Een paar opvallende punten uit de partijprogramma's over de vrouwenzaak

Coverafbeelding van 'Jessica Klaver' via Upcoming, afkomstig uit een stuk dat je hier kunt lezen.

De komende weken gaan we Kiezen met VICE . Tot 15 maart zullen wij jouw bron van verlichting in de democratische duisternis zijn. Dat doen we met artikelen, maar ook met (video)interviews met de lijsttrekkers, waarin we jullie vragen aan hen voorlegden. Volg ons elke dag en mis niks.

Een lelijk geframed 'first ladies'-debat van WNL op Zondag vorige week, een eenzame Marianne Thieme tussen zeven witte mannen in blauwe pakken tijdens het Carré-debat, en maar drie vrouwelijke lijsttrekkers (van de kleine partijen): je zou bijna denken dat vrouwen niet echt serieus worden genomen in de politiek. Ironisch genoeg is 'de vrouw' wel een onderwerp om kiezers mee te paaien: Wilders heeft het graag over het onderwerp 'seksueel geweld tegen vrouwen' als hij daarmee asielzoekers in een hoek kan zetten, en Jesse Klaver kondigde onlangs nog aan dat hij voor een vrouwenquotum in het Kabinet is.

Een blankemannenquotum zou volgens ons nog altijd beter recht doen aan de scheve verhoudingen, maar zo ver gaat de wokeness nog niet in Den Haag. Behalve om aantallen, gaat het natuurlijk ook om de inhoud: er zijn sommige dingen die vooral vrouwen aangaan (abortusrechten bijvoorbeeld) en die door de politiek geregeld (of beter geregeld) moeten worden.

Emancipatie-instituut Atria heeft van de partijprogramma's van de dertien belangrijkste en grootste partijen een heel overzichtelijke genderscan gemaakt, met daarin alle standpunten op een rij over emancipatie-onderwerpen: loonkloof, kinderopvang, mantelzorg, zwangerschapsdiscriminatie, partnerverlof, geweld tegen vrouwen en meisjes, stereotypering, vertegenwoordiging en sekseregistratie. Als je de vrouwenzaak ook een belangrijk thema vindt, kan je dit handige en complete overzicht er dus bij pakken voor je je stem uitbrengt 15 maart.

Zeker niet compleet maar wel opvallend, verdrietig, ironisch of ronduit wonderschoon zijn de vrouwenzaakpunten die wij hieronder per partij op een rijtje hebben gezet. Vrolijke vrouwendag!

Qua aantallen is het binnen de PvdA allemaal netjes verdeeld als het om de binaire seksen gaat: ná elke man komt een vrouw. Het is nog even wachten op het moment dat de vrouwen op de oneven getallen komen te staan, want dat is ook in de geschiedenis van de PvdA nog nooit voorgekomen. In 1963 was Anne Vondeling lijsttrekker, maar zoals dat wel vaker gebeurt in Friesland, wordt die naam ook aan jongetjes toebedeeld.

Inhoudelijk wil de PvdA dat de overheid emancipatiebewegingen gaat steunen. "Waar het kabinet betekenisvolle stappen heeft gezet, komt het bedrijfsleven maar tergend langzaam in beweging om te voldoen aan de eis dat tenminste 30 procent van de leden van Raden van Bestuur, Raden van Commissarissen en Raden van Toezicht vrouw moet zijn. Wij vinden het nu tijd voor een quotum om dit wettelijk af te dwingen. (…) Nederland staat binnen vijf jaar in de top vijf van de Global Gender Index."

Momenteel bekleden we in die Gender Index plek zestien, onder meer omdat er in Nederland zo weinig vrouwen in leidende functies te vinden zijn. Een volgende vrouwelijke PvdA-lijsttrekker zou bijvoorbeeld al een paar plaatsen kunnen schelen.

De VVD heeft 80 kandidaten op de lijst, en 28 daarvan zijn vrouw. Niet veel, maar gek is dat niet, want de VVD vindt de paar dagen vaderschapsverlof die Nederlandse vaders nu hebben prima. Maar dit idioot korte vaderschapsverlof is een grote voedingsbodem voor de ongelijkheid op de arbeidsmarkt die er is in Nederland – de zorg voor kinderen komt hierdoor bijvoorbeeld veelal op de schouders van de moeders terecht. Die kiezen er daardoor vaak voor om niet fulltime te werken, terwijl vaders dus twee dagen na de geboorte alweer in pak op kantoor of in de Kamer kunnen (en moeten) zitten.

