In Parijs heeft het nachtleven zich naar de buitenwijken verplaatst

De jonge mensen uit de Franse banlieues, waar de écht spannende dingen gebeuren, hebben de Nike Air Max al lange tijd geleden in hun harten gesloten. Frankrijk is een van de grootste markten voor de visible air-lijnen van Nike. Voor Air Max Day op 26 maart – waarbij Nike wereldwijd de revolutie van schoenen met lucht in de zolen viert – bestuderen we het nieuwe tijdperk van het Franse nachtleven, waarin de cultuur en stijl van de banlieues een belangrijke rol spelen.

De jonge Parijzenaren uit de clubs, waar we het in dit artikel over gaan hebben, zetten zich af tegen oude gewoontes. Je ziet steeds minder luxe outfits met colbertjes en items van maison zus of zo, en steeds meer hoodies, felgekleurde sportkleding en Air Max BWs – die jarenlang de meest gehekelde schoenen waren onder de elite, stoffige hipsters en portiers.

"Het was al een hele uitdaging om mensen naar een evenement buiten de Périphérique te krijgen," vertelt Julien Artigues, die deel uitmaakt van het Die Nacht-collectief. De Boulevard Périphérique is de ringweg die Parijs van de buitenwijken scheidt. Tot een paar jaar geleden leken de Parijzenaren weinig zin te hebben om de ring te verlaten voor een nachtje uit, maar nu reizen duizenden inwoners af naar grote evenementen in de banlieues.

In 2010 verklaarde The New York Times het Parijse nachtleven dood en Le Monde deed er nog een schepje bovenop door Parijs te beschrijven als "de Europese hoofdstad der verveling". Hier leek weinig verandering in te komen, totdat enkele creatievelingen manieren bedachten om de problematische regelgeving te vermijden. In het centrum boden feesten als Sundae en Concrete, op een boot op de Seine, een manier om aan de geluidsrestricties en de avondklok te ontsnappen. Organisatoren zochten naar onontgonnen terrein om het circuit van uitgebluste clubs te vervangen.

"Het was moeilijk, omdat zoiets nooit echt eerder was gedaan," vertelt Artigues. Die Nacht was een van de eerste organisaties die een feest organiseerde in de buitenwijken. Het eerste feest vond plaats in een oud treinstation en sindsdien hebben ze steeds grotere locaties moeten zoeken om in de groeiende vraag te voorzien. Dit bleek lastig, aangezien je bijna nergens in de buitenwijken een zaal zal vinden met voldoende capaciteit. Zo kwam hij bij allerlei onalledaagse locaties terecht, zoals een koekjesfabriek, een vliegveld en leegstaande zwembaden.

In het begin moesten ze het vooral hebben van mond-op-mondreclame, wat volgens Artigues zorgde voor een natuurlijke binding tussen de bezoekers. Sindsdien zijn er veel meer van dit soort groepen ontstaan, waardoor originele locaties moeilijk te vinden zijn. Als gevolg hebben organisatoren andere manieren gevonden om zichzelf te onderscheiden. Fabien Kratz, de oprichter van OTTO10, vindt de sfeer belangrijker dan de nieuwigheid van de locatie. Kratz ergerde zich aan de bezoekers die "tegen de muur aan staan en elkaar maar wat aanstaren" en wilde hier verandering brengen met OTTO10. "We wilden gewoon echt een tof feest geven, dus deelden we kostuums uit en transformeerden we de ruimtes." De ludieke outfits in OTTO10 vormen een tegenpool van de serieusheid die je in de clubs in het centrum vindt.

De stap naar de banlieues heeft het voor de organisatoren mogelijk gemaakt om te experimenteren buiten de geijkte formules; ze organiseren overdag feesten en stellen eclectische line-ups samen. "We willen geen feesten meer geven waar je de hele avond dezelfde muziek hoort," aldus Kratz.

Die Nacht en OTTO10 werken vooral in de noordelijke en oostelijke buitenwijken. In Saint-Denis en Aubervilliers vind je de armste buurten van Parijs en omstreken en bovendien een van de hoogste werkloosheidspercentages van heel Frankrijk. De bevolking is hier veel gemengder dan in het centrum van Parijs.

