Dit is de enige officiële tattooshop in een gevangenis ter wereld

In de goeie ouwe tijd, als je in de gevangenis zat en een tatoeage wilde, moest je de kleine motor uit een elektrisch scheerapparaat of een cd-speler halen. Die zette je op een balpen, waar ook een naald in ging. Daarna stak je ‘m in je huid. Het was pijnlijk, niet al te hygiënisch en tot voor kort precies wat de gevangenen in Schrassig, de enige gevangenis in Luxemburg, deden.

“Gevangenen gebruikten alles wat ze konden vinden,” zegt de 45-jarige Mike Conrath, die in de medische kliniek in de gevangenis werkt. Naast slechte apparatuur hadden de gevangenen volgens Conrath ook “echt vreselijke ideeën” om inkt van te maken. “Ze verbrandden een shampoofles totdat enkel de kleur achterbleef. Of ze mengden sigarettenas met spuug en water.”

In 2010 werden er 124 onderzoeken uit 30 landen geanalyseerd. Daaruit bleek dat gevangenen die een tatoeage namen een hoog risico liepen op hiv, hepatitis en tuberculose. Vier jaar geleden interviewde een ex-collega van Conrath gevangenen voor haar proefschrift. Ze ontdekte dat honderd mensen in Schrassig een tattoo hadden genomen tijdens hun straf.

Conrath en zijn collega’s maakten zich zorgen over de omvang van het probleem. Zodoende kwamen ze op het idee om een tattooshop in de gevangenis te beginnen. Het kostte slechts een halfuurtje om de directie te overtuigen, omdat de totale kosten van het project – ongeveer 50.000 euro – even hoog waren als de Hepatitic C-behandeling van één gevangene.

Conrath had alleen geen idee waar hij moest beginnen, dus zocht hij op het internet naar lokale tatoeëerders, tot hij iemand vond die enthousiast was. “Hij kwam naar de gevangenis en heeft ons alles geleerd,” zegt Conrath. De tatoeëerder hielp Conrath ook met het bestellen van naalden, machines en inkt.

Conrath en zijn collega’s leiden geen tatoeëerders op. “We zorgen gewoon voor steriele materialen in een steriele omgeving,” zegt hij. Tatoeëren gebeurt nou eenmaal in een gevangenis – dus het is beter om de schade te beperken door het veilig te laten gebeuren. “Als we spuiten en condooms distribueren, moeten we ook voor tattoo-naalden zorgen,” zegt Conrath.

In februari 2017 begonnen de eerste gevangenen met een basistraining. Ze leerden welke ziektes overdraagbaar zijn en hoe ze de werkplek steriel moesten houden. Omdat gevangen vaker ziek worden dan de gemiddelde mens, probeert Conrath de risico’s te beperken door de apparatuur in plastic te wikkelen en alle materialen twee keer te reinigen. “Als er ook maar één persoon ziek wordt, zal dat er heel slecht uitzien voor mij,” zegt hij. Deze gevangenistattooshop is op dit moment de enige in zijn soort. Er waren twee vergelijkbare projecten in Canada en Barcelona, maar die waren allebei geen succes.

Volgens Conrath heeft 17 tot 19 procent van de gevangenen hepatitis, en is type C de ziekte die het meeste wordt overgedragen achter de tralies. De gevangenis test de gevangenen echter alleen aan het begin van hun straf, dus het is onduidelijk hoeveel mensen de ziekte tijdens hun straf hebben opgelopen. Ook weet de gevangenis niet of ze het aantal zieken hebben weten terug te dringen. Conrath zegt dat hij gewoon zoveel mogelijk besmettingen wil voorkomen.

Toen de tattooshop in april 2017 eindelijk open ging, werden Conrath en zijn collega’s overspoeld met verzoeken. Aan het einde van 2018 waren er 140 gevangen getatoeëerd. Conrath zegt dat gevangenis vaak de namen van hun kinderen of partners op hun huid willen, hoewel sommigen ook met duistere verzoeken komen, zoals het bedekken van namen van hun echtgenotes die ze hebben vermoord en waarvoor ze nu in bak zitten. Alle lichaamsdelen en tatoeages zijn toegestaan, waaronder de meest beruchte gevangenistattoo: een traantje onder het oog. Alleen dingen als hakenkruizen mogen niet.

De shop heeft 19 tatoeëerders, allemaal gevangenen en allemaal met verschillende vaardigheden. Sommigen zijn bijna net zo goed als professionele tatoeëerders, maar anderen zijn volgens Conrath niet zo goed. “Toch zijn de gevangenen tevreden,” zegt hij. Ze worden meestal betaald in sigaretten, soms met pasta. Sommige gevangenen komen ook vlak voordat ze worden vrijgelaten nog in de shop om een tattoo te laten zetten – om geld te besparen voor als ze niet meer in de gevangenis zitten – maar Conrath raadt hen toch aan om te wachten op een professionele tatoeëerder.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op VICE Duitsland