Hoe banken de louche geldtransacties van de FIFA faciliteren

Nu het grote publiek een steeds duidelijker beeld krijgt van de enorme corruptie binnen de FIFA-aristocratie, zeggen sommige experts dat die miljoenen aan smeergeld nooit hadden kunnen worden overgemaakt als financiële instituties geen oogje hadden dichtgeknepen. Die beschuldigingen zijn er niet voor het eerst.

"De gebeurtenissen rondom de FIFA-schandalen zin geen uitzonderingen wat betreft de werking van het internationale financiële systeem. Sterker nog: zulke dingen gebeuren aan de lopende band," aldus Eric Lecompte, directeur van Jubilee USA – een netwerk van organisaties die financiële gerechtigheid promoten. "Een van de dingen die duidelijk zijn geworden, is dat banken zich niet volledig houden aan de bestaande wetgeving rondom het witwassen van geld. Wettelijke vereisten worden vaak vermijd of genegeerd." Volgens het Amerikaanse Ministerie van Justitie is er bij de FIFA-schandalen voor meer dan 130 miljoen euro aan steekpenningen en smeergeld overgemaakt.

"Een deel van ons onderzoek zal zich bezighouden met het handelen van financiële instellingen, waarbij we vooral kijken of ze zich ervan bewust waren dat ze hielpen met het witwassen van deze steekpenningen," zei Kelly Curry, een advocaat die is belast met deze zaak, tijdens de officiële aankondiging van de aanklacht tegen de FIFA.

De banken die bij deze aanklacht werden genoemd, waaronder JP Morgan Chase, HSBC, Citigroup en Bank of America, worden op dit moment nog niet officieel aangeklaagd. Velen hebben de afgelopen jaren echter al recordbedragen aan boetes betaald. In 2012 mocht HSBC bijvoorbeeld 1,4 miljard euro aftikken aan de Amerikaanse overheid, omdat het had toegestaan dat Mexicaanse drugskartels voor ongeveer 650 miljoen konden witwassen. In een andere zaak hebben Zwitserse autoriteiten diezelfde bank nog een boete van 22,5 miljoen opgelegd omdat het te weinig zou doen om criminele transacties te voorkomen.

De onderzoekers hebben zich deels gericht op Amerikanen, waaronder de ex-voorzitter van CONCACAF en Kerstman-lookalike Chuck Blazer, maar er zijn nog veel meer mensen, uit verschillende landen, die nu gerechtelijke verantwoording moeten afleggen. Dit is mogelijk omdat veel van het geld is overgemaakt via het Amerikaanse financiële systeem.

Als banken op dubieuze banktransacties stuiten, is het de bedoeling dat ze daar een speciaal rapport over opstellen. Omdat banken hier eerder nogal laks mee omgingen, vinden diverse wetgevers dat ze aan strengere anti-witwasregels hadden moeten worden onderworpen, maar daar is nog geen sprake van geweest. Op het moment wordt er vastgesteld voor welke zaken de banken precies zullen worden aangeklaagd, en daarbij zal rekening worden gehouden met de tijdspanne waarover deze wanpraktijken zich hebben voorgedaan. Volgens het Amerikaanse ministerie betreft dit een periode van ongeveer een kwart eeuw.

Volgens de officiële lezing hebben de aangeklaagden shellcompany's opgezet (bedrijven die op zichzelf geen producten maken of diensten verlenen) in diverse buitenlandse belastingparadijzen en in andere regio's die aan bankgeheim doen. Daarnaast zouden ze hebben deelgenomen aan "het actief afschermen van buitenlandse bankrekeningen."

Binnen de bredere context van witwasserij is die 130 miljoen van de FIFA nog maar het topje van de ijsberg. Dat is de mening van Clark Gascoigne, PR-directeur van Global Financial Integrity (GFI) – een groep die bezighoudt met het traceren van illegale financiële transacties op internationaal niveau. Hij voegde daaraan toe dat deze zaak illustreert hoe alledaags het is dat banken dubieuze transfers uit het buitenland laten doorgaan. Volgens de schattingen van GFI komt er alleen al vanuit ontwikkelingslanden bijna een biljoen euro in het legale circuit terecht. Dit bedrag is een combinatie van misdaad, corruptie, belastingontwijking en andere ongure toestanden."

Gascoigne stelt daarom voor dat het een krachtig signaal zou uitzenden als sommige van de bankiers, waarvan is bewezen dat ze eerder wettelijke vereisten hebben genegeerd om zoveel mogelijk winst te pakken, eens in de gevangenis zouden worden gegooid. "Dat gebeurt alleen zo goed als nooit, en al helemaal niet met mensen hoger op de carrièreladder."