De feesten in de banlieues waren aanvankelijk vooral gericht op Parijzenaren en niet op de lokale bewoners. Artigues geeft dit toe: "het was niet bedacht voor de locals." Volgens Kratz zijn de feesten in de banlieues een stuk toegankelijker. "Uitgaan in Parijs is duur. Wij trekken de jongeren aan, die in deze tijd toch vaak worden onderbetaald of zelfs werkloos zijn."

De ontwikkeling van het uitgaansleven is niet alleen van binnen naar buiten; vanuit de buitenwijken zelf gebeurt er ook veel. In Palaiseau, ten zuiden van Parijs, wordt Opération Maxi Puissance [Operatie Max Power] gerund door een groep lokale twintigers. Matthieu Helbert, het hoofd van de organisatie, legt uit dat de OMP-evenementen juist bedoeld zijn voor de lokale gemeenschap. "Dit is onze stad en wij zouden er een aandeel in moeten hebben. We geven geen feesten voor de erkenning, maar om onze stad nieuw leven in te blazen," vertelde hij.

OMP komt echter niet voort uit isolatie – je bent in een half uur treinen in Parijs. Het is eerder een reactie op het stijve nachtleven van de hoofdstad. "Als je in Parijs iets wil klaarspelen, moet het allemaal op een hele hippe, cryptische manier. In de buitenwijken hebben ze daar geen boodschap aan," vertelt Helbert. Er zijn geen regels aan de deur. "Het maakt niet uit als je slecht gekleed bent," lacht hij, "maar dat wil niet zeggen dat we geen smaak hebben." Waar je vroeger in Parijs geweigerd werd met Air Max en een trainingsbroek, begint dit door de trends vanuit de buitenwijken juist steeds meer geaccepteerder te worden.

Het nieuwe nachtleven weerspiegelt een bredere verandering in de Franse cultuur. Naarmate meer aspirerende muzikanten, kunstenaars en allerhande creatievelingen uit Parijs worden gedreven door de stijgende prijzen in de stad, zie je steeds meer menging van klassen en rassen, wat binnen de Periphérique nog erg zeldzaam is, zeker in de clubs en in de pretentieuze modewereld.

In bekende modetijdschriften zoals WAD zie je mensen hun Air Max BWs combineren met invloeden van een nieuwe stroom designers, zoals Andrea Crews, Paris Nord en Pigalle – waar je A$AP Rocky vaak in kan zien. De oprichter van Pigalle, Stéphane Ashpool wil van Parijs het synoniem van multiculturalisme maken. Deze merken stimuleren de beweging door minder extreme prijzen te hanteren, zoals in de samenwerking van Pigalle en Nike. De vrijheid van de banlieues beïnvloedt zo dus niet alleen het uitgaansleven, maar ook de modewereld.

Dat wil echter niet zeggen dat de buitenwijken geen last hebben van de strenge regelgeving. Een van de populairste locaties, Le Ferry – een oud basisschoolgebouw, moest onlangs haar deuren sluiten. "Zodra Le Ferry populair werd wilde de gemeente de boel dicht gooien, omdat ze er geen controle over hadden," vertelt Louise Calzada van OPM. OPM voerde met succes actie tegen dit besluit; in een gênante wenteling werd besloten dat Le Ferry mocht blijven bestaan.

In Saint-Denis, ten noorden van Parijs, speelt het nachtleven zich op vergelijkbare manier af in een oud kraakpand. Beller, de beheerder van het gebouw en manager van de organisatie Le 6b, is blij met de verschuiving naar de buitenwijken. "Uitgaan wordt steeds toegankelijker en dit brengt eindelijk vooral diversiteit met zich mee."

De toekomst van Le 6b is onzeker, omdat het kraakpand middenin een bestemmingsplan voor een woonwijk ligt. Voor de vastgoedontwikkelaars heeft het pand een hele gunstige rol gespeeld, maar of ze het laten bestaan zodra de nieuwe inwoners komen is nog maar de vraag.

De veranderingen zoals in Saint-Denis zullen ook veel andere buitenwijken treffen. Vanaf volgend jaar zal Saint-Denis samen met veel andere banlieues geannexeerd worden tot Le Grand Paris – het plan van Sarkozy om de hoofdstad tot buiten de ring uit te breiden. Als alles volgens plan gaat zal het zorgen voor een betere verdeling van de welvaart, en voor meer mobiliteit voor de armen die aan de buitenste randen van de stad wonen. Dit plan zou de val kunnen veroorzaken van de onzichtbare muur van de Periphérique, die de bevolking van de banlieues isoleert van de Parijzenaren.