​Duitse oma’s zijn op Reddit goudeerlijk over hun ervaringen in nazi-Duitsland

Vorige week vierde Duitsland, net als wij, het einde van de Tweede Wereldoolog. Alleen is het voor dit land niet alleen feest, maar ook een moment om terug te kijken naar een tijd waarin het nationaalsocialisme het land in zijn greep hield. Een tijd waarover steeds minder mensen nog hun persoonlijke verhaal kunnen vertellen.

Daarom besloot de 23-jarige Daniel om zijn oma van 92 op Reddit haar verhaal te laten doen in een AMA (Ask Me Anything) over haar ervaringen in nazi-Duitsland. De AMA is niet alleen erg leerzaam; de eerlijkheid waarmee de oma van Daniel haar verhaal vertelt is bijzonder intrigerend. Ze geeft namelijk grif toe dat ze in die tijd een jong en naïef meisje was en dat ze het op veel punten met de nazi's eens was. Ze was lid van de Bund Deutscher Mädel, een soort Hitlerjugend voor meisjes en ze werkte in een fabriek waar ze uniformen voor de soldaten maakte. Het gemak waarmee ze vertelt over de verheerlijking van de nazi's is misschien een beetje schokkend, maar het is tevens een belangrijk verhaal om de Tweede Wereldoorlog beter te begrijpen. Het is een open en eerlijk kijkje in de redenen waarom het Duitse volk zich in zulke grote getalen achter de nazi-ideologie heeft geschaard.

De 92-jarige vrouw tegenwoordig heel anders over hoe er juridisch moet worden omgegaan met de oorlogsmisdaden van toen. Ze is het niet eens met de manier waarop de Duitse justitie nu de zaak tegen de 86-jarige Oskar Grönning voert. Hij staat op dit moment terecht voor medeplichtigheid bij moord op 300.000 personen.

De AMA van Daniel is een reactie op een vergelijkbare AMA van redditgebruiker /u/samuirai. Hij had ongeveer een maand geleden een erg populaire thread opgezet met zijn oma van 95, die even eerlijk antwoord gaf op vragen over haar ervaringen uit de oorlog.

"Voordat ze haar verhaal niet meer kan vertellen, vind ik het een tof idee om jongeren via een AMA nog een kans te geven om hun vragen te stellen. Ik vind haar ervaringen heel erg waardevol en het zou enorm zonde zijn als die verloren gaan," zegt /u/samuirai in de inleiding bij zijn AMA.

Zijn grootmoeder, die in 1920 is geboren, wilde die vragen wel beantwoorden. Binnen korte tijd stroomden vragen vanuit de hele wereld binnen. Tussen het eten, haar middagdutje en koffiepauzes door gaf de vrouw antwoord op de nieuwsgierige vragen en kritische commentaren van haar publiek op Reddit. Haar kleinzoon had haar uitgelegd dat Reddit een soort computerkrant is en gelukkig bleven de redditors, die over het algemeen niet om hun beleefdheid bekend staan, buitengewoon vriendelijk tegen de hoogbejaarde vrouw.

Hieronder zie je een filmpje dat /u/samuirai stiekem heeft gefilmd. Aangezien alle antwoorden als tekst te lezen waren, leek het hem leuk als de mensen haar ook konden horen praten.

Op de vraag van dylanmurphy97 over hoe er in die tijd over nazi's werd gedacht zei de vrouw het volgende:

Wij waren erg bang voor de oorlog. Tegenwoordig weten we wat Hitler echt van plan was en dat was vreselijk. Mijn vader zei altijd dat Hitler slecht was, maar ik geloofde hem niet. Dat was het verschil tussen de generaties. Wij als jongeren steunden het, het sprak ons aan, maar veel van onze ouders waren het er niet mee eens en zij zeiden dat het slecht was. Na de oorlog werd duidelijk dat mijn vader gelijk had en dat deed me veel pijn.

De AMA laat ook zien dat, hoewel het nu lastig voor te stellen is, er veel steun was voor Hitler en dat over het algemeen werd geloofd in de oorlog die Duitsland voerde en dat maar weinigen dachten dat het zou uitlopen op een nederlaag.

