De Metaverse, voor mensen die het nog steeds niet snappen

Of het nu gaat om de griezelige virtuele dubbelganger van Mark Zuckerberg bij de onthulling van Meta, live concerten in het Fortnite-universum, of een kunstgalerie in Decentraland - je ontkomt niet aan het favoriete modewoord van het internet: de ‘Metaverse’.

Maar wat is die metaverse eigenlijk? Is het een virtueel universum om de werkelijkheid te ontvluchten? Is het een soort internet maar dan nog meer dystopisch? Of is het gewoon een mooie manier om extended reality mogelijk te maken - een overkoepelende term voor augmented reality, virtual reality en mixed reality?

We spreken over de metaverse zoals we in de jaren zeventig en tachtig over het internet spraken. Toen die nieuwe vorm van communicatie geboren werd, leidde dat tot speculaties over hoe het internet eruit zou zien en hoe mensen het zouden gebruiken. Iedereen had het erover, maar weinigen wisten wat het echt betekende of hoe het zou werken. Achteraf gezien is het, op zijn zachtst gezegd, niet geworden wat sommige mensen ervan hadden verwacht.

Aangenomen wordt dat de metaverse in 2024 een markt zal vertegenwoordigen 800 miljard dollar. Tech-reuzen als Facebook - oftewel Meta, Microsoft, Apple en Google investeren veel geld in de ontwikkeling ervan. Hoog tijd dus voor iedereen die nog niet echt begrijpt wat de metaverse is om eens polshoogte te nemen.  

Wij vroegen een aantal experts om het een en ander aan ons uit te leggen. 

Hoewel je het de laatste jaren veel hoort, werd het woord metaverse bedacht door auteur Neal Stephenson in zijn sciencefiction-roman Snow Crash uit 1992. In zijn boek verwees Stephenson naar de metaverse als een allesomvattende digitale wereld die parallel aan de echte wereld bestaat. Maar in 2022 zijn experts er nog steeds niet over uit of de metaverse zoals we die nu kennen tot een vergelijkbare realiteit zou kunnen leiden.

“De metaverse is een 3D-versie van het internet en informatica,” vertelt Mathew Ball aan VICE, een durfkapitalist die startups financiert en die een reeks essays heeft geschreven over de mogelijkheden van de metaverse. 

Volgens Ball zijn er twee manieren om dit te begrijpen in de huidige context.

“Allereerst, toen de twee technologieën (internet en computers) voor het eerst met elkaar gingen samenwerken, was alles primair op tekst gebaseerd (e-mails, berichten, gebruikersnamen, e-mailadressen). Daarna werden functies langzamerhand multimediaal (foto's, video's, livestreams) en de volgende stap is die naar 3D. Vervolgens kun je zeggen dat als de mobiele telefoon een handzame computer is die ons verbindt met het internet, de metaverse zich altijd op het internet in die computer bevindt”

Veel deskundigen beschouwen de metaverse als een 3D-model van het internet. Een parallel universum, waar je je digitale leven doorbrengt. Dit is een plek waar jij en andere mensen een avatar hebben, en waar je interacties hebt met avatars van anderen. Sommige experts beweren dat de metaverse in de strikte betekenis van het woord eigenlijk nog niet bestaat.

“Op dit moment is de metaverse nog niet echt, en het zal niet echt worden totdat er een vaste plek is waar mensen de virtuele wereld kunnen binnentreden, en waar ze kunnen verblijven,” vertelt Ibrahim Baggili aan VICE. Baggili is een cyberbeveiligingsdeskundige en algemeen directeur van het Connecticut Institute of Technology aan de Universiteit van New Haven.

De metaverse moet dus een 3D-versie van het internet worden,  en idealiter zou het dus toegankelijk moeten zijn via één enkele toegangspoort.

“Het internet werd in de jaren negentig omschreven als een 'informatiesnelweg', maar dat was meer een verwijzing naar het netwerk van computers en niet een daadwerkelijke snelweg,” zegt Timoni West tegen VICE. Als vicepresident houdt zij toezicht op de AR- en VR-afdelingen bij Unity Software, een bedrijf dat grafische software bouwt voor de ontwikkeling van games. “Naarmate het zich ontwikkelt, zal de metaverse meer gelijkwaardig worden aan de echte wereld en veel meer wijdverspreid, democratisch, fluide en divers zijn”.

Hoewel de discussie over de definitie van de metaverse steeds verandert, is het, heel simpel gezegd, een gedeelde virtuele ruimte die interactief, immersief en hyperrealistisch is. Onderdeel van de metaverse is je zelfontworpen avatar, objecten en digitale valuta, die naar alle waarschijnlijkheid terechtkomen op een blockchain.

De metaverse is veel meer dan een simpel computerspelletje, toch lijkt de gamewereld deze wereld te hebben omarmd. Neem bijvoorbeeld online shooter game Fortnite, waar gebruikers met een persoonlijke avatar andere spelers met avatars opzoeken, terwijl ze ook virtuele valuta kunnen verdienen waarmee ze outfits aanschaffen voor hun avatar.

Wat misschien het meest lijkt op de metaverse is het spel Second Life, een simulatiespel dat gebruikers een virtuele realiteit voorhoudt waarin hun avatar kan winkelen, eten, douchen en alles wat zij in het echte leven ook zouden doen.

Volgens technologie-experts zal de metaverse virtual reality naar een hoger niveau tillen, waardoor gebruikers van alles kunnen doen terwijl ze door hun de virtuele wereld zweven, van land kopen tot feestjes organiseren en zelfs trouwen via digitale avatars.

