Mannelijk sekswerk is niet zo romantisch, toont deze nieuwe Belgische film

In Obscène Sexualité speelt acteur (en regisseur) Andrés Cifuentes Juan, een Zuid-Amerikaanse sekswerker en immigrant die in Brussel woont. De film brengt mannelijk sekswerk in beeld met al zijn menselijkheid en complexiteit. Dat is niet onbelangrijk, aangezien dit beroep nog steeds kampen heeft met een slecht imago, en er maar weinig over wordt gesproken.

De film is gemaakt door het onafhankelijke Belgische collectief La Centrale-Collectif, dat meer dan twee jaar onderzoek deed naar sekswerk. Enkele dagen na de eerste vertoning van de film in hun Brusselse pand, zit Andrés tegenover met met een kopje oploskoffie, zoals hij dat in zijn thuisland Chili ook gewend was. Ik sprak met hem over zijn film, het verschil tussen versieren en zaken doen en afgewezen worden door culturele centra.

VICE: Hey Andrés. Je film Obscène Sexualité is fictie, maar lijkt met momenten bijna een documentaire. Waarom besloot je de film op die manier te brengen?
Andrés: Dankzij de meer documentaireachtige delen, konden we de clichés rond sekswerk vermijden. Met Obscène Sexualité wilde ik het niet hebben over het verhaal van één kerel, maar meer algemeen over mannelijke prostitutie. Wanneer ik naar een film kijk, hou ik ervan wanneer die grens tussen realiteit en fictie opgezocht wordt. Daardoor wordt het verwarrend, maar het doet je ook nadenken.

Toch is het personage van Juan geïnspireerd op een ontmoeting met een sekswerker.
Juan is in feite zoals vele mensen die Zuid-Amerika verlaten om hun familie financieel te ondersteunen. Die gast die je aanhaalt, zat hier gevangen omdat hij zich verantwoordelijk voelde voor zijn familie en omdat hij ervan droomde om meer geld te verdienen. Dat is tragisch, maar ik begrijp die sociale druk en die manier van denken. Mensen die hun situatie, hun sociale status, niet accepteren en willen veranderen, die raken mij. Als buitenlandse acteur en regisseur vraag ik me vaak af wat mijn bijdrage aan de Belgische samenleving kan zijn. Uiteindelijk kom ik erbij uit dat ik mensen wil laten zien wat het betekent om anders te zijn. Al mijn werk, zowel film als theater, gaat over anders-zijn.

Wil je met de titel van de film en de expliciete scènes je toeschouwers provoceren?
Het obscene, het vuile of aanstotelijke, zit vooral in de manier waarop de meeste mensen naar mannelijk sekswerk kijken. De relatie tussen een sekswerker en een klant is eigenlijk niet zo opwindend: er gebeurt er niet veel meer dan platte seks. Ze praten een beetje, roken een sigaretje, kijken misschien even naar een pornofilm… en dan ga ze aan de slag, hé. Dat wilde ik dus ook tonen te tonen. Het is niet de bedoeling van de film om mensen geil te maken, maar om onze kijk op sekswerk in vraag te stellen."

La Centrale-Collectif heeft heel wat onderzoek gedaan voor dit project. Hoe is dat in z'n werking gegaan?
De meeste mensen heb ik leren kennen via advertentiesites. Sekswerkers worden vaak gevraagd voor foto’s en interviews. Ik werd dus vaak afgewezen en veel afspraken werden geannuleerd. Dat is normaal. Ik heb de film drie keer opgenomen, en heb hen elke stap laten zien. Mijn team was het niet gewend om zo te werken, maar het kon niet anders, omdat het zo'n complex thema is. Het heeft me veel nuttige feedback opgeleverd. Oorspronkelijk was mijn personage bijvoorbeeld erotischer. Tijdens de eerste screening vroegen de sekswerkers wie ik eigenlijk probeerde te verleiden in de scenes met de sekswerkers. Ze vonden dat mijn personage zich niet zo moest aanstellen, haha. De ontmoetingen die ze op hun werk hebben, verlopen namelijk niet zoals ik ze eerst in beeld had gebracht. Sekswerk draait niet om versieren, het draait om zaken doen.

Had je nog andere vooroordelen over sekswerk?
Ja hoor. Ik dacht bijvoorbeeld dat sekswerk een keuze was, dat sekswerkers zich konden losmaken van hun lichaam als ze dat wouden, dat het eigenlijk een baan was zoals elke andere. En uiteindelijk is dat ook zo, maar ik ontdekte dat veel sekswerkers zich schamen en ook veel afzien. Zo kwam ik bij een aantal existentiële vragen: geeft dit werk hen voldoening? Doen ze het graag?

Maar in een kapitalistische maatschappij is het niet nodig om te houden van je werk. Dat stellen Juno Mac en Molly Smith in hun boek ‘Revolting Prostitutes: The Fight for Sex Workers Rights’.
Het is gewoon mijn mening - niet die van mensen die tegen sekswerk zijn, van wetgevers of van verenigingen. Maar ik moet eerlijk blijven over wat ik voel na twee en een half jaar onderzoek. Sekswerkers worden - in het algemeen - door het systeem in de steek gelaten en belanden om verschillende redenen in een job die ze niet per se willen. En zelfs zij die het wel willen, hebben nog steeds te maken met een sociaal stigma, waardoor ze zich schamen voor hun werk.

Sommige acteurs zijn echte klanten van sekswerkers. Hoe moeilijk was het om hen te overtuigen om aan je film mee te werken?
Die mensen waren ook heel begaan met sekswerk. Een van hen woont in de Ardennen, en in zijn ogen is Brussel de grote stad waar hij meer vrijheid heeft. Hij wilde laten zien welke positieve effecten betaalde seks op hem heeft. Het moeilijkste voor hem was zich bloot geven. Fysiek dan. Het eerste wat hij tegen me zei, was: 'Ik vertrouw je. Mensen gaan mijn lichaam uitlachen, maar je mag het laten zien. Het is de realiteit.’ Alles gebeurde met heel veel hoffelijkheid. Aan de andere kant heeft geen enkele acteur zijn gevoelens blootgelegd. Het was erg belangrijk dat de film wat afstand hield, want uiteindelijk is er geen echte, authentieke ontmoeting tussen een klant en een sekswerker. Het is een spel, een komedie. Klanten vergeten dat soms.

Wie zou Obscène Sexualité moeten zien?
Iedereen. Prostitutie is een maatschappelijke thema dat veel mensen aangaat, waaronder ook Zuid-Amerikaanse immigranten. En er zijn ook veel klanten. Ik zou deze film in culturele centra willen projecteren, maar ik denk niet dat dat gaat lukken - door de expliciete scènes en homoseksualiteit. Zo werd mijn toneelstuk 'Route N4', dat over mannelijke prostitutie ging, afgewezen, net zoals een aantal andere projecten. Culturele centra willen hun publiek blijkbaar niet voor het hoofd stoten.

Wat verwacht je van de film?
Mannelijke prostitutie in beeld en woorden brengen. Dat betekent al enorm veel voor mij.

Obscène Sexualité maakt deel uit van de 'In Your Face' cinema-ervaringen van La Centrale-Collectif. De film zal in 2019 verschijnen bij onafhankelijke Belgische en internationale distributeurs.