Werken die absurde dieettrends die overal op Instagram staan een beetje?

Mocht je interesse hebben in absurde manieren om van die hardnekkige (extra) kilootjes af te komen, dan kun je je hartje ophalen op Instagram. Van detoxthee (thee waarmee je gifstoffen uit je systeem zou verwijderen en gewicht mee zou verliezen) tot

bodywrapping (waarbij je jezelf inwikkelt met huishoudfolie om bijvoorbeeld je buikomvang te verkleinen): m'n Instagram-feed staat vol met idiote afslanktheorieën. Aangezien ik een feminist van de bovenste plank ben, haalde vooral de opkomende trend rondom waisttrainers (waarbij je een loeistrakke 'shaper' om je middel draagt) de afgelopen maanden werkelijk het bloed onder m'n met glitter bezaaide acrylnagels vandaan. Een waisttrainer is in principe niets meer dan een gemoderniseerde, ietwat aangepaste versie van het korset dat we uit de achttiende eeuw kennen. Op Instagram zag ik steeds meer foto's voorbij komen van vrouwen die zich in zo'n shaper hesen, hopend op Kim Kardashians zandloperfiguur (een studiegenoot liet me trots die van haar zien, die ze onder haar kleding naar college droeg, want "het werkt echt, hoor") Tegelijkertijd las ik ook steeds meer verhalen van artsen en voedings- en gewichtsexperts die het ten sterkste afraadden om een waisttrainer te gebruiken. Ik besloot dus zelf maar eens op onderzoek uit te gaan, en niet alleen waisttraining onder de loep te nemen, maar ook het gebruik van de eerdergenoemde bodywraps en detoxthee (vaak met laxerende werking, waarover later meer), aan een grondige analyse te onderwerpen. Want ook bodywraps en detoxthee winnen aan populariteit – wat ook haast niet anders kan, als de gezusters Kardashian en hun halfzusje Kylie Jenner dit soort middeltjes via hun social mediakanalen blijven aanprijzen, en claimen hiermee hun voluptueuze lichamen in vorm te houden.

Blijkbaar is waisttraining (nog) niet iets waar dokters zich mee bezig houden, want ik heb er een hele hoop gebeld die er niks van wisten. Uiteindelijk kwam ik terecht bij huisarts C.V.J. Bij de Vaate (die zich hier wel al over had ingelezen) om haar uit te horen over het fenomeen waisttrainers. Ze vertelt: "Van wat ik heb gehoord, beginnen waisttrainers inderdaad ook in Nederland een hype te worden, al zal dat voorlopig vooral in de steden zijn: ik heb hier, in Zeeland, volgens mij geen patiënten die er een dragen. Wel hebben we hier in de praktijk mensen, voornamelijk ouderen, die een korset dragen. Een korset kan mensen steun geven: de rug wordt er sterker door, en de buik wordt op z'n plek gehouden. Bepaalde mensen hebben er echt baat bij om zo'n korset regelmatig te dragen, en doen dit ook niet om puur cosmetische redenen." Over de gezondheidsrisico's van waisttrainen zegt ze: "Afgaande op wat ik gelezen heb, vindt er door het dragen van een waisttrainer een maagversmalling plaats van zo'n 25 tot wel 75 procent, al is dat ook zeer afhankelijk van hoe lang je 'm draagt, en welke maat je aanhebt. Ook is er sprake van tien tot dertig procent minder longcapaciteit. Toch zijn dat geen gezondheidsrisico's pur sang. Je kunt het eigenlijk wel een beetje vergelijken met zwanger zijn: een baby veroorzaakt toch ook zeker een half jaar lang problemen die een invloed hebben op de maag, en die problemen hebben uiteindelijk geen blijvend effect." Toch benadrukt Bij de Vaate dat gebruikers op moeten blijven letten, want fout gebruik van een waisttrainer kan nare gevolgen hebben. "Er zijn meiden flauwgevallen door het dragen van een waisttrainer, omdat ze die shapers te strak hadden aangetrokken. Over andere, mogelijke, fysieke gevolgen durf ik voorlopig nog geen uitspraken te doen, maar het is dus wel van essentieel belang dat je het dagelijks aantal uren dat je je waisttrainer draagt opbouwt, en daarbij weet hoe je 'm op een veilige manier gebruikt." Over de werking van het gemoderniseerde korset zegt ze: "Het effect van een waisttrainer is sowieso niet blijvend. In principe pers je je maag en het vet rond je buik omlaag, richting je heupen. Het lijkt daardoor alsof je lichaam vervormt en er een wespentaille ontstaat, maar wanneer je stopt met het regelmatig dragen van een waisttrainer, herstelt het lichaam zich heel snel naar de oude vorm. Sommige vrouwen verliezen overigens wel gewicht door het dragen ervan, maar dat komt omdat de maag soms onder zo'n druk staat, dat ze een verminderde eetlust hebben." Maar geen écht blijvende resultaten, dus.

