Laatstekanstoeristen gaan nu massaal naar het Groot Barrièrerif

Net als Venetië en de Galapagos eilanden, is Australië een van de frontlinies van klimaatverandering. Een zeer deprimerend fenomeen steekt daar nu de kop op: laatstekanstoeristen. Mensen die het Groot Barrièrerif nog willen zien voordat het kapot is.

Uit een recent onderzoek blijkt dat 93 procent van het rif verblekingsverschijnselen vertoont. De oorzaak is klimaatverandering. Ik moet eerlijk bekennen dat het mij soms ook verveeld. Klimaatverandering is een zeer dominant en verstikkend narratief, en je kan er zo weinig mee.

Maar het koraaltoerisme in Australië haalt me weer bij de les. De Australische overheid heeft vorig jaar, met succes, het nieuws onderdrukt dat het rif op sterven na dood is. Waarom? Omdat ze jaarlijks 5,2 miljard dollar verdienen aan toerisme en een groot deel van de internationale bezoekers komt voor het rif. Volgens het Journal for Sustainable Tourism, zeggen 70 procent van de mensen dat ze "het rif nog willen zien voordat het weg is".

Elk jaar reizen er zo'n vier miljoen mensen naar het rif. Ik nam min of meer aan dat het toerisme schadelijk zou zijn voor het rif, maar dat blijkt toch niet zo te zijn.

Marinebioloog Peter Mumby zegt dat de impact van toerisme zelfs positief is. "Er is wel sprake van enige schade, maar vergeleken met orkanen of verbleking is de schade nihil," zegt hij. "Het toerisme levert geld op, en dat legitimeert weer overheidsinvesteringen."

Klimaatverandering en het verschijnsel El Niño zorgen voor een (tijdelijke) stijging van de zeewatertemperatuur. Wanneer het zeewater waarin het koraal zich bevindt te warm wordt of te veel zonlicht binnenkrijgt, maken algen schadelijke gifstoffen aan. Dat tast het immuunsysteem van het koraal aan waardoor er een wit 'koraalskelet' achterblijft. Zodra het water weer is afgekoeld, kunnen de koralen langzaam weer in oude staat herstellen.

Koraalverbleking is dus in feite een normaal fenomeen. Het probleem is de heftigheid waarop het verbleken nu toeslaat. Dit jaar is 35 procent van het koraal afgestorven. Col McKenzie, bestuurslid bij de Association of Marine Park Tourism Operators, maakt zich zorgen over de manier waarop toeristen nu worden aangesproken. "Die nu-of-nooit berichten werken nu wel, maar de meeste mensen die naar Australië gaan, komen van ver. Als je uit Europa of Amerika komt, waarom zou je in de toekomst nog naar Australië afreizen als de hele bende zogenaamd op sterven ligt?"

Die angst zorgde ervoor dat de Australische overheid druk heeft gezet op UNESCO om alle verwijzingen naar de teloorgang van het Groot Barrièrerif te verwijderen uit hun rapport over klimaatverandering, dat afgelopen mei verscheen. UNESCO zwichtte voor de druk. "Walgelijk," noemt voormalig wetenschapsadviseur van het Australische kabinet Will Steffen het 'verzoek'.

"Dit soort Sovjet-praktijken zijn zeer gevaarlijk voor een land dat zich een Westerse democratie noemt. Wetenschappelijke kennis mag niet voor het publiek worden achtergehouden."

Vorig jaar tekenden 195 landen de klimaatovereenkomst in Parijs. Maar de kans dat het Barrièrerif nog gered gaat worden, is eigenlijk niet meer reëel. "De enige manier dat we nog kleine deeltjes van het rif kunnen redden, is als de hele wereld nu stopt met het verbranden van fossiele brandstoffen. En dat lijkt er voorlopig absoluut niet in te zitten," zegt Steffen. "Als dat al zou gebeuren, dan nog zou het honderden jaren duren voordat het rif weer hersteld zou zijn."