Een verhit gesprek in de sauna-auto van David Bernstein

De Fiat Multipla heeft een reputatie laag te houden. De gezinsauto, die twintig jaar geleden op de markt kwam, staat ook wel bekend als de lelijkste auto ter wereld, en is al een tijdje het mikpunt van hoon en afkeer. En goed, op de weg is het inderdaad niet echt moeders mooiste, maar je zou misschien ook wel kunnen stellen dat we ‘m al die tijd niet helemaal op de juiste manier gebruikt hebben. Als sauna komt-ie namelijk uitstekend tot zijn recht.

Dat is althans de conclusie die je trekt als je het werk van David Bernstein ziet, of beter gezegd: erin zit. Hij bouwde zijn Fiat Multipla om tot sauna, en plaatste die op de binnenplaats van de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam. Vandaag ben ik hier om van hem te horen hoe hij dat heeft gedaan, en waarom. Aan de ontspannen setting hoeft het in ieder geval niet te liggen.

De iconische Fiat-bobbel aan de voorkant trekt meteen de aandacht, als een dikke rode puist in een gezicht. Door het dak steekt een lange pijp, waar vooralsnog geen rook uit komt. David had me al aan de telefoon verzekerd dat het een echte sauna is, maar wanneer ik een blik naar binnen werp ben ik toch verrast dat werkelijk de gehele binnenkant is bedekt met planken – behalve de ramen dan. In een hoekje staat een Finse houtkachel, en waar normaal gesproken de achterbank is, ligt nu een stapeltje houtblokken. “Het duurde een week om alles uit de auto te halen,” vertelt David naast de Multipla. “Dat was echt leuk. Ik kon precies zien hoe zo’n auto heel snel in elkaar wordt geschroefd.”

De Amerikaanse kunstenaar volgde de master Fine Arts aan de Gerrit Rietveld Academie en keerde nu terug voor het vijftigjarige jubileum. In New York had hij eerder al industriële vormgeving gestudeerd, dus een familieauto veranderen in een zweethok was voor hem geen onbegonnen werk. Zijn taak als gastheer neemt hij serieus. Hij heeft een uitgebreid assortiment aan geurtjes die hij over de hete stenen kan gooien. Ik kan niet kiezen welke ik het lekkerst vind, dus giet David ze maar allemaal in het houten emmertje.

David steekt de kachel aan en ik kijk gefascineerd toe. Het voelt best onwennig om ontspannen in een auto te zitten die min of meer in de fik staat. In eerste instantie dacht ik dat David eerst bedacht had om een sauna te maken van een auto, en toen in de Multipla de perfecte sauna-auto had gevonden, maar hij vertelt dat dat precies andersom is gegaan. David is al jaren gefascineerd door de Multipla, ondanks dat-ie in de Verenigde Staten niet eens rondrijdt.

“Zo’n auto zou daar ook nooit gemaakt worden, daar is het design veel te gewaagd voor,” legt hij uit. “Toen ik hem zag kreeg ik gelijk de drang om hem te tekenen. Als kind tekende ik ook al veel auto’s, maar dit was zo’n vreemd ontwerp dat ik totaal niet kende. Ik heb uiteindelijk een stuk of veertig tekeningen van de Fiat Multipla gemaakt, en die in een tentoonstelling in Amsterdam geëxposeerd.”

De sauna begint inmiddels behoorlijk warm te worden. Bezoekers kunnen erin met of zonder kleren aan, en na afloop kunnen ze afkoelen onder een douche in een tent. Zelf heb ik zwemkleding aan, wat eigenlijk niet hoort in een echte sauna, maar dit is dan ook geen echte sauna. Bovendien zitten we naast de ingang van de Gerrit Rietveld Academie.

Als we ons allebei hebben omgekleed kruipt de graadmeter richting de honderd graden, en is het tijd voor de volgende brandende vraag: waarom heeft David de Multipla tot sauna omgebouwd?

“Toen ik een residentie in Maastricht kreeg aangeboden, kreeg ik het geld om mijn droom waar te maken, en kocht ik een Fiat Multipla,” zegt hij. “Maar hij kreeg de hele tijd van die kleine problemen, dus ik wilde er wat anders mee doen. Ik legde de link met sauna omdat dat een sociale bubbel is, net als een gezinsauto. De Fiat Multipla benadrukt dat idee ook, met zijn ruimtelijke interieur en huiselijke stoelen."

Het ombouwen van een auto tot sauna is nogal een ander verhaal dan het bouwen van een gewone sauna – dat is vaak een simpel hoekig hok, terwijl de Fiat Multipla veel verschillende oppervlaktes heeft. Die moest David dus allemaal bedekken met hout, en dat is hem goed gelukt. Zelfs de deurklinken en de handvaten bij de ramen zijn van hout.

David zit ontspannen te praten, maar ik moet zelf nog flink wennen aan de hitte. Ik voel me als een hond die op een warme zomerdag in een geparkeerde auto zit te wachten. Maar ik weet dat in een sauna zweten verder gezond is, dus wanneer David vraagt of hij nog wat water over de stenen kan gooien, zeg ik ja. De hitte die vrijkomt slaat als een golf over me heen. Inmiddels heeft de handdoek waarop ik zit een natte afdruk en plakt mijn haar tegen mijn rug, maar ik voel me gek genoeg ontzettend fris. Ik snap wel waarom de sauna wordt gezien als een soort reinigingsritueel.

Uit de speakers klinkt muziek. “Dat is Sun Ra. Ken je hem?,” vraagt David. De muziek van Sun Ra – een Amerikaanse muzikant die bekend stond om zijn ‘kosmische’ jazz – maakt van de sauna een ‘saunra’. Zo heeft David zijn installatie ook genoemd. Het is een plek die de bezoeker uitnodigt in een ontspannen setting een gesprek te voeren. Je bent zowel kijker, luisteraar als deelnemer.

Hoewel de sauna uitstekend functioneert, zegt David dat hij nog niet helemaal voltooid is. “Ik heb ontdekt dat het ding waar normaal gesproken de brandstof doorheen gaat, koud blijft. Misschien maak ik daar nog een champagnehouder van.” Voor nu moeten we het na afloop doen met een fles water. Na een verfrissende douche vertrek ik, en zeg ik David gedag. Hij duikt meteen weer de sauna in.

De sauna staat tot en met 25 november bij de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam. Elke vrijdagmiddag staat-ie aan.