Alles wat je moet weten over gehoorschade

Amsterdam staat deze week volledig in het teken van ADE en dat betekent in iedere bar, club en bezemkast in de stad voor weinig of geen entreegeld dansen, tegen bezwete lichamen aan schuren en naar keiharde muziek luisteren terwijl je je ingewanden voelt meetrillen met een dreunende bas. En dat is leuk. Maar los van de katers, spijtige eenmalige scharrels en gestolen portemonnees is er ook een ander risico dat misschien minder spannend is — maar zeker schadelijk: permanente gehoorschade.

Het eindeloze gezeur over oordopjes dragen op feesten en festivals kennen we intussen wel. Toch is het belangrijk om het hier over te hebben. Gehoorschade is namelijk veel voorkomend, gevaarlijk en onomkeerbaar. Tinnitus is zo’n gehooraandoening met een structurele vorm van oorsuizen, ruis, kloppingen, gepiep en gekraak dat niet weggaat. Zo'n bijeenkomst van mensen met strakke kaken en vergrote pupillen is niet compleet zonder dreunende techno. Maar je oren zullen lang nadat je de dinsdagdip hebt overleefd nog steeds de gevolgen van je feestelijke avond ondervinden. Langdurige blootstelling aan hard geluid kan leiden tot de ontwikkeling van tinnitus. Hoeveel decibel te veel is, hangt af van drie factoren, vertelt Saskia Kloet, programmamanager bij VeiligheidNL en specialist op het gebied van gehoorschade. “Het is een combinatie van het aantal decibel, hoe lang je hier achtereenvolgens aan wordt blootgesteld en hoe vaak dit gebeurt. Als deze combinatie van factoren te hoog is, dan ga je op een gegeven moment over je grens heen,” zegt zij. Het aantal decibel waar je (maximaal acht uur per dag) veilig aan kan worden blootgesteld is 80. Op een festival, concert of feest kan het aantal decibel makkelijk oplopen tot 100 en op piekmomenten zelfs tot 120 decibel. “Om een voorbeeld te geven: een geluid van 103 decibel kan je gehoor in minder dan 5 minuten beschadigen”, voegt Kloet toe. Hoe erg is het als ik de ochtend na het uitgaan een piep hoor? Ah joh, ik hoor na het stappen wel eens een piep, maar die gaat de volgende ochtend weer weg. Niks aan de hand! Dat is wat je veel mensen (waaronder mijzelf) schouderophalend hoort zeggen. Maar zelfs als de piep vanzelf weggaat, is er al schade aangericht. “Je bent dan al op weg naar beginnende gehoorschade,” zegt Kloet. Wat precies wordt beschadigd in het oor, zijn de trilhaartjes. “Deze trilharen genezen niet meer; dit is blijvende schade.” “Die piep kan het gevolg zijn van een piekbelasting van hard geluid. Je bent dus in een korte tijd blootgesteld aan te veel decibel,” zegt Kloet. “Maar stel dat je over een langere tijd meer verspreid wordt blootgesteld aan een te hoog aantal decibel, dan zul je misschien geen piep horen maar alsnog de trilhaartjes beschadigen. Dat is ook het lastige voor jongeren: je merkt niet altijd direct dat je gehoorschade hebt, en als je het opmerkt dan ben je eigenlijk al te laat.” Ha! Ik hoor nooit een piep, kraak, ruis of zoem. Ik hoef me dus nergens zorgen om te maken, denk je nu misschien. Fout. Je moet je altijd zorgen maken. Oké, misschien is dat wat overdreven, maar heb je nog nooit een irritante piep gehoord, dan ben je niet per definitie veilig. Zelfs een drankje doen in de stad en roddelen over je huisgenoten kan al snel te luid zijn. “In een druk café waar mensen door elkaar heen praten is het al snel 85 decibel. Stel dat er ook nog muziek wordt afgespeeld, dan kom je al snel boven de 88 decibel uit,” zegt Kloet. Bij langdurige blootstelling aan dit geluidsniveau kun je gehoorschade oplopen. Bij 120 decibel of meer kan er directe gehoorschade als gevolg zijn. Hoe kan ik zelf het beste m'n gehoor beschermen? Om gehoorschade te voorkomen kun je een aantal maatregelen treffen. Allereerst kun je hier een gratis gehoortest afnemen om te kijken of er al enige sprake is van gehoorverlies. Deze test is speciaal voor jongeren ontwikkeld en een goede indicator. Grote boosdoeners voor gehoorschade zijn festivals en feesten. “Mijn advies is om op een festival altijd oordoppen te dragen, ongeacht waar je staat,” zegt Kloet. Om de veiligheid van je gehoor te verzekeren, is het dus verstandig om dit advies te volgen, of je nu links voor staat, of in een hoopje verdord gras naast de toiletten tot adem komt. “En blijf op minimaal twee meter afstand van de geluidsboxen,” voegt zij toe. Maar de hele avond rondlopen met van die domme doppen in je oor is stom. En je gaat speciaal naar een festival toe, omdat je het leuk wilt hebben. Toch moet je er voorlopig aan geloven als je je oren wilt beschermen. “Er is geen goed alternatief voor. Het enige wat je zou kunnen doen is hier en daar rust nemen van de muziek,” zegt Kloet. Maar die pauzes zullen niet genoeg zijn om je daadwerkelijk van de schade te beschermen. En die rust neem je waarschijnlijk toch niet.

