Een Russische raket vol smerige brandstof gaat crashen in de Noordpoolwateren

Komende zaterdag zal er een Russische raket met de gevaarlijke chemische stof hydrazine neerstorten in de biodiverse Noordpoolwateren van de Baffin Bay.

De raket, die nog stamt uit de tijd van de Koude Oorlog, wordt gelanceerd door het Russische (winstmakende) satellietlanceringsprogramma Rokot, dat in 1990 van start ging. Rusland bracht de internationale luchtvaartinstanties op de hoogte dat een onderdeel van de raket met het giftige gas in de Noordpoolwateren zou storten, rapporteerde de Canadese pers.

Hydrazine is zo ontzettend giftig dat technici die er mee werken in een soort astronautachtige Hazmat pakken gehesen worden. Er is een bedrijf in het Verenigd Koninkrijk dat raketten probeert te ontwikkelen zonder dit gevaarlijke spul. Het Europees Chemicaliënagentschap refereerde in 2011 naar hydrazine als een zeer risicovolle stof, vanwege de mogelijke kankerverwekkende eigenschappen.

De regio waar de raket op gericht zal worden zit vol met Arctische wezentjes zoals narwallen en walvissen, dolfijnen en zeehonden. Milieuactivisten zijn natuurlijk in alle staten over de raketlancering en het mogelijke schaden van deze dieren. Maar wat is wetenschappelijk gezien echt de impact van de geplande crash?

"Het is heel naar spul," zegt Gerald Greenhouse, docent celbiologie aan Harvard, die midden jaren 70 verschillende studies uitvoerde op het effect van hydrazine op kikkerembryo's .

Op dat moment introduceerde Greenhouse kleine hoeveelheden hydrazine in een aquarium om het effect te analyseren. Het zag er niet goed uit.

Het effect leek iets te maken te hebben met de ontwikkeling van zenuwcellen en het zenuwstelsel," zei Greenhouse. "Er waren problemen met de ontwikkeling van de ogen – de kikkers hadden één oog in plaats van twee."

Een onderzoeksinstituut voor klimaatverandering voltooide in 2011 een analyse van impact van hydrazine op het milieu. Zij constateerden een laag risico op bioaccumulatie – de opstapeling van gifstoffen in dierlijke weefsels en worden doorgegeven aan dieren of mensen die het eten. De conclusie was gebaseerd op studies die impliceerden dat de chemische stof heel goed wordt gemetaboliseerd en uitgescheiden door honden en ratten. Een andere studie liet zien dat er in de lichaampjes van guppies maar een lage concentratie hydrazine werd gevonden na blootstelling aan de stof.

"Er is echter wel empirisch bewijs dat impliceert dat hydrazine in hoge concentraties wel schadelijk is voor zeeorganismen," vermeldt het rapport. Dus, er zijn misschien geen langetermijneffecten, maar het spul kan mogelijk wel een aantal dieren compleet verneuken als de concentraties maar hoog genoeg zijn.

Volgens Global Affairs Canada, een overheidsafdeling die mediazaken afhandelt gerelateerd aan de raket, zegt dat we ons geen zorgen hoeven te maken.

"Naar verwachting zal het gas in de raket volledig opbranden voordat het neerkomt in het water," schrijft woordvoerder Austin Jean van Global Affairs Canada aan Motherboard in een email. "We verwachten daarom minimale milieuschade."

Dit zou het hele punt zijn: een enkel raketonderdeel dat neerstort met een onbekend volume van hydrazine aan boord (misschien wel een volume van nul), heeft waarschijnlijk maar een klein effect op het plaatselijke ecosysteem.

"Wanneer we praten over een enkele crash, dan zal waarschijnlijk al het hydrazine in een korte tijd al ontbonden zijn," zegt Greenhouse. "Ik zou me meer zorgen maken als je je zou bevinden in een fabriek die hydrazine produceert of op een plek waar het continue wordt vrijgelaten."

Het rapport uit 2011 wat het onderzoek van Greenhouse citeert merkt echter ook op dat de meest zorgwekkende gevallen van hydrazine contaminatie fabrieken betrof, die consistent het spul in hun omgeving lieten ontsnappen. Dit leidde tot een chronische blootstelling van hydrazine aan de omringende fauna.

Al met al hoeven we ons nu en in de toekomst niet al te veel zorgen te maken om mensen en dieren. Maar toch, niemand vindt het een prettig idee dat mogelijk die schattige kleine zeehondjes worden geboren als een stel enge cyclopen dankzij oude Sovjet-technologie.