Een avond op pad met de hoofdsteward van De Graafschap

Als mijn kale kop onder mijn muts vandaan komt, begint Petra Peters hard te lachen. “Je kan vanavond beter alles ophouden,” zegt ze. Opnieuw klinkt een harde lach. Het ijs is gebroken, dit belooft een leuke avond te worden met Petra, de hoofdsteward van De Graafschap. Ik loop met haar mee tijdens de belangrijke thuiswedstrijd van de Superboeren tegen NAC.

We maken bij VICE Sports vaak verhalen over fanatieke supporters. Dit keer wil ik het eens van de andere kant bekijken: de kant van de stewards. Het is vrijdagavond 17.00 uur als ik Petra ontmoet bij stadion De Vijverberg in Doetinchem. De parkeerplaats van De Vijverberg is nog zo goed als leeg als zo’n 75 stewards zich daar drie uur voor het begin van de wedstrijd verzamelen in een hoek van het stadion. Er wordt gezongen voor een jarige steward en de meesten roken nog snel een sigaretje.

Gezamenlijk vormen de stewards een fraai kleurenpalet: voor elke functie is een ander hesje. Petra is een van de zes hoofdstewards en te herkennen aan het geelgroene hesje met achterop ‘hoofdsteward’. “Voor het geld moet je het niet doen,” zegt Petra. Voor elke wedstrijd krijgen ze twintig euro en een paar muntjes voor eten en drinken, vertelt ze. “Daardoor blijven de ouderen over het algemeen langer hangen. Jongeren haken sneller af, omdat ze ergens anders meer kunnen verdienen. Ik sta hier echt voor de club. Ik doe het voor de gezelligheid en interactie met de supporters. Dat zal je vanavond wel zien.”

Petra is een echte Achterhoekse en had op haar vijftiende al een seizoenkaart. Daarom doet ze dit werk graag voor De Graafschap. Daarnaast worden de stewards elk jaar met kerst flink in de watten gelegd. “Dan is er een diner voor alle vrijwilligers”, vertelt Petra. “De spelers en trainers bedienen ons, en de voorzitter houdt een speech. Dat is heel leuk.” Soms komen de spelers ook tussen de vrijwilligers zitten om een praatje te maken. “Maar de meesten zijn toch nog jonge jongens. Op het veld zien ze er stoer uit, maar op zo’n avond zijn ze heel bescheiden.”

Petra werkt nu zeven jaar als steward bij de club. Tijdens een bezoek aan een thuiswedstrijd werd haar een keer gevraagd of werk als steward niet wat voor haar was. Petra hapte toe en promoveerde vijf jaar geleden tot hoofdsteward. Nu is hoek Roodbergen Groenendaal van De Vijverberg haar werkterrein. “Bijna iedere steward heeft een vaste plek,” legt ze uit. “Daardoor word je een vertrouwd gezicht voor de fans en kun je een band met ze opbouwen. Dat past bij De Graafschap. We zijn een warme club, het is hier gemoedelijk.”

Petra heeft een mooi voorbeeld van die gemoedelijkheid. “Laatst stond er een moeder met haar zoontje tijdens de wedstrijd buiten het hek. Ze hadden geen kaartje, maar het jongetje wilde heel graag een keer naar binnen om eens te kijken. Hebben we hem meegenomen en heeft hij even op de tribune gezeten. Viel er nog een doelpunt ook. Na vijf minuten gingen ze weer weg. Dat soort dingen kunnen hier nog. Dat vind ik heel mooi.”

Voordat we naar de hoek van Petra lopen, gaan we met alle stewards schouwen. Dat is vaktaal voor het controleren van het stadion. Petra heeft de leiding, wat ook blijkt uit de tas die om haar arm hangt, waar met grote letters ‘Ik ben de baas’ op staat. De stewards staan op een linie op de lege tribune. Als Petra ‘ja’ zegt, lopen ze naar het einde van het vak en controleren ze met een hand of de stoeltjes vastzitten. Na een kwartier zit het erop. Er worden geen gebreken aangetroffen. “Vooral na de wedstrijd zijn er stoeltjes kapot. Komt denk ik door de emotie. Dan trappen ze bijvoorbeeld tegen de rugleuning aan.”

Na het schouwen gaan we naar haar vaste plek in het stadion voor de briefing. De stewards uit haar team nemen plaats op de tribune, terwijl een door Petra meegebrachte zak Kitkat rondgaat. Ze legt de groep uit wat de opvallende zaken van vanavond zijn. Zo is er voor de wedstrijd een minuut stilte voor de overleden Jurrie Koolhof. Verzoek aan de stewards bij de ingangen om tijdens die minuut de mensen te vragen te wachten buiten het stadion. “Maar je kunt ze niet dwingen.”

