De gestaakte 'Zaankanter van het jaar'-verkiezing weerspiegelt het falen van de hele democratie

Met de Tweede Kamerverkiezingen in aantocht, de populistische strontstorm die door Europa woedt, de algehele paniek hierover, en nog maar een paar dagen te gaan voor Trump aan z'n eerste dag als president begint, is het soms best moeilijk om te begrijpen wat de fuck er allemaal gebeurt in de wereld en in de politiek. Soms helpt het om grote dingen klein te maken, om het beter te begrijpen, en zo bezien is het volgende bericht van het Noordhollands Dagblad een interessante:

Misschien heb je het voorbij zien komen, zo niet dan hier een korte samenvatting. De Zaanse editie van het Noordhollands Dagblad hield zoals elk jaar de verkiezing 'Zaankanter van het jaar'. Daarvoor kon je stemmen welke persoon uit de Zaanstreek in 2016 de fraaiste bijdrage heeft geleverd aan een betere wereld, of in ieder geval een betere Zaanstreek. Was het Jet Meelker, die een school in Oostknollendam wilde beginnen, of Linda Bloem, die als vrijwilliger fulltime op een Zaandamse boerderij werkte. Of misschien toch het barmhartige echtpaar Wim en Doke Reijling, dat onderdak en eten bood aan vluchtelingen.

Ook Ismail Ilgun was genomineerd, de jongen die vlogde over hoe zijn buurjongens rottigheid uithaalden en daarmee de complete Nederlandse media schuimbekkend over zich heen kreeg, van Pauw tot de NOS en van de Telegraaf tot de Groene Amsterdammer. Rottigheid filmen is minder positief dan een school beginnen of vluchtelingen helpen, maar, zo stelde Noordhollands Dagblad in een update (nadat er wat ophef was ontstaan), de verkiezing ging over de meest opvallende Zaankanter.

De verkiezing liep helemaal uit de klauwen toen Geenstijl drie dagen geleden schreef over de nominatie van "haakneus" Ismail, en ook Ebru Umar in een Metro-columnpje schreef dat ze het "gedrocht" en "aanvoerder van het tuig" Ismail in 'haar Nederland' het licht in de ogen niet gunde. Iedereen die net zo'n gore teringhekel aan Ismail had kon op gemeenteraadslid Juliëtte Rot stemmen, die het eerder in Pauw opnam tegen Ismail en dus als de grote bestrijder van het kwaad wordt gezien. Ook de Telegraaf dook er nog even op voor wat extra hetze. Eindstand: de verkiezing ontplofte, zowel Rot als Ilgun haalde in een paar uur tienduizenden stemmen binnen, en de organisatie besloot de verkiezing af te breken.

Jammer natuurlijk, van zo'n geinige wedstrijd. Lullig ook voor bijvoorbeeld kanshebber Tiny van Wijngaarden, die als vrijwilliger koffie en koekjes uitdeelt in een verzorgingshuis in Zaandam. Maar het falen van de Zaankanter-verkiezing voelt ook ironisch, omdat de redenen een beetje lijken op de redenen waarom iedereen zo paniekerig doet over politiek, de laatste tijd.

Zo was de toon wat ongezellig. Geenstijls 'Haakneus' is natuurlijk nog een geinige knipoog naar ouderwetse naziretoriek, maar Ismail was dus ook een 'gedrocht' en 'tuig', zelf noemde hij Juliette Rot op Facebook een "vieze racist", en op de social media's was het uiteraard ook blèren geblazen. Een hoop gescheld en geroeptoeter dus, zoals je in de politiek de laatste tijd ook weleens ziet en wat meestal een kleurrijke discussie in de weg staat.

Mensen waren woedend en de verkiezing veranderde in een grimmige, gepolariseerde strijd: het was pro-treitervlogger (een stem op Ismail) of anti-treitervlogger (een stem op Juliëtte Rot). Het was tuigvlogger tegen racist, Turkse rotjongeren tegen de witte rot-Hollanders, lul tegen trut, links tegen rechts.

Die lompe tweedeling tussen twee boze kanten doet denken aan de politiek van nu. Laten we eerlijk zijn, de landelijke verkiezingen zullen toch vooral gaan over wel of geen Wilders. Linkse stemmers verdelen Nederland ook graag in goede mensen en domme racistische tokkies. En populisten doen er al helemaal alles aan om het een tweestrijd te laten lijken – meestal in de vorm van zij (het gewone volk) tegen 'de linkse elite'.

Inhoudelijk ging het allang niet meer over wat Juliëtte Rot in 2016 eigenlijk precies allemaal heeft gedaan om van de Zaanstreek een mooiere plek te maken, of wat voor fraais Ismail precies had uitgespookt. Laat staan hoe vroeg Linda Bloem elke ochtend opstond om haar laarzen aan te trekken en geitenkeutels op te vegen. Waarom maakten zoveel Nederlanders zich überhaupt druk om de verkiezing van 'Zaankanter van het jaar', en over Ismail? Waarom de fuck werd überhaupt een slungelige jongen die filmde hoe een groepje jongens overlast veroorzaakte voor een supermarkt van boven tot onder compleet door de mediamangel gehaald? Een gebeurtenis zoals Noisey schreef, met vrijwel nul nieuwswaarde, en duizendmiljoen ophef.

Ik vermoed eerlijk gezegd dat veel mensen in Ismail en z'n groepje Turkse vrienden het bewijs zien van een integratieprobleem, van een mislukte multiculturele samenleving misschien wel, misschien zelfs wel van een weg kijkende politiek die dingen niet durft te benoemen. En dus, vermoed ik, verenigde een groot deel van de Telegraaf-lezers, Geenstijl-fans, Ebru Umar-volgers en andere rechtse doerakken zich om massaal te stemmen op Rot vanwege iets veel groters en maatschappelijks. Ismail is per ongeluk een soort vehikel van het grote immigratiekwaad geworden. Dit vermoeden lijkt me trouwens niet zo heel vergezocht, aangezien Ebru Umar het over 'haar Nederland' heeft, waar mensen als Ismail – die ze "mislukte nageboorte van gastarbeiders" noemt, niet bij horen.

De PVV staat bovenaan in de peilingen, en ook dat is hoogstwaarschijnlijk niet vanwege het inhoudelijk waterdicht getimmerde partijprogramma dat op alle mogelijke fronten geniale plannen heeft bedacht om Nederland beter te maken. Ik bedoel, het hele partijprogramma staat op één A4'tje, en de plannen die er op staan – 'weg met de islam!', vooral – zijn in werkelijkheid vrijwel onmogelijk uit te voeren. Stemmen op de PVV is dus net als een stem op Juliëtte Rot vooral een relstem om onvrede te laten blijken (waar die onvrede precies vandaan komt – de afgebrokkelde verzorgingsstaat, globalisering, islamisering, bankencrisis – is weer een ander verhaal).

Het Noordhollands Dagblad schreef dat ze vonden dat de verkiezing gekaapt was, en dat ze niet zaten te wachten op zoveel polarisatie en "relstemmen". De democratische verkiezing had gefaald en dus trokken ze de stekker eruit. Dat was op zich geen ramp, want Nederland gaat niet ten onder als er geen Zaankanter van het jaar is gekozen. Bij de landelijke politieke verkiezingen is dat lastiger.

Al met al belooft deze verkiezing niet veel goeds voor de verkiezingen van maart, waarbij er een stuk meer op het spel staat dan een lintje en de eeuwige roem van het Noordhollands Dagblad.