Steek jezelf niet in de schulden om bitcoins te kopen, stelletje idioten

Dit stuk verscheen eerder op VICE.com US . Headerillustratie door Lia Kantrowitz.

Als je terugdenkt aan de eerste keer dat je van Bitcoin hoorde is dat waarschijnlijk pijnlijk, en niet alleen omdat het je doet denken aan die ene shabby gast die je nog vaag van kent van je studie, die zei ‘dat er wel wat te halen viel op het darkweb.’ Want je weet dat als je naar zijn financiële adviezen had geluisterd, je nu waarschijnlijk stinkend rijk was geweest.

Het afgelopen jaar is de prijs van Bitcoin gigantisch gestegen. Alleen al vorige week steeg de prijs van $11.000 naar $17.000 dollar. Herinner je je die kerel die in 2010 in het nieuws was omdat hij twee pizza’s met bitcoins had betaald? Als hij gewoon met cash had betaald, en die bitcoins had gehouden, zou hij vandaag zo’n $100 miljoen rijker zijn.

Dit gegeven heeft ervoor gezorgd dat veel mensen compleet zijn doorgedraaid. Het Amerikaanse nieuwskanaal CNBC meldde laatst dat mensen hypotheken afsluiten om in Bitcoin te investeren, met de hoop op een lekker extra zakcentje van $20.000. Ondertussen googleden mensen massaal hoe je bitcoins met een creditcard kunt kopen. Het is verleidelijk zulke gokjes te wagen als je bedenkt dat mensen die nauwelijks pensioen opbouwen (millennials!) het risico lopen dat ze al hun spaargeld al hebben uitgegeven voordat hun oude dag eenmaal is aangebroken. Maar is het een gok die je zou moeten nemen?

Het hangt er maar net vanaf aan wie je het vraagt. Die studiegenoot is nu waarschijnlijk miljonair. Maar Jamie Dimon, de CEO van JP Morgan die ooit door de New York Timesbeschreven werd als “de minst gehate bankier van Amerika,” noemde Bitcoin in september daarentegen ‘oplichting’. Om erachter te komen of ik de financiële kans van mijn leven ben misgelopen, belde ik met Angela Walch. Zij is hoogleraar aan de St. Mary’s Universiteit in Texas, en bestudeert cryptovaluta en financiële stabiliteit.

VICE: Om te beginnen: waarom is de prijs van Bitcoin het afgelopen jaar zo enorm geëxplodeerd, en de laatste weken al helemaal?
Angela Walch: Ik weet niet of er überhaupt iemand is die dat zeker weet, maar iedereen is er duidelijk door gegrepen. Zelf heb ik het idee dat er vooral veel gespeculeerd wordt. Het grappige is dat het oorspronkelijke idee van Bitcoin was dat het een makkelijke betaalmethode zou zijn, waarmee je iedereen overal ter wereld kon betalen zonder tussenpersoon. Maar nu de prijs zo hard is gestegen en er zoveel transacties in het netwerk rondgaan, werkt de betaalapplicatie eigenlijk helemaal niet goed meer. Het wordt tegenwoordig ook meer als vermogen gezien; mensen kopen het vooral omdat ze denken dat het in de toekomst meer geld waard zal zijn. Het is een cyclus van mensen die het nu willen kopen, en hopen dat iemand anders het later voor nog meer van hen gaat kopen. Zelf vind ik dat klinken als één grote speculatieve bubbel, maar er is een kern van mensen die oprecht geloven dat Bitcoin op een dag gebruikt zal worden voor alles – dat noemen ze “hyperbitcoinisatie.”

Als ik je er zelf zo over hoor praten, klinkt het alsof mensen Bitcoin niet echt als munteenheid gebruiken.
Absoluut. Ik vind het een interessante vraag of iemand het daadwerkelijk uitgeeft of juist als handelswaar gebruikt. Als in: “Ik ga mijn winst verzilveren door mijn munten aan iemand te verkopen die nu net instapt.” Maar het slaat nergens op om het als betaalmiddel te gebruiken als je er zelf in gelooft dat de prijs gaat stijgen.

In hoeverre is hier nu eigenlijk sprake van een klassieke, speculatieve bubbel?
Het heeft er veel van weg. Een van de eigenschappen van de klassieke bubbel is FOMO, the fear of missing out. Mensen zien dat andere mensen ergens geld aan verdienen, en willen dat ook. De zeepbel van de woningmarkt is daar een mooi voorbeeld van. Mensen dachten dat iemand anders wel hun huis wilde kopen voor een hogere prijs.

Ook de manier waarop mensen erover praten doet denken aan een echte bubbel. Iedereen blijft maar zeggen: “Wow, hoe hoog eindigt dit?” Media praten het maar omhoog, en de mensen die door media geïnterviewd worden ook. We blijven ons maar laten leiden door rages, op ieder mogelijk moment. Fascinerend. En toch blijven mensen stug volhouden dat het “nu echt anders is.” En dat het niks met een bubbel te maken heeft.

