​Het argument om 4-FA te verbieden is het perfecte argument om mdma te legaliseren

Dat was 'm dan: vanaf 1 april is de transactie van 4-FA tussen jou en je dealer niet langer legaal, maar illegaal. Vanaf dat moment staat 4-Fluoramfetamine namelijk op lijst 1 van de Opiumwet, wat betekent dat het middel dan verboden is. Dat heeft het kabinet bekend gemaakt na een advies van het Coördinatiepunt Assessment en Monitoring nieuwe drugs (het CAM).

Het was eigenlijk allang duidelijk dat dit zou gaan gebeuren. De overheid was namelijk ongetwijfeld bezorgd over dit relatief nieuwe spul, en om dit te laten zien moest er dus iets gedaan worden. En 'iets doen' betekent in de (huidige) politiek vrijwel altijd 'verbieden'. Andere opties als 'legaliseren' of 'niks doen maar wel voorlichting geven' lijken meestal niet eens te worden overwogen. We hebben ooit nog dingen 'gedoogd' (wiet), maar gedogen mag eigenlijk helemaal niet, vanwege internationale verdragen. Elke nieuwe drug krijgt daarom vrijwel altijd een enkeltje lijst 1 van de Opiumwet.

Kijk maar, dit is hoe het CAM tot z'n advies komt:

Een verbod is dus 'een signaal' naar de feestvierder toe dat het hier om een ongezond middel gaat, terwijl het CAM erkent dat dat helemaal niet betekent dat het gebruik op gaat houden: "De Commissie is zich ervan bewust dat een verbod er niet automatisch toe leidt dat het middel van de markt verdwijnt en gebruik niet meer plaatsvindt."

Ook al weten we nog heel weinig van de daadwerkelijke schade van 4-FA, het 'signaal' is niks anders dan een totaalverbod. Het punt dat het zwaarst lijkt te wegen zijn de indicaties dat 4-FA hersenbloedingen zou kunnen veroorzaken. Of dat nou echt zo is, is nog niet helemaal duidelijk. Maar de regering wil die resultaten niet afwachten en kiest voor een verbod.

Het grootste resultaat is dat de handel nu weer de schaduw in wordt gedrukt, want als het spul niet meer gewoon vanuit het buitenland kan worden besteld via de post, wordt het interessant voor de zwaardere jongens, die hier wel geld in zien en het gaan produceren in stiekeme laboratoria in Brabant of waar dan ook. Gebruikers moeten maar hopen dat dit soort jongens geen gevaarlijke stoffen of veel te hoge doseringen in de pil stoppen. En de politie kan weer flink aan de bak, om op dit soort 'ondermijnende criminelen', zoals ze het zelf noemen, te jagen.

Met de boodschap dat je moet oppassen met drugs, zullen weinig mensen moeite hebben. Maar het is toch raar dat een totaalverbod nu al honderd jaar laat zien dat het geen einde maakt aan het gebruik, terwijl het wel met allerlei grote nadelen komt: een criminalisering van de eigen bevolking, boetes, gevangenisstraffen, grootschalige zwarte handel, het afbrokkelen van vertrouwen in de overheid. Een verbod is duidelijk geen duurzame oplossing om de problemen het laagst te houden, maar toch wordt er - ondanks de feiten - elke keer gekozen voor het verbod, als enige reële optie.

Zoals het CAM zelf schrijft, gaan mensen misschien overstappen op de broertjes en zusjes van 4-FA, die gewoon legaal blijven. "Het gebruik van andere amfetamineachtigen zoals de fluor-derivaten 2-FA en 3-FA, of MDMA-achtigen zou groter kunnen worden," schrijven ze in het advies. Misschien wordt Methylone (ook bekend als BK-MDMA) wel het nieuwe 4-FA. Zolang een pleidooi voor het reguleren van drugs wordt geridiculiseerd als het 'promoten van drugs' (wat ik steevast merk als ik hierover praat met politici of andere mensen) in plaats van een strijd voor het verminderen van overheidsgeweld, zal het kat-en-muis-spel tussen overheden en drugsliefhebbers voorlopig nog wel even doorgaan.

Hoe dan ook, het probleem van al die nieuwe middelen (zoals ook 4-FA) is dat we de schadelijkheid nog niet goed kennen, en daarom is het ook best begrijpelijk dat onze overheid er niet lichtzinnig over wil doen.

Alleen, er bestaat allang een middel waarvan je ook je vrienden gaat knuffelen en waarvan we de (relatief lage) schadelijkheid wel kennen. Dat spul is mdma.

We weten dat mensen die mdma gebruiken over het algemeen niet bij de verslavingszorg terechtkomen, dat gebruik over het algemeen incidenteel en redelijk verantwoordelijk is, en dat gezondheidsrisico's vooral worden verhoogd door te hoge doseringen en te weinig voorlichting of kennis over het eigen lichaam. Het aantal ongelukken met mdma laat zich vergelijken met wat er bij sport gebeurt, ook al lijken media soms te suggereren dat jongeren bij bosjes neervallen door dat spul.

Het grootste probleem van mdma is waarschijnlijk dat de doseringen hoger en hoger worden, en dat zou nou juist kunnen komen doordat de markt illegaal is. Hoewel de exacte reden voor de populariteit van 4-FA best wel een mysterie is, lijkt het hele idee dat 4-FA vaak gezien wordt als 'xtc-light' er een rol in te spelen. Het idee dat mdma te zwaar was geworden en te hard binnen klapte, kan een goede reden zijn geweest dat mensen op zoek gingen naar alternatieven.

De jongerentak van D66 probeerde die discussie al eens te starten. Bij GroenLinks en D66 leeft de gedachte dat regulering een duurzamere oplossing is dan de drugsoorlog, maar zoals D66-kamerlid Vera Bergkamp me laatst vertelde ligt de prioriteit op dit moment eerst maar eens bij het reguleren van cannabis. Mdma en andere middelen komen daarna pas aan bod.

En regulering is wel degelijk een realistisch plan. Het zou kunnen betekenen dat xtc in doordrukstripjes komt met pilletjes van dertig milligram, in plaats van driehonderd. Dat er verplichte voorlichting komt. Dat de uitgifte aan de klant wordt beperkt tot x milligram per maand. En dat er een gedoogde plek komt om drugsafval te dumpen.

We denken nog steeds op geen enkele andere manier over drugs dan als iets slechts dat verboden moet worden. Het zit diep in onze cultuur om middelen die ons bewustzijn beïnvloeden te demoniseren - alleen voor alcohol hebben we een uitzondering gemaakt.

4-FA is trouwens typisch Nederlands; in het buitenland kan je de drug bijna niet vinden. Het grote mysterie blijft waarom het in ons land wel is aangeslagen, en in andere landen niet. Hulpverleners met wie ik sprak tasten nog steeds in het duister. Een darkwebdealer zei dat hij zijn partijen eerder al aan het buitenland probeerde te slijten maar dat er geen enkele interesse in is. Nederland is nou eenmaal een drugsland. Verbieden is nu al honderd jaar de standaard geworden om met drugs om te gaan, ondanks dat de nadelen zoveel zwaarder wegen dan de voordelen. Maar van een cultuuromslag wil het maar niet komen.