Is fruit in de blender doen gezond of niet?

Het idee is prachtig. In pakweg vijftien slokken glijdt er een hele fruitmand door je slokdarm je lijf in – hallo vitamientjes, hoi vezels! Maar is zo’n smoothie, waar gemiddeld toch al gauw een handjevol rode vruchten, een banaan, een kiwi en een appel in verdwijnen, net zo gezond als fruit eten? Het antwoord is, zoals zoveel antwoorden in de wereld, lekker eenduidig (not). Ja, het is even gezond en nee, het is minder gezond.

"Het ligt er een beetje aan wat je onder ‘gezond’ verstaat”, stelt Jeannette Cameron, voedingstechnoloog bij Eltyfood. Zij is betrokken bij de productie van fruitsappen. "Iets kan gezond zijn, omdat er veel vezels in zitten, veel vitamines, of niet te veel calorieën.” In fruit zit vooral vitamine C en dat hebben we nodig voor de vorming van ons bindweefsel, ijzeropname en onze weerstand, weet Cameron. "Als je een zelfgemaakte smoothie drinkt, krijg je evenveel vitamines binnen als wanneer je in het fruit hapt." En die mesjes dan? Die gaan toch nogal tekeer? Gaat er dan niets kapot? Cameron: "Vitamines kunnen wel tegen een stootje."

Maar daar zit wel een kanttekening aan. Lucht, tijd, temperatuur en licht hebben wel invloed op vitamines. "Hoe langer je smoothie in het licht, onafgedekt of in een te warme omgeving staat, hoe meer vitamines er vervliegen. Daarom is appelmoes bijvoorbeeld ook niet net zo gezond als een verse appel, omdat dat vaak eerst wordt verhit." Wat je smoothie betreft, is het devies vooral doordrinken.

Open deur, maar wel een belangrijke: vezels zijn ook belangrijk voor ons, én een belangrijk bestanddeel van fruit. “Als stelregel kun je altijd aanhouden dat iets waar je langer op kauwt, meer vezels bevat dan iets dat gemakkelijk naar binnen glijdt", vertelt Cameron. "Kijk maar naar bruin brood versus wit brood. In regulier wit brood zitten minder vezels en dat krijg je veel makkelijker weg. Je hoeft minder te kauwen."

En ja, daar gaan we al. Kauwen is dus exact wat je niet doet als je geblenderd hebt. Toch verdwijnen er niet zorgwekkend veel vezels in de blender. Het is een ander verhaal als je gaat juicen, waarbij de harde stukjes (dus de vezels) achterblijven. "Dan krijg je dus wél veel minder vezels binnen." Datzelfde toont Amerikaans onderzoek door het Vegetable and Fruit Improvement Center aan met een grapefruit experiment. Daaruit blijkt dat een grapefruitsapje dat met de hand of met een apparaat is geperst een stuk minder ontstekingsremmende stofjes bevat dan als het uit een blender komt.

Daarnaast komt er een stukje psyche bij kijken. Doordat je niet kauwt, krijgt je lichaam geen signaal dat er vast voedsel je lijf binnenkomt. Gevolg: je raakt er minder snel vol van. Dus de kans is groot dat je daarna nog gaat snacken of onnodig veel gaat eten. Want er zít wel een hele fruitmand in je lijf, maar je lichaam heeft dat niet door, zo stelt een woordvoerder van het Voedingscentrum. “Daarom is het ook beter om je smoothie met een lepel te eten”, zegt hij.

Het Voedingscentrum is nogal kritisch op sapjes. Vooral sapjes uit de supermarkt, waar volgens het instituut minder vitamines in zitten en vaak nog extra suikers aan zijn toegevoegd. Cameron beaamt dat. “Er is theoretisch meer vitamineverlies bij kant-en-klare-smoothies dan bij de doe-het-zelf-variant, omdat die eerste een langere weg af te leggen hebben van fabriek naar supermarkt.

Volgens het Voedingscentrum zit er daarnaast in een gemiddelde kant-en-klare-fruitsmoothie van een halve liter zo’n vijftien suikerklontjes. Ter vergelijking: in een blikje cola van 250 milliliter zitten er 7 klontjes. Sla je zo'n smoothie achterover, dan veroorzaakt dat een suikerpiek in je lijf. Je wordt eerder moe, je lijf moet hard werken om de suikers te verwerken en je hunkert eerder weer naar nog meer suiker. "Zelf smoothies maken is meestal gezonder dan kopen", stelt het Voedingscentrum. Cameron zegt daarover dat sommige supermarkt smoothies inderdaad extra suikers bevatten, maar dat er sowieso in een smoothie – of je ‘m nou koopt of zelf maakt – veel suikers en dus calorieën zitten. Dat komt niet door die blender, maar door het feit dat er soms wel vier of vijf sinaasappels in zo’n halve liter sap gaan. "Die suikers krijg je ook binnen als je die sinaasappels gewoon opeet, maar ja, wie eet er nou zoveel sinaasappel aan de ontbijttafel?"

Kortom, je hebt zeker wat als je de moeite neemt zelf je sapje te fabriceren. Namelijk vitamines en vezels, maar ook een blijvend hongergevoel en toch best wel heul veul calorieën.