Onderzoekers hebben een nieuwe stap gezet in de strijd tegen cokeverslaving

Wie heeft er niet weleens over gefantaseerd dat je alle drugs ter wereld kunt doen zonder kans op verslaving? Wetenschappers van de Universiteit van British Colombia zijn een stap dichter bij die werkelijkheid: ze hebben het voor elkaar gekregen om de genen van muizen zo aan te passen dat de beestjes na meerdere cocaïne-injecties niet verslaafd waren.

Hoofdonderzoeker Shernaz Bamji vertelde VICE dat zij en haar team eigenlijk het tegenovergestelde probeerden te bewerkstelligen: het bouwen van een muizenbrein dat juist extra verslavingsgevoelig is. Maar Bamji eindigde met een stelletje gelouterde feestmuizenneuzen die niet hongerig zijn naar hun volgende lijntje.

Het onderzoek, dat deze week in Nature Neuroscience verscheen, schijnt nieuw licht op welk deel van een verslaving aangeleerd is, en welk deel genetisch. Het voegt ook weer een nieuw hoofdstuk toe in de lange en rijke geschiedenis van muizen die verkloot worden in naam der wetenschap.

'Leren' is natuurlijk niet per se slecht, maar wel als het gaat om leren hoe je een gebroken personage uit de film Requiem For a Dream wordt. Banji legt uit: "Wetenschappers zien verslaving tegenwoordig als een ontspoord leersysteem in een bepaald deel van je hersenen."

Dat leersysteem werkt met 'cadherines', een groep proteïnes. Cadherine werkt volgens Banji als een soort lijm die de verbindingen tussen hersencellen versterkt.

"Om iets te leren moet je de synaptische verbindingen versterken. Wanneer je meer lijm aan de synaps toevoegt, zorg je ervoor dat die sterker wordt," zegt ze.

Eerder onderzoek heeft aangetoond dat mensen met verslavingsproblematiek extra van die lijm aanmaken in het beloningsgedeelte van het brein. Bepaalde verbindingen in dit hersendeel zorgen ervoor dat mensen zich als een lul gedragen en alles doen voor een volgende dopamineboost.

Banji wilde juist dat slechte gedrag stimuleren bij muizen. "Door genetische modificatie maakten we muizen met veel cadherinelijm tussen de synapsen. We dachten: meer lijm, sterkere synapsen, meer leergedrag, meer verslaving. Maar we zagen het tegenovergestelde."

De muizen werden op sommige dagen geïnjecteerd met cocaïne en op andere met een zoutoplossing. De drugs werden toegediend in een deel van de kooi met herkenbare tekens. Daarna mochten de muizen vrijuit door de kooi lopen.

De niet-gemodificeerde muizen waren extreem gestrest en renden rechtstreeks naar de plek waar ze voor het laatst een dosis hadden gekregen. "Wanneer je normale dieren laat rondlopen zullen ze altijd naar de plek gaan waar ze drugs hebben gekregen, wat aangeeft dat ze op zoek zijn naar die high," zei Bamji.

De muizen met extra cadherine lieten de herkenbare tekens in de kooi aan zich voorbijgaan. Dit was een significant en verrassend resultaat, zei Bamji.

De onderzoekers kwamen erachter dat te veel lijm ervoor zorgt dat de nieuwe connecties niet gevormd kunnen worden. "Wanneer je niet de juiste neurotransmitters aan het hersenvlies kan koppelen, leert het brein niets. Geen versterking van synapsen betekent geen leergedrag en dus geen verslaving.

Natuurlijk weten we niet of de gemuteerde muizen de effecten van de drugs überhaupt voelden, of dat ze gemodificeerd waren in saaie, plezierhatende diertjes.

"We kunnen de dieren uiteraard niet vragen over hoe het precies zit," vertelde Bamji aan VICE. "Of ze leren simpelweg niet wat de juiste plek is om superhigh te worden, of ze voelen de high gewoon echt niet. We weten het nog niet zeker."

Wat we wel kunnen zeggen is dat onze genen waarschijnlijk meer met onze drugsgewoontes te maken hebben dan we eerder dachten. Over een tijdje zijn we misschien in staat om genetische aanwijzingen te vinden die op verslavingsgevoeligheid bij mensen wijzen.

Bamji zegt dat we persoonlijke keuzes en omgevingsfactoren niet moeten uitsluiten. Ze is bovendien niet van plan op korte termijn een verslavings-ongevoelig mensenbrein te bouwen.