Ik betwijfel of het wel echt zo anders is. Een ander typisch kenmerk van de bubbel is dat mensen niet in staat zijn om te begrijpen waar ze überhaupt in investeren. Mensen verdienen geld, en ze willen gewoon meedoen. Ze hebben geen idee wat Bitcoin verder is. Ze snappen niet welke schaalproblemen er zijn, of wat het betekent dat er gemined moet worden. Ze lopen elkaar achterna.

Het klinkt alsof de internetbubbel eigenlijk een betere vergelijking is, aangezien ook daar alle gebruikelijke voorzorgsmaatregelen compleet uit het raam werden gegooid.
Ja, die vergelijking klopt zeker. Je hoefde maar ‘punt com’ achter een bedrijfsnaam te plakken om geld naar je toe gegooid te krijgen. Een businessplan of kapitaal was helemaal niet nodig. Veel andere cryptovaluta profiteren van de weg die Bitcoin heeft ingeslagen, en krijgen ook veel bekijks. Zolang het woordje ‘crypto’ er maar voor staat, zie je dat hedgefondsmanagers er hun geld insteken. Het is een trend.

Het doet ook denken aan de bubbel met de woningmarkt, toen rommelhypotheken werden verpakt als door hypotheek gedekte waardepapieren, waardoor iedereen toegang had tot activa die alleen maar in waarde leken te kunnen stijgen. Ik vrees dat we nu een basis scheppen die tot iets soortgelijks kan leiden. En dat de toekomst die we creëren, een toekomst richting exchange-traded funds (ETF), te veel op Bitcoins of andere cryptovaluta zal leunen.

Hoe belandt iets eigenlijk op een termijnmarkt? Beslist iemand dat, of moet het een bepaalde drempel passeren?
Omdat de waarde van Bitcoin het laatste jaar zo hard is gestegen, was er vanuit traditionele spelers uit de financiële sector de vraag om erin te kunnen investeren. Sinds de financiële crisis, is het wel lastig geworden om er veel rendement uit te halen. Uit cryptovalua is veel rendement te halen, maar om daarin deel te nemen moest je je wel een weg banen door zeer armzalige gebruikersinterfaces, en gigantische risico’s durven nemen. Het is niet makkelijk. Dus [deze traditionele financiële spelers] wilden er toegang toe krijgen via een tussenpersoon, of partijen waarmee ze gewend waren te werken. Ik denk dat [de termijnmarkt CBOE in Chicago] mogelijkheden zag in zo’n product, dat precies voldoet aan de vraag van zijn klanten. Al betwijfel ik of zij doorhebben welk risico ze nemen.

Doel je met ‘risico’ op de onvoorspelbaarheid van de markt of de vatbaarheid van cryptovaluta voor hackers?
Allebei. Het gaat om digitaal vermogen, dat op software gebaseerd is. Het klinkt simpel, maar bugs kunnen dan echt een rol spelen.

Het schijnt dat mensen echt hypotheken afsluiten om bitcoins te kunnen kopen. Kun je uitleggen waarom dit echt een heel slecht idee is?
Ik had het ook al gehoord ja, en het maakte me eigenlijk best bang. Dat is precies de manier waarop mensen in de schulden komen. En in de kern is het ook hoe de financiële crisis ontstond. Mensen dachten toen dat hun investeringen alleen maar zouden stijgen, en toen ze toch daalden konden ze hun schuld niet meer betalen. Als genoeg mensen dat nu met Bitcoin doen, kan dat invloed op de kredietverstrekkers hebben, en uiteindelijk ook op het hele systeem.

Cryptocurrency is ontwikkeld als een alternatief voor traditionele financiële instellingen. Denk je dat mensen hun interesse erin verliezen als de overheid het zal proberen te reguleren? Of zal het op de een of andere manier stabiliseren?
De Commodities Futures Trading Commission [een onafhankelijke commissie van de Amerikaanse regering, red.] heeft het overzicht over de futures van Bitcoin. Ze willen het gaan monitoren om marktmanipulatie tegen te gaan, waarvan ik denk dat er een grote kans op is in het huidige systeem. Voor de Amerikaanse belastingdienst vallen bitcoins onder eigendom, dus als je er winst op maakt, moet je daar belasting over betalen. Als je winst groot wordt, zal de belastingdienst daar goed op letten. Ze vergeten dat geld niet zomaar.

Wat de Securities and Exchange Commission doet verwart me een beetje — ze zijn streng op initial coin offerings. Maar Bitcoin en Ethereum worden genoeg ontzien. Ze gaan al langer mee, en voelen misschien daardoor wat meer vertrouwd, maar de manier waarop mensen ermee omgaan komt sterk overeen.

Ik ben benieuwd wie de systematische implicaties hiervan allemaal bijhoudt. Ik hoop dat er mensen zijn die dat doen, maar ik denk dat het vooral aankomt op de Financial Stability Oversight Council, of de Raad voor Financiële Stabiliteit. Ik hoop dat we meer van hen zullen horen. Je kunt mensen waarschuwen voor financiële risico’s, maar daarmee verander je nog niet hun gedrag. Vooral wanneer iedereen denkt dat alleen hij of zij het grote geld gaat binnenhalen, en het niet boeit wat er met de rest gebeurt.

—

Hou je ook zo van geld? Like VICE Money en ontvang dagelijks gratis geldverhalen: