Een goed werkende mannenpil zou binnenkort werkelijkheid kunnen worden

Het is inmiddels meer dan zestig jaar geleden dat de eerste vrouwelijke anticonceptiepil werd geïntroduceerd, maar wetenschappers en farmaceutische bedrijven hebben nog steeds geen rendabele variant voor mannen weten te ontwikkelen. Er is nu, eindelijk, een nieuw onderzoek gedaan naar een anticonceptiepil voor mannen die zowel veilig als effectief moet zijn. De resultaten zijn optimistisch, het lijkt erop dat mannelijke anticonceptie eraan kan komen.

Het onderzoek (dat een maand duurde en zich nu in fase één van de vier testfases bevindt) werd uitgevoerd door het medisch centrum van de Universiteit van Washington en Harbor-UCLA, en onderzoekt een nieuwe experimentele anticonceptiepil: de dimethantrolone undecanoate (afgekort DMAU). Op 18 maart presenteerde hoofdonderzoeker en arts Stephanie Page de resultaten tijdens ENDO 2018, een jaarlijkse vakbijeenkomst voor endocrinologie in Chicago.

De veelbelovende resultaten betekenen meer dan een vooruitgang in de geneeskunde – ze zouden ook een verschuiving kunnen betekenen in de manier waarop er in onze maatschappij wordt omgegaan met anticonceptie. Historisch gezien zijn vrouwen vaak verantwoordelijk voor de mentale, fysieke en financiële kosten van het voorkomen van een zwangerschap. Mannen hebben weinig andere opties dan het gebruiken van een condoom. Bij het gebruik van Vasalgel, een van de meest veelbelovende methodes voor mannelijke anticonceptie tot nu toe, is eerst een penisinjectie met anticonceptiegel nodig.

DMAU is een combinatiepil met hormonen, vergelijkbaar met de anticonceptiepil voor vrouwen die dagelijks genomen moeten worden. De ‘vrouwenpil’ combineert oestrogeen met een steroïde hormoon, in DMAU is het oestrogeen vervangen door testosteron.

In 2016 werd een onderzoek naar mogelijke anticonceptie voor mannen vroegtijdig stopgezet omdat de testpersonen klaagden over bijwerkingen als stemmingswisselingen en acne. In het onderzoek naar DMAU bleven 83 van de 100 deelnemers de pil vrijwillig slikken tot het einde van de proefmaand.

In het onderzoek werden drie verschillende doses DMAU getest – 100, 200 en 400 milligram – in twee verschillende samenstellingen. Volgens een verklaringvan de Endocrine Society was er bij mannen die de hoogste dosis van 400 milligram kregen, “duidelijk sprake van onderdrukking” van het testosteronniveau en van twee andere hormonen die nodig zijn voor spermaproductie. De doseringen van 100 en 200 milligram waren minder effectief.

In het verleden liet onderzoek naar mannelijke anticonceptiepillen vaak zien dat oraal ingenomen testosteron leverontstekingen kon veroorzaken, en te snel weer verdween in het lichaam, waardoor er twee doseringen per dag nodig waren – aldus de Endocrine Society. DMAU testte veilig op gezonde nierfuncties. Om de opname van het oraal ingenomen testosteron te vertragen, werd de pil gemaakt met undecanoate, een langeketenvetzuur dat de afbraak van testosteron door het lichaam vertraagd, waardoor er maar één dosering per dag nodig zou zijn.

Maar de mannen die DMAU namen bleken niet immuun voor de vele bijwerkingen van hormonale anticonceptie – dezelfde soort bijwerkingen die vrouwen al zo goed kennen. Volgens de onderzoeksresultaten ervaarden alle mannen die de pil namen, ongeacht in welke dosering, gewichtstoename en een afname van HDL cholesterol (de goede soort die het risico op hart- en vaatziekten verlaagt). In de verklaring van de Endocrine Society werden de veranderingen wel omschreven als ‘mild’.

“De veelbelovende resultaten zijn tot nu toe ongeëvenaard in de ontwikkeling van een prototype anticonceptiepil voor mannen,” aldus Page. Page en haar team werken momenteel aan langer durende onderzoeken om DMAU’s effectieve blokkerende werking op de spermaproductie te bevestigen. Hopelijk betekent dit dat we in de nabije toekomst een mannelijke anticonceptiepil in de apotheek kunnen verwachten.