De 17-jarige jongen die rijk wordt door in snus te dealen

Niklas (17) staat in zijn ouderlijk huis en inspecteert het product dat ervoor zorgt dat hij het dure gouden horloge en de designerkleren die hij draagt kan betalen. De Finse tiener heeft zojuist zijn wekelijkse levering binnen van meer dan 950 dozen Snus – een Zweedse tabak in vochtige poedervorm waarvan de verkoop overal in EU verboden is, behalve in Zweden.

Voordat Finland en Zweden toetraden tot de EU, was Finland de thuisbasis van zo'n tiental snusfabrieken. Omdat de EU snus had verboden, moesten de fabrieken in Finland sluiten. Maar in Zweden is snus zo'n traditioneel product dat de EU besloot een uitzondering te maken. Die uitzondering creëerde plotseling een lucratieve zwarte markt in Finland.

Ik groeide op in Finland en ken op zijn minst tien mensen die snus verkochten om wat extra geld te verdienen, maar geen van hen kwamen in de buurt van het succes van Niklas. "Ik verdien 5000 euro per maand", vertelt hij me. "Ik heb een behoorlijk goed leven en ik shop veel."

Het moet gezegd worden dat het toegestaan is om snus te importeren naar Finland, maar alleen een maximum van een kilogram en zolang het voor persoonlijke consumptie is. De meerderheid van legaal geïmporteerde snus wordt gekocht op commerciële veerboten die heen en weer varen tussen de twee landen. Het grootste deel van de snus die naar Finland wordt gebracht wordt gekocht in Haparanda, een dorpje aan de Finse grens in Noord-Zweden. Naar schatting wordt ongeveer 80 tot 85 procent van de verkochte snus in Haparanda door Finnen gekocht.

Mensen worden vaak bij de Finse grens betrapt terwijl ze meer snus binnen proberen te smokkelen dan toegestaan is. In april nam de Finse douane 1300 kilo snus in beslag tijdens een enkele controle. Vorig jaar werden 300 zaken waarbij snus het land in was gesmokkeld onderzocht – in totaal ging het om 3442 kilo, een toename van een derde ten opzichte van het jaar ervoor. Gelukkig voor dealers als Niklas is het actief achternazitten van overtreders een lage prioriteit voor de Finse politie die het laagste aantal medewerkers per 1000 inwoners heeft in de EU.

Niklas beweert de grootste dealer van snus te zijn in de provincie Zuidwest-Finland. In recente jaren is zijn operatie gegroeid – hij steunt nu op zes distributeurs om zijn product te helpen verkopen. "Iedereen kent me", vertelt Niklas me. "Voordat ik met distributeurs begon te werken was ik na school al snel vier uur bezig met snus verkopen."

Niet alleen zijn Niklas' ouders op de hoogte van waar hun zoons persoonlijk rijkdom vandaan komt, ze waren de eerste investeerders. "Ik was met mijn vader met de boot op weg naar Zweden, en hij kocht een hele rugzak vol snus", vertelt hij. "Ik verkocht het in Finland en realiseerde me direct hoe winstgevend het was."

Tegenwoordig is hun werkwijze iets geavanceerder. Niklas heeft een leverancier die hij op Facebook heeft ontmoet. Hij kent hem nauwelijks, geeft hij toe, maar zijn distributeurs zijn allemaal goede vrienden van hem.

Niklas vertelt me dat hij, vanwege de grote vraag, zijn product kan verkopen voor het dubbele van de verkoopprijs, waarmee hij een gemiddelde winst van 300 euro per 240 doosjes snus maakt. "Elke levering is uitverkocht voordat de volgende arriveert", zegt Niklas.

Finlands zwarte markt voor snus is naar schatting 50 miljoen euro per jaar waard. Een groot deel van de handel vindt plaats via social media. Op het moment van schrijven zijn er op zijn minst 190 Finse facebookgroepen gericht op het verkopen van snus – de grootste heeft meer dan 17 duizend leden. Net als Niklas verkopen de meeste dealers het spul voor het dubbele van de inkoopprijs. Het gebrek aan effectieve politiecontroles resulteert erin dat de meeste dealers niet eens de moeite doen valse namen te gebruiken.

Ik nam contact op met Ida Schauman, vicevoorzitter van de Zweedse Volkspartij in Finland (SFP), en een van de weinige politici die het legaliseren van snus in Finland steunt. "Ik ben geen groot fan van snus, maar ik denk dat legalisering consistent moet zijn", vertelt ze via e-mail. "Het kopen en verkopen van sigaretten is legaal, terwijl snus, wat minder gevaarlijk is, dat niet is. Ik zie gelegaliseerde en gereguleerde handel als een beter optie dan een illegale markt. De Finse politie heeft niet genoeg mankracht om die te bestrijden." Ze hoopt ook dat het legaliseren van snus roken minder aantrekkelijk maakt.

Als je wél betrapt wordt op het verkopen van snus kan je aangeklaagd worden voor een reeks misdrijven, waaronder smokkel en belastingfraude. Voor een gram illegaal geïmporteerde snus kan je gedwongen worden 37 cent belasting te betalen – ongeveer 1700 euro per doos.

Ondanks de risico's is Niklas er zeker van dat zijn medewerkers hem niet zullen verraden. "Niemand zou dat durven, omdat ze weten wat voor mensen ik aan mijn zijde heb", vertelt hij me. Niklas beweert dat er maar één keer iemand hem geld verschuldigd was en dat het probleem was opgelost nadat deze persoon een bijl door zijn voordeur kreeg.

Hoewel hij geniet van het geld en de macht die het dealen van snus met zich meebrengt is Niklas niet van plan dit soort werk voor eeuwig te doen. Op een sporadische levering na is hij van plan ermee te stoppen als hij achttien wordt.

Hij lacht als ik vraag wat er zou gebeuren als hij voor die tijd betrapt zou worden. "Ik zou de Finse overheid meer dan een miljoen euro moeten betalen", zegt hij. "Er zijn dagen, soms weken of maanden, dat ik paranoïde word en denk dat de politie erachter zal komen. Maar er is geen kans dat ik ooit betrapt zal worden. Het is onmogelijk."

* Niklas' naam is veranderd om zijn identiteit te beschermen