Wanneer moet ik me zorgen gaan maken als ik mijn hoofd heb gestoten?

Je gaat gezellig uit eten met je vriend. Zijn veter zit los, dus hij bukt voorover om hem te strikken. Dat lukt, maar als hij omhoog komt, stoot hij zijn hoofd hard tegen de rand van de tafel. Hij is een beetje duizelig, maar verder heeft hij nergens last van. Moet hij zich druk maken?

Om te beginnen: een ‘hersenschudding’ is geen medische diagnose. Je kunt het niet vergelijken met een beroerte of hartaanval, waarbij er een bepaalde werking plaatsvindt in het lichaam met specifieke stadia en stappen, en waarbij artsen moeten ingrijpen om de schade te beperken.

“Zeggen dat je een hersenschudding hebt, betekent eigenlijk niets,” zegt Douglas H. Smith, directeur van de Center for Brain Injury and Repair aan de University of Pennsylvania. “Het impliceert dat er schade aan het hersennetwerk is aangericht.” Dit is ook de reden dat de term ‘traumatisch hersenletsel’ in sommige gevallen de voorkeur krijgt.

Het beeld van de kwijlende oud-bokser die bijna onherkenbaar zijn oude dag uitzit, is het gevolg van meerdere hersenschuddingen die in een aantal jaar zijn opgelopen, zoals je ook ziet bij worstelaars en American football-spelers. Volgens Smith is een eenmalige hersenschudding een ander soort medische situatie, die vaak niet ernstig is.

In zeldzame gevallen kan een enkele klap tegen het hoofd een hersenbloeding veroorzaken. Bloedingen binnen de schedel zorgen voor druk op de hersenen, en dat moet direct worden behandeld. Over het algemeen zal je vriend dat wel merken – stuiptrekkingen, verwarring en overgeven zijn veelal geassocieerde symptomen. “Hersenbloedingen zijn veel zeldzamer dan een normale hersenschudding en de symptomen zijn vaak ook heftiger,” zegt Richard A. Figler, medisch co-directeur aan het Concussion Center van de Cleveland Clinic.

Als je vriend duizelig is en hoofdpijn heeft maar niet weet of het ernstig genoeg is om naar de dokter te gaan, dan heeft hij de luxe die mensen met een hartaanval of beroerte niet hebben: hij kan het even afwachten. “Wacht een uurtje en kijk of de symptomen afnemen,” zegt Figler. “Dat maakt geen verschil in uitkomst.” In de meeste gevallen is de schade van de hersenschudding al aangericht na de klap, en wordt het niet erger. En hoewel je de effecten van de klap nog maandenlang kan ondervinden en er zelfs langdurig voor behandeld kan worden, is er vaak niet veel dat de spoedeisende hulp direct na een ongeluk kan doen dat enig verschil maakt in het herstel.

Symptomen waar je op moet letten zijn hoofdpijn, duizeligheid, verwarring, vermoeidheid, misselijkheid, moeite met praten, oorsuizen, tijdelijk bewusteloos raken en geheugenverlies rondom het ongeluk zelf.

De effecten van een hersenschudding kunnen soms pas dagen na het incident opkomen. “Het is mogelijk dat je je prima voelt na het stoten van je hoofd, maar dat symptomen in de dagen erna kunnen ontwikkelen tijdens verschillende activiteiten,” zegt Alicia Sufrinko, een neuropsycholoog aan de University of Pittsburgh Medical Center’s Sports Medicine Concussion Program.

In sommige gevallen kan een persoon nergens last van hebben totdat ze iets doen waarbij ze zich moeten concentreren, zoals lezen of werken op de computer, vertelt Sufrinko. Symptomen kunnen ook opkomen als iemand een ruimte of omgeving betreedt waar veel prikkels zijn, zoals een kantoor of drukke winkelstraat.

Mensen die langdurige schade overhouden aan een hersenschudding, hebben een lange, uitputtende herstelperiode voor de boeg. Smith zegt dat er geen duidelijke prognose of specifiek verwachtingspatroon aan te verbinden valt omdat de hersenen zo enorm complex zijn en neurologen pas net beginnen te begrijpen wat de effecten van hoofdletsel precies zijn.

In 2009 overleed actrice Natasha Richardson nadat ze tijdens het skiën op haar hoofd viel. Ze leek eerst nergens last van te hebben. Ze kon nog normale gesprekken voeren toen ze terugkwam in haar hotel. Een paar uur later kreeg Richardson hoofdpijn en werd ze naar het ziekenhuis gebracht waar ze een paar dagen later overleed aan een hersenbloeding.

Het nieuws was destijds een grote shock, en het idee dat je door een vrij onschuldig ongeluk een hersenbloeding kan oplopen en kan sterven is beangstigend. Maar Figler vertelt dat hersenbloedingen er vaak niet zo rustig aan toegaan. Stuiptrekkingen en overgeven zijn vaak gevolgen van een te hoge druk op het brein. Als je een hersenbloeding hebt, ben je je daar in de meeste gevallen wel bewust van. Het is verder belangrijk om goed op te letten bij ouderen en mensen die bloedverdunners slikken, zegt hij.

Ga even liggen. Je hebt geen enorme tijdsdruk zoals bij een beroerte. Als je na een paar uur na het stoten van je hoofd nog steeds duizelig bent, moeite hebt met concentreren, even de weg kwijt bent en niet meer weet wat er allemaal is gebeurd, of een ander soort aanhoudend, overweldigend symptoom: ga dan naar de eerste hulp.

Volg ons op Facebook voor meer gezondheidsverhalen en advies voor onvolmaakte mensen.