De fascistische Italiaanse ultra die een fan van Napoli neerschoot

Een paar kilometer van het historische stadion trekt Daniele de Santis, een 48-jarige postbode en voormalig AS Roma-ultra, een wapen en begint te schieten tijdens een botsing met Napoli-fans. Later op die avond zou Napoli tegen Fiorentina spelen in het stadion van AS Roma. Hij raakt drie mensen, waaronder Cito Esposito, een 30-jarige autowasser uit Napels’ omstreden wijk Scampia. Een aantal weken later overlijdt hij aan zijn verwondingen.

De schietpartij, en de dood die daarop volgde, veroorzaakte een paniekerige sfeer die de spanning in de rivaliteit tussen Roma en Napoli fans nog een tikkeltje opkrikte. In de maanden na de schietpartij werd Esposito in de media als een heilige geportretteerd. “Een goeie jongen, een normale fan die nooit betrokken was in vechtpartijen,” schreef Il Messaggero na een interview met Antonella Leardi, de moeder van de jongen. Ondertussen werd De Santis een soort schrikbeeld van een ultra, een stereotiepe, fascistische schurk die van extreem geweld hield. “Als je alleen het verhaal van Daniellino vertelt […] vertel je maar de helft van het verhaal,” opperde La Repubblica vier dagen na de schietpartij. “Voordat hij een ultra was, was hij een fascist en toegewijde activist.” En er was inderdaad een kant van het verhaal die niet verteld werd.

Het onderzoek naar de schietpartij staat de maanden daarna dagelijks op de voorpagina’s. De Santis bereidt zich ondertussen voor op de rechtszaak. Hij was van plan te beargumenteren dat zijn daad uit zelfverdediging was. En omdat de zaak toch al zo veel in de media was besproken, besloot De Santis zijn verhaal te vertellen in een exclusief interview met het magazine Panorama. “Als ik niet had geschoten, was ik dood geweest,” beweert hij.

Ik was zelf in het stadion die dag om verslag te doen van de wedstrijd. Ik verwachtte een leuke avond – Napoli en Fiorentina zijn allebei sterk aanvallende teams. De wedstrijd werd over heel de wereld uitgezonden en het moest een affiche van het Italiaanse voetbal worden. Helaas voor de marketingmannetjes van de Serie A werd de wedstrijd een soort afterparty – de schietpartij was de hoofdact. Toen ik de perskamer in het stadion inliep, zag ik dat de normaal gesproken gewelddadige Napoli-ultra’s stilletjes in hun vak zaten. Hun spandoeken waren naar beneden gehaald en er werd geen vuurwerk afgestoken. Het gerucht ging dat een van de drie geraakte fans was overleden, maar er was geen officiële berichtgeving van. De aftrap werd uitgesteld terwijl de organisatie aan de zijlijn stond te overleggen, onder luid protest van het publiek.

Toen de organisatie uiteindelijk zei dat er vooralsnog niemand was gestorven, lieten de Napoli-fans van zich horen met rookbommen en fakkels. Het werd weer rustig toen aanvoerder Marek Hamsik naar de groep liep om de ultra-leider Gennaro de Tommaso (bijnaan: Genny het Zwijn) uit te leggen wat er allemaal aan de hand was. De wedstrijd begon 45 minuten te laat en Napoli won een uiteindelijk een spectaculaire wedstrijd met 3-1, waardoor de fans het veld op kwamen na het eindsignaal met als doel de Toscaanse tegenstanders te provoceren.

Toen de rook van de fakkels een paar dagen later was weggetrokken, werd langzaam duidelijk wat er gebeurd zou zijn. Een kleine groep Roma-ultra’s onder leiding vna de beroemde De Santis had geprobeerd Napoli-fans in de val te laten lopen door de vanuit het Boreale Sportcentrum aan te vallen – een plek waar kinderwedstrijden worden gehouden, zo’n twee kilometer van het stadion (tevens de plek waar De Santis woonde in een geïmproviseerd hutje). De aanval mislukte omdat de Napoli-fans met een grotere groep waren dan verwacht. De grote groep besloot het gevecht aan te gaan. De Santis pakte toen zijn wapen en begon te schieten, waarbij hij Esposito en twee anderen raakte. Hij werd daarna ingesloten door een groep Napoli-ultra’s. Hij werd in elkaar geslagen en neergestoken.