Volgens Baggili lijkt de metaverse momenteel op Apple’s App Store. “In de metaverse zijn er meerdere platforms die ervaringen aanbieden in virtual reality, augmented reality en extended reality, vergelijkbaar met apps die je kunt downloaden in de App Store. Maar er is niet één portaal waar je toegang krijgt, zoals bijvoorbeeld Yahoo die in zijn begindagen één portaal creëerde om het internet te gebruiken.”

Dit heeft er op zijn beurt toe geleid dat verschillende tech-zwaargewichten allerlei ervaringen aanbieden, van gaming en virtuele werkruimtes tot live entertainment en ontroerend goed, op platforms als Decentraland, Axie Infinity, Horizon, Sandbox, Fortnite en Roblox.

Je kunt die platforms betreden via je smartphone of tablet, maar om jezelf echt onder te dompelen in de VR wereld kun je ook een VR-headset aanschaffen. Voor nog geen tien euro heb je al een kartonnen headset, al is die niet te vergelijken met de hoogwaardige Valve Index VR, waarvoor je het tienvoudige bedrag neerlegt, of de wat goedkopere Oculus Quest 2-headset. 

Veel deskundigen beweren bovendien dat je niet per se een VR-headset nodig hebt om in de metaverse te komen.  

“We zitten de hele tijd op het internet via smartphones in onze broekzak, Alexa is aanwezig in onze huiskamer en camera’s leggen de wereld om ons heen vast,” zegt Ball. “Er zijn honderden miljoenen mensen die elke dag via tablets en smartphones toegang krijgen tot in realtime 3D-gerenderde virtuele werelden. Over een decennium zullen deze apparaten waarschijnlijk de primaire manier zijn om toegang krijgen tot de metaverse.”

Gezien het gunstige financiële toekomstscenario wordt de metaverse aangeprezen als een belangrijke speler in de groei van de digitale economie.

“De metaverse zal de digitale economie doen groeien, en dit is de belangrijkste groeimotor van de wereldeconomie,” zegt Ball.

Maar terwijl de metaverse nu al wordt gezien als de toekomst van entertainment, mode, gaming en zelfs feesten, stellen deskundigen dat het onderwijs een van de grootverbruikers zal zijn.

“Artsen begrijpen dissectie veel beter door het uit te voeren in een virtuele omgeving, in plaats van er alleen maar over te lezen. Bovendien zal virtueel 3D-onderwijs waarschijnlijk veel beter zijn dan, bijvoorbeeld, onderwijs via Zoom,” zegt Ball.

Baggili is het daarmee eens. “Je kunt snel geld verdienen door te investeren in virtuele landen, maar de echte waarde van metaverse zit hem in de manieren waarop het waarde kan toevoegen aan het echte leven van mensen.”

Bij wijze van experiment gaf Baggili zijn studenten een les over forensisch onderzoek met VR-headsets. “Het is effectief als het gaat om het vastleggen van een plaats delict en het creëren van een consistente omgeving die je kunt bewaren. Maar uiteindelijk werden zelfs de ogen van mijn studenten moe en werd het moeilijk om op de computer te blijven werken,” zegt hij. “Er zijn scenario's denkbaar waarin de technologie nuttig zou zijn. Denk bijvoorbeeld aan een augmented reality-opstelling om automonteurs te trainen of om iemand te helpen op afstand een lift te repareren waarin hij vastzit. Maar er moet nog wel wat gebeuren aan de metaverse voor we dat bereiken.”

Er is waarschijnlijk een reden waarom gefictionaliseerde versies van de metaverse, zoals Ready Player One en Snow Crash, zich afspelen in grimmige dystopieën.

Een belangrijk punt in het gesprek over de metaverse is de vraag of het een veilige en verantwoorde virtuele omgeving kan worden. Eerder dit jaar kwam Facebook onder vuur te liggen nadat een vrouw had gemeld dat ze seksueel was geïntimideerd en ‘virtueel was verkracht’ in de metaverse. Digitale privacydeskundigen blijven er ook op wijzen dat de metaverse het ultieme surveillance-instrument zou kunnen worden.

“De metaverse verzamelt niet alleen gegevens over je eye-tracking bewegingen, handbewegingen, de vorm van je kamer en meer. We moeten ook het juridische kader uitwerken voor als je bijvoorbeeld wordt lastiggevallen op een virtueel platform. Dit kan serieuze gevolgen hebben aangezien je helemaal opgaat in de technologie,” zegt Baggili.

De metaverse, voegt hij toe, veronderstelt een impliciet vertrouwen in technologie. Het lijkt een beetje op ons vertrouwen op Google Maps voor een routebeschrijving, ook al weten we nooit zeker of het ons naar de juiste bestemming zal leiden. “Er zijn allerlei juridische dimensies waar we over moeten nadenken en die we actief moeten nastreven als we deze technologieën op verantwoorde wijze willen ontwikkelen.”

Dus, over een paar jaar woon ik in de metaverse?

Sommige experts denken dat “veel mensen zich tegen 2030 op de een of andere manier in de metaverse zullen bevinden”. Maar ondanks de huidige obsessie, moet er nog veel werk worden verzet. De eerste uitdaging zal de toegankelijkheid tot de benodigde hardware zijn. Daarnaast is er de behoefte aan interoperabiliteit - waardoor je virtuele voorwerpen zoals kleren of auto's van het ene platform naar het andere kunt meenemen. Veel deskundigen geloven dat dit belangrijk is voor het bestaan van de metaverse. Er zullen ook juridische en commerciële uitdagingen zijn, nog afgezien van de vraag wie er als scheidsrechter gaat optreden. Ook is er geen garantie dat mensen in de metaverse willen rondhangen.

Misschien zullen we met tussenpozen in de metaverse leven - we doen onze VR-bril op, maar niet heel lang. Of wellicht lachen we over tien jaar om dit VICE-artikel en vinden we mensen naïef die de opkomst van de metaverse in twijfel hebben getrokken.