Petra benadrukt nog maar eens dat iedereen zich als een gastheer of -vrouw moet gedragen en dat er vanavond geen 100 procent fouillering wordt gedaan. Alleen risicogroepen – dat zijn jongens tussen 16 en 30 jaar oud – en tassen worden gecontroleerd. Ook vertelt Petra dat er vanavond een KNVB-auditor is: iemand van de voetbalbond kijkt de hele wedstrijd mee via de camera’s en loopt rond om zo het veiligheidssysteem te beoordelen. Petra: “Let op je houding. Tijdens het werk niet roken, koffie drinken of mobielen.”

Dan deelt ze de portofoons uit. Drie stewards krijgen een ‘oortje’. Zij staan in contact met alle andere stewards in het stadion en de controlepost bovenin het stadion, waar iemand via het camerasysteem alles kan volgen. Door de portofoon worden geen namen gebruikt. Elke hoek heeft een code. Petra is 200. “Die codes zijn voor de veiligheid. Je weet nooit in welke situatie je terechtkomt. Stel er is een vechtpartij en iemand zegt door de porto: ‘Petra, kom hierheen,’ dan weet iedereen dat ik Petra ben als ik eraan kom. Dat wil je niet.”

Twee uur voor de wedstrijd gaat het stadion open. Drie man worden bij het hek gezet om kaarten te scannen, drie beveiligers voor het fouilleren staan daar vier meter achter. Ik vraag Petra waarom ze alleen aan de buitenkant van de tassen voelen. “Nooit je hand in een tas steken. Als er een mes in zit, ligt je hand open.” Petra is de vliegende keeper en loopt de hele avond rondjes. Ze heeft nu ook extra aandacht voor een van de stewards, Remco. “Hij is niet helemaal fit. Ik ga zo even vragen of het gaat. Dat is ook de taak van een teamleider. Dat soort dingen moet je aanvoelen.”

Gewapend met kleedjes en kussens druppelen de eerste mensen binnen. Ik zie mannen op klompen met daarop het logo van De Graafschap. Al snel komt er voor Petra een bekend gezicht voorbij. Ze heeft voor de vaste supporter een pak gevulde koeken gekocht. “Dat had ik de vorige wedstrijd beloofd, we krijgen vaak koffie van hem.” Meer supporters herkennen Petra. Ze maakt zoals vaak deze avond een praatje over de club, vraagt naar de voorspellingen en maakt een grapje dat ze met trainer Henk de Jong heeft gesproken.

Het is deze vrijdagavond ijskoud, maar ik krijg langzaam door dat Petra bij sommige mannelijke supporters de harten sneller laat kloppen. Zo komen er twee oudere supporters haar zeggen dat ze haar zo gemist hebben. Een van de twee mannen vertrouwt mij zelfs toe dat Petra ‘de koningin van De Graafschap’ is. Robert, een van de stewards, vertelt daarna hoe groot het gemis was bij de fans. “Ze is er een tijdje niet geweest, omdat ze ziek was”, legt Robert uit. “De vorige wedstrijd was ze er weer en heeft ze nauwelijks gewerkt. Er kwamen de hele tijd mensen naar haar toe. ‘Hoe gaat het met je, deerntjen’, zeiden ze dan. Dat is Achterhoeks voor meisje.”

Als de wedstrijd net begonnen is, krijgt Petra een bericht in haar oortje. “Het is collega 100. Horecamedewerkers mogen tijdens de wedstrijd hier op de tribune zitten maar lopen nu richting de Brigata Tifosi, een vak met fanatieke supporters. Dat is niet de bedoeling. Daar gaan we zo iets van zeggen.” Even later volgt nog een bericht. “Het is de controlepost. Ik krijg te horen dat een van de beveiligers te veel naar het veld kijkt. Dat kunnen ze zien via de camera’s die overal in het stadion hangen. Ik ga die beveiliger nu in de gaten houden. Als het te gek wordt, zeg ik er iets van.”

Ik vraag Petra of het niet moeilijk is om als supporter steward te zijn. Bij elke ‘oeh’ of ‘ah’ van het publiek ben je geneigd om naar het veld te kijken. “Dat is ook moeilijk en je kunt soms ook wel even naar het veld kijken, maar je moet wel professioneel blijven.” In de rust doen de stewards vooral dienst als bierpolitie. Van de gemeente mag iedere supporter slechts twee biertjes in zijn handen hebben. Dat zorgt voor knullige taferelen: mensen met vier bier laten er twee achter bij de stewards, lopen naar hun plek en komen daarna de andere twee ophalen. “Beleid van de gemeente, wij verzinnen dat ook niet. Dat probeer ik altijd uit te leggen,” zegt Petra.