De Santis zegt echter dat hij pas begon te schieten nadat hij echt was aangevallen. Volgens de journalisten die het onderzoek volgden zei RACIS (het wetenschappelijke onderzoeksteam van de Italiaanse politie) dat dat inderdaad zo was.

“Het leek op het einde van de wereld daar,” zegt De Santis. “Ik ging kijken wat er aan de hand was, omdat daar ook jonge kinderen aan het voetballen waren. De fout die ik maakte was dat ik een fakkel pakte en die naar een bus gooide die de weg blokkeerde.” Vanaf dat moment kwamen er volgens hem minstens dertig mensen op hem af. Hij werd geslagen en gestoken terwijl hij het hek van het sportcentrum probeerde te sluiten. Zijn been kwam uiteindelijk onder het hek en werd daardoor bijna van zijn lichaam getrokken en zat alleen nog vast met wat draadjes spier en huid.

“Ik was ervan overtuigd dat ik de laatste momenten van mijn leven aangebroken waren,” zegt hij. Dus hij pakte zijn wapen.

Terwijl De Santis beter werd, werd Esposito’s gezondheid continu op voorpagina’s geportretteerd. Zijn moeder werd een beroemdheid in de mediagekte. Er kwamen foto’s naar boven van De Santis voor neo-fascistische vlaggen en posters en smekend bij Francesco Totti om de Romeinse derby van 2004 te stoppen na (valse) geruchten dat een kind was vermoord door een politiewagen. Van Esposito waren vooral beelden te zien van hem op het strand met zijn vriendin in bikini.

Sinds de vriendschap tussen de fangroepen eind jaren tachtig uit elkaar viel, zijn ze de grootste rivalen geworden. Toen Napoli in 2001 het titelfeestje van Roma een week uitstelde, werden de tienduizend aanwezige Roma-fans helemaal gek. Deze video laat zien hoe de Napoli-fans te laat voor een wedstrijd bij Roma komen, nadat ze een trein hadden bezet om er te komen.

De week na de bekerfinale lieten Roma-fans spandoeken zien die De Santis ondersteunden tijdens hun wedstrijd tegen Juventus. “Free Daniele” was ook een tekst die steeds vaker op de muren van de hoofdstad te zien was. Later in de zomer gooiden de Roma-ultra’s meer olie op het vuur door een onhandig persbericht waarin ze weigerden een van hun broeders de rug toe te keren.

Minder dan twee maanden na de schietpartij, op 25 juni, overleed Esposito. Zijn familie noemde hem in een persbericht “een held van het volk.” Zijn begrafenis was twee dagen later in Scampia en er waren bijna alleen maar ultra’s van Napoli. Ze droegen zijn kist met de voetbalsjaal erover heen en droegen shirts met de tekst “Ciro de held”. Een lokaal pleintje werd naar hem vernoemd, terwijl anderen hem “de engel van Scampia” noemden. Toen Roma in november naar Napoli ging, lieten fans spandoeken zien met de tekst: “Woorden zijn nutteloos: als de mogelijkheid ontstaat, zal er geen genade zijn”.

“Zij [de media] hebben een hele stad, inclusief haar meest gevaarlijke elementen, tegen mij gekeerd,” zegt De Santis. Hij is een voormalig Italiaans karatekampioen en zegt dat hij zichzelf ook ziet als iemand die integriteit, zelfcontrole en respect voor de tegenstander heeft. Het gebruik van wapens ziet hij als een verlies van iemands waardigheid.

“Mensen die mij kennen weten dat ik nooit een wapen heb gebruikt, laat staan een pistool,” zegt hij. Hij vergeet even dat hij eerder toegaf dat hij Esposito neerschoot. De berichtgeving is allemaal heel tegenstrijdig, en tot op de dag van vandaag weten we niet wat er echt is gebeurd die dag. Wat we wel weten is dat hij levenslang heeft gekregen, de rechter geloofde geen woord van hem. Wat daarbij niet hielp is dat De Santis nooit uitlegdewaarom hij het wapen überhaupt bij zich had. Je zou in ieder geval denken dat hij met een beter excuus zou kunnen komen dan een vriend van hem, Mario Corsi. De bekende extreemrechtse terrorist zei namen hem: “Hij had dat wapen om de kinderen in het sportcentrum te beschermen tegen zigeuners.”

—

Mis niets! Like VICE Sports Nederland voor je dagelijkse dosis ijzersterke sportverhalen.