Wat is er in godsnaam aan de hand op de aandelenmarkt?

Headerillustratie door Xavier Lalanne-Tauzia.

In het eerste kwartaal van 2018 vloog de beurs in het rond alsof hij een spelletje Pong was. Kijk maar naar de Dow Jones-index, bijvoorbeeld.

29 januari: min 177 punten

30 januari: min 363 punten

11 februari: plus 410 punten

20 februari: min 250 punten

Het is inmiddels weer wat rustiger, maar deze ups en downs mogen we best omschrijven als een brandende chaos. Er is ook nog een ietwat wetenschappelijker begrip dat het omschrijft: volatiliteit. De volatiliteitsindex (VIX) is de belangrijkste manier om de aandelenmarkt te meten. En volgens de VIX is de markt momenteel een behoorlijke chaos. “Het beest van de markt is los en zoekt naar de lijken,” zegt Larry McDonald, analist bij ACG analytics. Hij bedoelt dat sommige aandeelhouders inspelen op de koersbewegingen: ze zoeken op wie bang is voor de onverwachte schommelingen en maken daar misbruik van door hun aandelen voor weinig geld over te kopen.

Lees ook: ‘Op de aandelenmarkt houden ze nu vooral de “angstindex” in de gaten‘.

Hoe is die chaos ontstaan? Er gaan hoop speculaties rond, de een iets cryptischer dan de ander.

“De oorzaak was het feit dat er geen oorzaak is,” zegt Kevin Mak, de directeur van Stanford’s Real-Time Analysis and Investment Lab.

Mak legt uit dat de eerste vlaag van verkoop een grote stijging moest rechttrekken. De investeerders hadden veel te lang vastgehouden aan hun aandelen, omdat ze last hadden van FOMO – de angst dat afhaken ze winst zou kosten. “Vier jaar lang hebben de markten een stijgende lijn vastgehouden. Ik kon bijna niet geloven dat de markt het nog niet had gecorrigeerd,” zegt Mak. “Uiteindelijk, toen de markt daalde, dacht iedereen tegelijk: ‘dit is de top’, met het gevolg dat de alle handelaren hun aandelen meteen begonnen te verkopen.”

Maar waar komen die pieken en dalen nou vandaan, en waarom blijven ze alsmaar doorgaan? Waarom stabiliseert de markt niet? Een veelgebruikte theorie is dat het de schuld is van de algoritmische robots die aandelen kopen en verkopen. Sinds 2011 hebben robots een serieus plekje in de wereld van de aandelenhandel, toen de CEO van NASDAQ, Robert Greifeld zei: “Het handelstijdperk zoals wij dat kennen is voorbij. We hebben nu een elektronische markt. Dit is het heden; dit is de toekomst.” Sindsdien zijn de robots steeds geavanceerder geworden.

Omdat de algoritmes sneller kunnen kopen en verkopen dan mensen, kun je volgens die theorie ook sneller winst maken (en verlies lijden).

De technologische impact maakt het handelen zeker anders voor investeerders, maar zorgen de bots ook voor een fundamentele verandering op de aandelenmarkt? Mak denkt van wel, maar hij vermoedt dat de bots de markt juist minder volatiel maken.

“Ze zoeken naar de lange-termijntrends: als een aandeel tien procent daalt, verkopen de bots hem zo snel mogelijk, om de rest voor te zijn,” zegt Mak. Hij moet er wel bij zeggen: “Het probleem is dat het nooit is bewezen [dat algoritmes de markt minder volatiel maken], maar het is een theorie.”

Maar wat als het niets met marktcorrecties of robots te maken heeft? Misschien is de volatiliteit een gevolg van iets groters.

“Mensen maken zich zorgen over macro-economische risico’s,” zegt Larry Harris, hoofd van financiën bij businessschool USC Marshall.

Volgens Harris heeft de volatiliteit te maken met de economie die op volle toeren aan het draaien is, terwijl de Amerikaanse overheid nog meer geld wil lenen. De twee factoren leiden tot een potentiële inflatie en het “crowding-out” effect. Harris vertelt dat de VS een schuld heeft van 105 procent van het bbp. Ter vergelijking: de VS had een schuld van 110 procent toen ze de Tweede Wereldoorlog financierden, Griekenland stond op 200 procent tijdens de economische crisis.

“Op een bepaald moment is het niet meer bij te houden, mensen gaan zich zorgen maken,” volgens Harris. “Als mensen niet zeker kunnen zijn over wat de toekomst zal brengen, is het moment dat de volatiliteit toeneemt.”

Lees ook: ‘Ook op de aandelenmarkt regeren Fear, Uncertainty & Doubt‘.

Voor jou is er goed nieuws: dit alles zal weinig invloed hebben op je leven, en dat geldt zelfs als je tot de kleine groep mensen behoort die aandelen bezit.

“Veel van mijn collega’s vinden de aandelenmarkt overgewaardeerd, en daar ben ik het mee eens,” aldus Harris. “Voor de mensen die hun aandelen gedurende twintig jaar niet verkopen maakt het vrijwel niets uit. Ze zullen er goed uit komen.”

Mak bevestigt dat: “Wat er afgelopen maanden gebeurde, is niet heel relevant. De media heeft de gebeurtenissen op de beurs een beetje opgeblazen. Iedereen die begin dit jaar heeft geïnvesteerd, staat nu in de plus. De laatste weken hebben daar weinig invloed op gehad.”

Met andere woorden, laat de computers hun ding doen en maak je niet te veel zorgen. Als je bang bent dat de markt in elkaar stort, ben je eigenlijk bang dat de samenleving in elkaar stort. En als je je daadwerkelijk zorgen maakt over het einde van de mensheid, is het verstandiger om je aandelen lekker te laten gaan en in plaats daarvan te investeren in een nieuwe energie-generator of apocalypsbunker.

—

Hou je ook zo van geld? Like VICE Money en ontvang dagelijks gratis geldverhalen: