De mensen van de Doemdagklok jagen me de stuipen op het lijf

De Doomsday Clock is naar twee minuten voor middernacht gekropen.

In een van de meest bizarre rituelen van de wetenschappelijke gemeenschap, stonden leden van het Amerikaanse Bulletin of Atomic Scientists – een groep wetenschappers en veiligheidsexperts die inschatten hoe dicht we bij totale vernietiging zijn – vorige week op een podium in Washington DC. Een groot object onder een zwart laken staat dreigend in het midden van dat podium, en de leden van het Bulletin druppelen langzaam binnen om ons een trieste boodschap mede te delen: de mensheid is de lul.

“We zijn tot een akelig inzicht gekomen,” vertelt Rachel Bronson, de CEO van het Bulletin of Atomic Scientists aan de wachtende menigte. Twee andere leden van het Bulletin staan op en onthullen op dramatische wijze het object dat onder het laken zit. “Het is met grote bezorgdheid dat we de tijd van de Doomsday Clock vandaag op twee minuten voor middernacht zetten.”

De wetenschappers trekken het zwarte laken weg om een komisch grote klok te onthullen. Een van hen schuift de minutenwijzer een halve minuut dichter naar middernacht, waarmee er een einde komt de rituele metafoor die de wereld moest laten weten dat alles kut is en we allemaal doodgaan. Volgens het Bulletin mag je Trump hier de schuld van geven. Voor het grootste deel dan.

Er zijn meerdere redenen om de Doomsday Clock naar voren te schuiven, maar het lijkt allemaal te maken te hebben met de Amerikaanse president. Het Bulletin wees op Trumps licht ontvlambare retoriek, zijn ruzies met Kim Jong-un, Noord-Korea’s streven om een kernmacht te worden, de instabiliteit van de deal tussen Amerika en Iran, en het gebrek aan actie vanuit Washington om iets te doen aan klimaatverandering als de belangrijkste redenen voor de aanstaande totale vernietiging van de mensheid.

Vorig jaar deden de wetenschappers iets ongeëvenaards: ze zetten de klok een halve minuut dichterbij middernacht, van drie minuten naar twee minuten en dertig seconden. Ze noemden daarvoor de verkiezing van Donald Trump als reden, samen met de wereldwijde groei van nationalisme en de trage reactie van de wereld op klimaatverandering.

“Je moet onthouden dat Trump op dat moment nog geen president was,” zei vice-voorzitter van het Bulletin of Atomic Scientists Robert Rosner vorig jaar augustus na Trumps “fire and fury”-opmerkingen. “We wilden hem niet te snel beoordelen. Dat leek het ons niet slim. Inmiddels weten we meer.” Rosner is een van de wetenschapper die het laken van de klok af trok.

Twee minuten voor middernacht is het dichtste bij de totale ondergang van de wereld dat de klok ooit heeft gestaan. Het is maar één keer eerder zo laat geweest: toen de VS in 1953 besloot om een waterstofbom te ontwikkelen en nog regelmatig kernwapens testte in de Stille Oceaan. Het verste dat de klok ooit van middernacht gestaan heeft was zeventien minuten in 1991, toen de VS en Sovjetunie hun kernarsenalen drastisch verkleinden.

“We hopen dat het verschuiven van de Doomsday Clock precies zo wordt geïnterpreteerd als het bedoeld is: als een dringende waarschuwing voor een wereldwijd gevaar,” vertelt Rosner voor de ceremonie. “De tijd voor wereldleiders om zich te richten op het terugdringen van de nucleaire dreiging en de niet aflatende opmars van klimaatverandering is voorbij. De tijd voor burgers van de wereld om zulke actie te eisen is nu.”

Het Bulletin is een groep experts en wetenschappers. Deze mensen zijn experts in hun veld en zien de wetenschap en gevaarlijke geopolitieke situatie waar de wereld zich in bevindt. Het is alleen belangrijk om op te merken dat dit een waarschuwing is en geen voorspelling. Het zijn mensen die tot een subjectieve consensus komen op basis van hun interpretatie van het beschikbare bewijs. De ceremonie van de Doomsday Clock is een subjectief – en ontzettend raar – jaarlijks evenement. Ik ben blij dat ze het doen, maar het is ook belangrijk om het niet in onze broek te doen door hun waarschuwingen.

Dit artikel verscheen eerder op Motherboard US.