Het is niet altijd feest als je op een beroemdheid lijkt

Het 22-jarige Nederlandse model Iza IJzerman was in 2016 voor een shoot in een bos in Australië. Op een gegeven moment zag ze dat er iets verderop een vrouw stond, die de shoot met haar telefoon filmde. “O mijn god, je gelooft nooit wie dit is,” krijste ze ondertussen in haar telefoon. “Het is Gigi Hadid!”

Zelf zag IJzerman de gelijkenissen niet echt met dit Amerikaanse topmodel (dat overigens wel half-Nederlands is). Maar de rest van de wereld zag het wel.

Voor IJzerman, die sinds haar zeventiende model is, bleek dit een keerpunt in haar carrière. Nadat de gelijkenissen tussen haar en Hadid ook werden opgemerkt door tijdschriften en roddelrubrieken, schoot haar bekendheid op social media razendsnel omhoog. “Ik kreeg in drie dagen 25.000 nieuwe volgers,” vertelt ze aan VICE. “Mensen vonden dat mijn hoge jukbenen, gezichtsvorm en ogen precies op die van Gigi leken.”

In het begin vond IJzerman het een mooi compliment, aangezien ze vergeleken werd met iemand die weleens tot mooiste vrouw ter wereld is uitgeroepen. Maar al snel realiseerde ze zich dat het leven van een celebrity-lookalike niet altijd over rozen gaat. “Ze is natuurlijk heel knap, maar hoe meer ik met haar werd vergeleken, hoe meer druk ik voelde,” zegt IJzerman. “Ik was nog jong en niet volwassen genoeg om daarmee om te gaan.”

Dat was niet het enige wat ze niet aan had zien komen. “Ik heb ook opdrachten verloren, omdat ze vonden dat ik te veel op Gigi leek en haar al eens hadden gehad. Het was mentaal behoorlijk zwaar om de hele tijd vergeleken te worden met iemand die iedereen als perfect ziet, zeker als je bedenkt dat ze ouder is en meer heeft bereikt. Ik was nog aan het uitvogelen wie ik überhaupt zelf was en raakte de draad wat dat betreft nogal kwijt.”

Inmiddels is IJzerman wel bevrijd van dit juk. Ze heeft model gestaan voor merken als Hunkemöller en Mango en in tijdschriften gestaan als Grazia en Vogue. Uiteindelijk wil ze het liefst dierenarts worden. Maar als ze op die periode terugkijkt, herinnert ze zich nog goed dat ze het gevoel kreeg dat ze de grip op haar eigen identiteit kwijt was. “Ik heb er dan wel duizenden volgers op social media aan overgehouden, maar als ik het over mocht doen, dan zou ik liever een publiek hebben dat me volgt om wie ik ben, en niet omdat ik ze doe denken aan iemand anders.”

Net als IJzerman voelen ook andere mensen die sprekend op beroemdheden lijken de druk om zich op een bepaalde manier te gedragen en er op een bepaalde manier uit te zien. De 28-jarige cosplayer en actrice Megan Flockhart uit Schotland zegt zelfs dat het onderliggende problemen triggerde die veel invloed hadden op haar eigenwaarde en de manier waarop ze naar zichzelf keek. “Ik krijg sinds de basisschool al te horen dat ik op Hermelien van Harry Potter lijk, omdat ik van dat dikke, warrige haar had,” vertelt ze.

Flockhart werd als veelbelovende kindactrice vaak vergeleken met dit personage van Emma Watson, maar het werd pas een probleem toen ze begin twintig was. “Als tiener werd ik gediagnosticeerd met depressiviteit, angst en morfodysforie. Op mijn twintigste gingen er foto’s viral waarop ik als Hermelien gekleed was, omdat het Halloween was. Vanaf dat moment baseerde ik mijn gevoel van eigenwaarde ineens op het idee dat ik er als een beroemdheid uit moest zien.”

Soms vond Flockhart de aandacht wel leuk, maar het stond haar ook vaak tegen. “Ik kreeg veel complimenten, maar werd ook behoorlijk vaak gepest door mensen die vonden dat ik niet genoeg op Emma Watson leek. Als je zo jong en kwetsbaar bent, is het makkelijk om in een neerwaartse spiraal terecht te komen en het gevoel te krijgen dat het allemaal jouw schuld is.”

Na meer een jaar was Flockhart het zat. Ze gaf op Instagram aan dat haar stoornis erger was geworden en de pesterijen haar er zelfs toe hadden gebracht om haar foto’s zo te bewerken dat ze meer op Emma Watson leek. “We leven in een cultuur waarin beroemdheden op een voetstuk worden geplaatst,” schreef ze. “Dat heeft blijvende gevolgen – zeker voor jonge meisjes.”

Ze is in deze tijd ook cosplay gaan ontdekken, waarbij je dus expliciet een andere gedaante aanneemt en je je daar niet toe gedwongen hoeft te voelen. En dat heeft haar veel goed gedaan. Ze kroop in de huid van onder meer Bella Swan van Twilight en Daenerys Targaryen uit Game of Thrones. “Nu voel ik me meer mezelf en heb ik het idee dat mensen me niet alleen maar leuk vinden omdat ik toevallig op een bekende actrice lijk.”

Een lookalike van een beroemdheid zijn mag dan duidelijke keerzijden hebben, maar de meeste dubbelgangers die we spraken hebben dit uiteindelijk wel in iets positiefs weten om te zetten: ze hebben dubbel zo hard gewerkt om hun eigen identiteit te ontplooien.

“Het is fijn als mensen je gewoon van je eigen werk kennen, maar mij herkenden ze vroeger eigenlijk alleen omdat ik op Ryan Gosling lijk,” zegt de 32-jarige Joe Laschet, een modeblogger uit Keulen. “Verder voelde het niet alsof mijn eigen identiteit eraan onderdoor ging. Het heeft me eerder gepusht om mijn identiteit verder te ontwikkelen.”

Laschet is allang geen wandelende kopie van Ryan Gosling meer. “Het heeft me wel geholpen om mijn carrière op gang te brengen. Ik kreeg er in een week 10.000 volgers bij en kon zo snel een publiek opbouwen. Daarna ben ik uitgegroeid tot een van de populairste menswear-bloggers van Duitsland, al zeg ik het zelf.”

Amethyst Rose, een model en influencer uit Californië die als twee druppels water lijkt op Lady Gaga, is vanwege de gelijkenissen meer uit haar schulp gekropen. “Voordat ik op Instagram massaal reacties en privéberichtjes kreeg, was ik best verlegen,” zegt ze tegen VICE. “Maar doordat er ineens heel veel over me werd geschreven en ik door allerlei mensen werd benaderd, werd ik gedwongen om heel sociaal te doen. En daar ben ik eigenlijk best dankbaar voor.”

Voor Rose, die inmiddels influencer is en zich vaak nadrukkelijk uitdost als Lady Gaga, hebben de gelijkenissen er uiteindelijk ook voor gezorgd dat ze wat aardiger voor zichzelf is geworden. “Ik heb honderden haatberichtjes en zelfs doodsbedreigingen gekregen. Maar dat weegt niet op tegen de positieve gevolgen. Ik was altijd erg gefocust op mijn lichaam en ben me hierdoor gaan realiseren dat ik gewoon mooi ben, waardoor ik mezelf makkelijker kon accepteren. Nu wil ik dat zelfvertrouwen weer met anderen delen.”

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE India.
Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.