Wij hebben altijd in de oorlog geloofd. Ook na Stalingrad. Absoluut.

Als meest schokkende ervaring uit het nazitijdperk beschrijft de oma een gebeurtenis die erg goed het fanatisme van de Duitsers beschrijft en daarnaast laat het zien dat er binnen Duitsland ook stemmen waren tegen het regime, hoewel die beestachtig uit de weg werden geruimd.

In het Hindenburg-Bau was er iedere zondag een danscafé. Ik ging daar vaak met mijn vrienden heen. Daar was een keer een muzikant die iets zong als: "Alles gaat over, alles gaat voorbij. Zo ook Adolf Hitler en zijn schijtpartij." In het café was een tafel waaraan de officieren zaten en één van hen stond op, trok zijn pistool en schoot de muzikant in zijn borst. Hij was meteen dood en ze trokken zijn lichaam het café uit. Dat was echt vreselijk.

Redditor Elemarine wilde graag weten hoe de burgers in Duitsland naar hun soldaten keken.

Wanneer onze soldaten tijdens de oorlog op bezoek kwamen, waren we wel een beetje trots op ze. Maar toen we ons langzaam realiseerden dat we de oorlog aan het verliezen waren veranderde die mening. We wilden onze mannen terug. En onze steden waren verwoest. Het had geen prestige meer om soldaat te zijn.

Ook voor Daniel, de andere kleinzoon, die het voorbeeld van /u/samuirai volgde, was het niet makkelijk om te horen hoe zijn oma over de oorlog vertelt. "Ze was geen nazi, maar ze was toch onder de indruk van Hitler. Dat had ik nooit gedacht," zegt Daniel tegen PULS. En voor veel andere Duitsers is het moeilijk om te horen met welke naïviteit er toen naar de oorlog werd gekeken.

Natuurlijk kwam ook de vraag: Hoe keek je naar de SS?

Natuurlijk: het was elite. Het waren de knapste mannen en ieder meisje keek tegen ze op. Ze waren breed en sportief, ze hadden goede manieren en hun uniformen waren prachtig.

Toen haar kleinzoon vroeg of ze ook slechte dingen over de SS had gehoord, schudde ze haar hoofd.

Wanneer PhantomScribbler haar vraagt wat ze van het process tegen oud SS'er Oskar Gröning vindt, heeft ze daar weinig begrip voor.

Belachelijk. Je kan iemand toch niet 70 jaar later nog veroordelen. Het leven is al moeilijk genoeg als je 93 bent.

Uiteindelijk krijgen Daniel en zijn oma binnen een paar dagen meer dan 3.000 reacties op hun AMA en dit laat zien dat de interesse in de Tweede Wereldoorlog nog altijd erg groot is.

Daarnaast laat het de kracht van de sociale media voor de geschiedschrijving zien. Veel gebruikers van Reddit zijn na deze AMA hun eigen familiegeschiedenis gaan onderzoeken. Voornamelijk mensen uit de Verenigde Staten wilden graag het een en ander van de vrouw weten, omdat zij delen van de geschiedenis en persoonlijke verhalen van hun familieleden missen.

Natuurlijk wordt de vrouw, die er met haar sterke, persoonlijke meningen ruimschoots de ruimte voor geeft, ook zo nu en dan beledigd. Hoewel stukken minder controversiële meningen daar op het internet al genoeg voor zijn. Maar boven alles maakten de redditors gebruik van de unieke kans om met een getuige van het Derde Rijk te kunnen praten over deze periode.

Eén gedachte loopt als rode draad door de antwoorden van de 92-jarige oma. Telkens benadrukt zij de wreedheid van een oorlog, wat volgens haar ten aller tijde voorkomen moet worden.

Alles, maar nooit meer oorlog. Oorlog is het slechtste. Uiteindelijk leiden de mensen eronder. Voor oorlogen bestaan geen winnaars, alleen maar verliezers.

Je kunt de AMA's hier en hier volledig lezen.