Mocht je nou overtuigd liberaal zijn en schijt hebben aan vaderschapsverlof, overweeg dan om je stem uit te brengen op de nummer 75 van de lijst: daar vind je mevrouw Hennie Huisman. Die naam alleen al lijkt ons een uitstekende reden om op haar te stemmen, net als het feit dat ze loco-burgemeester is op Texel.

In de PVV zijn 13 vrouwen (van de 50 kandidaten) verkiesbaar. Zoals we weten is het programma niet langer dan een A4'tje, en geen van de emancipatie-onderwerpen die Atria heeft onderzocht komen erin voor. Wel wil de PVV graag iets te zeggen hebben over wat vrouwen op hun hoofd dragen, en in publieke functies mogen dat geen Islamitische hoofddoekjes zijn.

Natuurlijk zou het kunnen dat je dit leest en alsnog op de PVV wil stemmen. Maar neem dit ook in overweging: behalve het feit dat de plannen nogal summier zijn uitgewerkt, is het partijprogramma ook nog niet echt af. Dat zie je het beste in punt 7, waar het over geldbesparing gaat op een zeer divers groepje dingen: "Geen geld meer naar ontwikkelingshulp, windmolens, kunst, innovatie, omroep enz."

Er is al veel gesproken over deze 'enz.', maar laten we een oprechte poging doen: wat komt er in het rijtje na 'armoede, natuur, cultuur, onderwijs en media'? Vrouwenzaken misschien? 'Geen geld meer naar de vrouwenzaak?'

Het partijprogramma van de SP begint met een veelbelovende opening: een innemende en verhalende alinea over wat Roemer van zijn ouders heeft geleerd. Maar wat stereotypering betreft haalt hij daarin een oud staaltje seksisme tevoorschijn, waarschijnlijk onbedoeld: hij bestempelt zijn vader als 'strijder' en 'vechter', wat hij als verzetsheld ook was, en van zijn moeder leerde hij wat 'bescheidenheid' is. Dat laatste is vreemd, want eerst roemt hij haar om het feit dat ze veel van huis was om vrouwen bij elkaar te brengen en deze leerde 'om voor zichzelf op te komen'.

Is dat niet minstens zulk strijdvaardiger gedrag als dat van zijn vader, in een tijd waarin er van vrouwen verlangd werd om toch vooral thuis te blijven?

Inhoudelijk hebben de socialisten het prima voor met de vrouwenzaak: ze willen bijvoorbeeld een "integraal programma opzetten tegen seksisme". Als ze hun eigen prachtige partijprogrammataal dan voortaan even door de stereotyperen-is-sluimerend-seksisme-scan halen, dan lijkt een stem aan de SP een uitstekende keuze als je voor gelijke rechten voor vrouwen bent.

Het meest opvallende: het woord 'porno' staat in het partijprogramma. 'Wraakporno' om precies te zijn, wat te vinden is onder het kopje 'online privacy'. Het CDA pleit ervoor om dit strafbaar te maken. Maar weinig andere partijprogramma's hebben het hier zo expliciet over, dus dat verdient zeker een vrouwenzaak-pluim, aangezien het vrouwen zijn die hier meestal slachtoffer van worden.

Maar voor je jubelend je stem uitbrengt op nummer, 2, 5 of 9 (de plekken van vrouwelijke kandidaten in de top 10), bedenk dan twee dingen. 1: Alle 50 kandidaten op de lijst zijn net zo wit als meneer Buma zelf, en dat is behoorlijk wit. 2: Er is een 'CDA Kleurwedstrijd' aan de gang, waar je direct bij binnenkomst op hun website voor wordt uitgenodigd. Er zijn drie kleurplaten: eentje van een mannelijke politieagent, eentje van een oma achter de geraniums, en eentje van een werkende vrouw achter een groentekraam. Een zeer nobele poging van de christenen om in ieder geval naar de kinderen toe genderneutraal te zijn.

Onderwijs is nog altijd het stokpaardje van Pechtolds partij, en het motto 'Kansen voor iedereen' laat goed zien dat ze graag verschillende huidskleuren en meer vagina's willen zien op de arbeidsmarkt, en overal eigenlijk. Ze noemen dit zelf hun 'diversiteitsagenda', en in de eerder genoemde genderscan van Atria lees je wat dit allemaal inhoudt. Ons lijkt het een goed idee als D66 zich gaat inzetten voor het aantal vrouwelijke hoogleraren in Nederland (dat is momenteel maar 18 procent) – dat combineert immers twee grote liefdes van de partij.