Ook detoxthee doet het goed op Instagram: vooral de merken FitTea, Lyfe Tea en SkinnyMint Tea hebben inmiddels een grote schare fans achter zich verzameld. Wederom is deze sterk toegenomen populariteit te danken aan beroemdheden op Instagram. Ik besloot diëtiste Carlijn Appel, eigenaresse van voedingsadviesbureau C. Appel, aan de tand te voelen over het gebruik van detoxthee met het doel om gewicht te verliezen. Ik vraag haar hoeveel zin het gebruik van detoxthee nou precies heeft. Ze vertelt: "Eigenlijk is detoxen sowieso vrij zinloos, omdat je lever in principe één grote detoxmachine is: je hoeft je lever daar niet bij te helpen. Detoxen heeft voornamelijk zin wanneer je verslaafd bent aan drugs of alcohol, omdat dit echt gifstoffen zijn. Bij grote doseringen van die gifstoffen, of wanneer een kind bijvoorbeeld een schoonmaakmiddel uit het gootsteenkastje heeft gedronken, helpt een direct toegepaste detoxbehandeling om die gifstoffen uit je lichaam te verwijderen. Maar wanneer je niet overmatig veel drugs of alcohol gebruikt, doet je lichaam al het werk voor je." Dat klinkt logisch. Appel gaat verder: "Wanneer ik mensen die detoxthee gebruiken vraag van welke gifstoffen ze af willen door die thee te gebruiken, heeft negen van de tien daar niet eens een antwoord op." Daarbij zitten er vaak laxerende middelen in detoxthee, in combinatie met vochtafdrijvende middelen. "Je gaat dus vaker naar het toilet – nou, dan zie je het getal op de weegschaal inderdaad wel zakken. Maar het is vocht dat wordt onttrokken aan je lichaam, geen vet. Als detoxthee inderdaad vetverlies zou stimuleren, had ik inmiddels geen werk meer." Of detoxthee op de lange termijn kwaad kan, durft ze niet te zeggen. Het idee van een thee die je lichaam ontgift heeft iets magisch. "Naast de laxerende en vochtafdrijvende middelen bevat dit soort thee voornamelijk kruiden," zegt Appel. "Veel mensen die detoxthee gebruiken hebben nog nooit van de gebruikte ingrediënten gehoord, en dan lijkt zo'n middeltje al snel interessant."

Bodywrapping werd van huis uit alleen in salons gedaan, maar tegenwoordig slaan steeds meer mensen ook thuis aan het mummificeren met huishoudfolie uit de supermarkt. Ook dit zou gewichtsverlies als gevolg hebben. Appel vertelt: "Bodywrapping draait, net als detoxthee, om vochtafdrijving. Van detoxthee moet je veel plassen, terwijl je door bodywrapping erg gaat transpireren." Kort samengevat betekent dit dat detoxthee van binnenuit werkt, en bodywrapping van buitenaf. Zitten er dan geen positieve kanten aan het gebruik van bodywraps? "Wanneer je in een salon een bodywrapping-sessie ondergaat, worden er ook mineralen aan de behandeling toegevoegd," legt Appel uit. "Maar dit is voornamelijk om de behandeling een naampje te kunnen geven. Net als bij detoxthee is het effect maar tijdelijk, omdat je geen vet verliest, maar vocht. Stel dat jij door een dergelijke behandeling twee centimeter van je buikomvang bent kwijtgeraakt, zit dat er na het drinken van drie glazen water gewoon weer aan." Kortom, het uiteindelijke resultaat wordt mooier gemaakt dan het is. Carlijn concludeert: "Veel mensen zijn continu op zoek naar een 'wondermiddel'. Vroeger waren dat de trilbanden die je op Tell Sell kon kopen, nu zijn het bodywraps, waisttrainers en dergelijke. Zo lang mensen de verantwoordelijkheid buiten zichzelf kunnen zoeken, zullen ze dat ook blijven doen." Sorry voor deze oersaaie conclusie, maar er zit dus toch echt niks anders op dan te sporten en gezond te eten.