelwit. Maar de manier waarop de Amerikaanse regering ook gretig gebruik maakt van ‘double-tap’-aanvallen, waarbij dezelfde plek herhaaldelijk wordt platgebombardeerd zodat hulpverleners en familieleden ook worden getroffen, betekent dat het niet onwaarschijnlijk is dat vrouwen ook steeds vaker in het vizier van onbemande aanvalsvliegtuigen verschijnen.

Hoewel drones veelbelovende hulpmiddelen lijken te zijn voor allerlei saaie, vieze en gevaarlijke klusjes, worden ze tot nu toe vooral geassocieerd met de bloederige luchtaanvallen die kenmerkend zijn geworden voor de Amerikaanse manier van oorlogvoeren. Ik vroeg Harvey dan ook wat zijn bedoelingen waren met de traditionele vrouwenkledij in z’n collectie. “Die twee stukken waren in eerste instantie bedoeld om gedragen te worden door vrouwen in Pakistan en Afghanistan. Ik heb met meerdere mensen over dit project gepraat, en kreeg erg veel tegenstrijdige ideeën en feedback. Eigenlijk wilde ik geen verwesterde versie maken van een kledingstuk dat in het Midden-Oosten gedragen zou worden. Ik had het gevoel dat het verkeerd zou zijn om de boerka functioneler te maken, omdat het zo’n onderdrukkend kledingstuk is. Als ik de boerka zou verbeteren, zou ik het ontwerp eigenlijk goedkeuren. De anti-droneboerka is dan ook een tegenstrijdig werk. Maar de boerka is wel zoals ik vind dat hij zou moeten zijn: empowering. De hidjabsjaal is precies het tegenovergestelde. Hij is erg neutraal. Iedereen kan hem dragen zoals hij of zij wil."

De kledingstukken zullen binnenkort te koop zijn. De prijzen staan nog niet vast, maar een Stealth Wear-sjaal zal je waarschijnlijk zo’n 200 euro kosten.

Als politiek statement staat Stealth Wear aan de kant van de tegenstanders van de drone-aanvallen en het hoge aantal burgerslachtoffers in het Midden-Oosten. Maar de praktische kant van de collectie spreekt ook mensen aan die wantrouwig tegenover overheidssurveillance staan.

Adam en Johanna nodigden me niet zo lang geleden uit voor een fotoshoot voor het Stealth Wear-lookbook. Na de shoot lieten ze me een e-mail zien die ze die ochtend hadden ontvangen. Een man in Arizona die een website met wapenrecensies runt, wilde graag de collectie voor zijn site reviewen. Andere producten op de website waren automatische en semi-automatische wapens, ammunitie en middelen waar je het meest aan hebt als het einde van de wereld aanbreekt.

Stealth Wear combineert het artistieke verlangen om nieuwe materialen te gebruiken met de politieke realiteit dat een dronebestendige boerka op bepaalde plekken en in een bepaalde toekomst misschien geen overbodige luxe is. Nu maar eens kijken of het ook nog een beetje verkoopt.