Nog een kleine tip voor de websitebouwers van de partij: zo goed als jullie het voor sommige onnavolgbare rijtje LHBTQI begrijpen – en opkomen voor diens rechten –, zo weinig doorgrondelijk is de infrastructuur van jullie site over het verkiezingsprogramma. Ook diversiteit kan in eenvoud worden gepresenteerd.

Behalve dat het ons nog altijd shockeert dat de ChristenUnie tegen abortus is, vielen we over een ander puntje, een linguïstische. De CU vindt het hoog tijd om aandacht te besteden aan 'sterke en liefdevolle gezinnen': "In de huidige cultuur zijn de verwachtingen van relaties hoog en tegelijkertijd is trouw in relaties niet vanzelfsprekend." Een oplossing voor scheiden en vreemdgaan ziet de partij in het vergoeden van relatietherapie.

Maar nu de crux: 'sterk en liefdevol' wordt impliciet gekoppeld aan een traditioneel en heteroseksueel gezin. Althans, dat doet het gebruik van het woord 'multi-probleemgezin' vermoeden. Hierin wordt de aanwezigheid van meer dan een biologisch en heteroseksueel setje ouders namelijk direct gekoppeld aan het woord 'probleemgezin', iets wat in andere partijprogramma's gewoon 'meerouderschap' heet. Terecht een neutraler woord, want een probleem is een extra stiefouder, donorvader of halfzusje niet per definitie.

Van de veertig kandidaten op de lijst van GroenLinks zijn er zeventien vrouw, maar als Trudeau Klaver achter zijn eigen plan blijft staan, is dat vrij lage percentage dus verleden tijd: hij pleit voor een vrouwenquotum in de Tweede Kamer.

Verder gelooft GroenLinks niet alleen in de natuur voor dieren en planten, ook de natuurlijke verschillen tussen mensenmannen en mensenvrouwen worden benoemd. Dit gebeurt in het kader van gezondheidszorg: ze willen dat er in gezondheidsonderzoek meer rekening moet worden gehouden met de fysieke verschillen tussen mannen en vrouwen. Een goede zaak, want in medische onderzoeken worden vrouwen vaak een beetje vergeten, wat ervoor kan zorgen dat medicijnen anders (slechter) werken bij vrouwen, of symptomen (bijvoorbeeld die van een hartaanval) minder snel herkend worden.

Laten we de overbekende maar niet-te-geloven feiten nog even kort herhalen.
1: Bij de SGP zijn vrouwen niet verkiesbaar.
2: Met de slogan Stem voor het leven laat de SGP weten dat elke abortus er een teveel is.
Je kunt het verkiezingsprogramma van de SGP trouwens ook beluisteren. De ingesproken versie zal je misschien niet over de streep trekken, maar dit is wel de enige stem van een vrouwelijke SGP'er die je deze verkiezingen zult horen.

De Partij voor de Dieren heeft 50 kandidaten op de lijst staan en daarvan zijn er 29 vrouw. Dit is dus de eerste partij van dit lijstje waarin de balans de andere kant op helt. Als lijstduwers heeft Thieme een rijtje BN'ers tevoorschijn getoverd, namelijk Babette van Veen, Georgina Verbaan en Dinand Woesthoff, en op plek 45 staat vlogger en zangeres Teske de Schepper. Daarmee laat ze zien dat ze zowel, media, jongeren als internetcultuur serieus neemt, wat helemaal niet gek is in 2017.

Verder wordt in het partijprogramma van de PvdD de loonkloof tussen mannen en vrouwen onder eenzelfde bulletpoint geschaard als gelijke rechten voor homoparen ten opzichte van heterostellen, wat niet per se logisch is. Maar Thieme heeft het gehad met allebei deze ongelijkheden, en dat vinden wij dan wel weer heel vanzelfsprekend.

Denk is voor een inclusieve samenleving en voor quota voor zowel vrouwen als minderheidsgroepen; Piraten-lijsttrekker Van der Leest heeft al ruzie gemaakt met Opzij omdat ze vrouwen als burgers zag in plaats van als een aparte groep 'vrouwenburgers' (1-0 voor Ancilla), en Artikel1 is het meest feministische meisje van de klas: de eerste drie kandidaten zijn vrouwen, en de partij onderschrijft hetfeministisch manifest. Daarin worden politici opgeroepen "om zich hard te maken voor een werkvloer zonder seksisme, racisme, cisgendernormativiteit en andere vormen van discriminatie en uitsluiting."

Vrouwen vallen tegenwoordig op in afwezigheid, zo ver zijn we al, en de vrouwenzaak is in ieder geval een thema geworden op de meeste partijprogramma's. Laten we hopen dat het ook een belangrijk onderwerp blijft voor onze nieuwe regering.

Ga stemmen.