Gelukkig leven we in een prachtig technologisch tijdperk en bestaan er oordoppen met een muziekfilter erin, wat betekent dat het geluidsniveau naar een veilig niveau wordt gedempt, maar verder nog steeds goed klinkt. Alleen zachter. Ook voel je de bas natuurlijk nog steeds door je lichaam heen bonken. “Probeer het gewoon een keer. Kies voor oordoppen die goed aanvoelen in je oor en wees je bewust van het geluidsniveau waar je je wekelijks aan blootstelt. Als je van muziek houdt, zijn je oren heel belangrijk,” zegt Kloet. Mocht je twijfelen of het geluid te hard is: er zijn verschillende apps voor je telefoon waarmee je het decibelniveau kunt meten. Blootstelling aan te veel decibel gebeurt niet alleen op feesten en partijen. Ook muziek luisteren met koptelefoon is ook vaak een boosdoener. Door de volumebegrenzing aan te zetten, weet je zeker dat het decibelniveau veilig is. Kloet zegt dat je het best over-ear koptelefoons kunt gebruiken. “Dit sluit je namelijk af voor het geluid van de buitenwereld, waardoor je minder snel geneigd bent het geluid harder te zetten. Ook staan ze verder van je binnenoor af dan oordopjes.” Zijn er geen alternatieven die ook werken?

Vorig jaar kwam ADE met een pil (het is niet wat je denkt) — om je gehoor mee te beschermen. Door een pil vóór en ná het moshpitten te nemen, zou je de hele avond zorgeloos met je hoofd in de speakers kunnen hangen. Hoewel onderzoek naar medicatie om je gehoor mee te beschermen mooi klinkt, is het op dit moment geen alternatief voor oordoppen. Er is namelijk geen concreet bewijs dat deze pillen werken. Een meedenkende VICE-collega vertelde dat hij ooit van een vriend had gehoord dat het drinken van bier (of andere alcoholische dranken) het hamertje in het trommelvlies verdoofd waardoor je gehoorschade beperkt. Als je op een bevestiging van Kloet hoopte, heb ik slecht nieuws, want zij moet lachen. “Ik heb hier nog nooit van gehoord,” zegt ze. Helaas. Hoewel de ADE-pil niet een geweldige oplossing bleek te zijn, maakt het mensen in ieder geval wel enigszins bewust van de gevaren van gehoorschade. Dat is ook Kloet haar hoofddoel, om mensen te informeren en bewust te maken van de gevaren van gehoorschade. Ze zou het liefst zien dat festivals ook mensen aan zouden sporen om gehoorbescherming te dragen.

Er valt zelfs wat voor te zeggen, met alle risico’s dat te hard geluid met zich meedraagt, dat festivals mensen zou moeten verplichten oordoppen te dragen. Kloet is echter niet een voorstander van verplichtingen. “Maar ik vind wel dat oordoppen beschikbaar moeten zijn op ieder festival, en dat hier actief naar verwezen wordt.”

Maar wat nou als ik gewoon lekker wil feesten zonder gedoe?

De nachtelijke escapades van ADE komen eraan en voor sommigen is luisteren naar keiharde muziek net zo normaal als ontbijten. Ikzelf ben koppig en begrijp het als mensen geen oordoppen in doen, puur omdat ze daar geen zin in hebben. Maar luister voor de lol even naar dit filmpje. Hier kun je horen hoe het is om met tinnitus te leven. Als je deze nare effecten kan voorkomen door een paar oordoppen te dragen, lijkt me dat toch de moeite waard. Als je dan immers toch bezig bent om helemaal los te gaan, is het een kleine moeite om tussendoor nog even die doppen in je oor te proppen. Op zoek naar oordoppen? Via Anderzorg kun je ze met korting bestellen. Dit geldt voor iedereen, van je ravende oma tot je hiphoppende broertje.