Tijdens de rust blijkt wel dat de populaire hoofdsteward ook haar mannetje staat. Jong, oud, dik of dun: Petra lult met iedereen een end weg. Daarbij schakelt ze moeiteloos tussen ABN en plat Achterhoeks. Maar als het moet, gaat ze op haar strepen staan. “Het draait allemaal om de toon waarop je iets zegt en de houding die je hebt. Sta je hier met een lach en doe je gewoon normaal tegen de mensen, krijg je dat ook terug. Zo is het met alles in het leven.”

Als de tweede helft begonnen is, gaat een man nog maar eens de discussie aan. Met tegenzin loopt hij uiteindelijk drie keer op en neer met bier. Terwijl hij met de laatste biertjes in zijn hand langs Petra loopt, geeft hij met een lach een vette knipoog. “Kijk, dat vind ik leuk. We weten allebei waar we het over hebben en hij beseft dat ik hem in de smiezen heb. Dat bedoel ik met uitstraling en houding, mensen merken dat.” En het helpt natuurlijk dat ze een vrouw is, grap ik tegen haar. Petra bevestigt dat: “Daar luisteren mannen altijd naar. Dat zijn ze natuurlijk gewend van thuis.”

In de tweede helft minuut houd ik met Robert en Petra een korte koffiepauze. Petra vertelt dat ze al twee jaar samenwerken. “We hebben aan een half woord genoeg.” Ik vraag Robert daarna naar de wedstrijd tegen Go Ahead Eagles. Daarbij vielen supporters van de Graafschap na afloop spelers van de tegenstander aan. “Ik was hier toen ook,” vertelt Robert. “Van dat soort incidenten kan ik ontiegelijk balen. Raddraaiers verkloten het voor de rest van de supporters. Wij stonden echt machteloos toen.”

Ik vraag hem wat hij moet doen als er iemand het veld op rent. “De belangrijkste regel is dat je eigen veiligheid voor alles gaat. In principe gaan eerst de beveiligers erachteraan. Maar stel dat het voor mijn neus gebeurt, ga ik niet eerst een beveiliger roepen die een stuk verderop staat. Gelukkig heb ik nog nooit zoiets meegemaakt. Hier gebeurt weinig, maar bij de Spinnekop, waar de fanatieke supporters vooral zitten, zijn weleens incidentjes. Daarom sta ik ook liever hier. Ik ben ZZP’er. Als ze me pakken, heb ik een probleem. Daar zit ik niet op te wachten.”

Maar Robert heeft ook mooie momenten meegemaakt als steward. Hij vertelt over een uitwedstrijd bij FC Eindhoven waar hij bij was. “Die week was er een jongen van de harde kern overleden. We stonden op het punt om de fans naar de uitgang te leiden, toen de spelers kwamen voor een laatste eerbetoon aan die jongen. Zijn we als stewards en fans schouder aan schouder gaan staan en hebben we hem herdacht. Het was een vervelende aanleiding, maar voor zulke mooie momenten doe ik dit werk. Dat wij-gevoel, dat is voor mij De Graafschap.”

Het einde van de wedstrijd nadert. De Graafschap staat met 3-0 voor. Twee van de drie goals hebben Petra en ik gemist, doordat we buiten de tribune een rondje deden. Als de wedstrijd is afgelopen, stellen de stewards zich aan de zijkanten op. De sfeer zit er goed in en alle supporters lachen, mensen feliciteren de stewards of slaan ze op de schouder. Als ik vanaf een leeg stoeltje naar Petra kijk, zie ik haar ogen glinsteren als ze kijkt naar de stoet vrolijke supporters. Ze krijgt drie kussen van de twee oude mannen die haar eerder op de avond ‘koningin van De Graafschap’ noemde.

Als het stadion leeg is, de hekken en deuren op slot zitten, beginnen de laatste klusjes. Bij het schouwen worden nu drie kapotte stoeltjes gevonden. Terwijl Petra het vak, rij- en stoelnummer opschrijft, sjok ik achter haar aan. De kou is na zes uur overal in mijn lijf gaan zitten. Ik vraag haar daarom of er ook ‘mooiweer-stewards’ bestaan. Dat blijkt zo te zijn. “Met slecht weer haken mensen sneller af,” zegt Petra. “Dan kunnen ze ineens niet meer. Maar het is niet vrijblijvend, dus die mensen worden daar tegenwoordig wel op aangesproken. Je moet je gewoon warm kleden. Laagjes bouwen, dat is de truc.”

Na het schouwen volgt nog een korte briefing. De opmerkingen gaan vooral over de vele pogingen om meer bier mee te nemen en over de smerige toegangspoortjes. Verder zijn er geen bijzonderheden. Petra: “200 voor CP. Wij zijn klaar en melden ons af.” Daarna lopen we richting de uitgang en bedank ik Robert en Petra voor de gezellige avond. Als ik weg wil lopen, voel ik dat ik nog drie muntjes voor het eten en drinken in mijn zak heb en bied die aan. Robert en Petra willen ze niet hebben. “Houd ze lekker, voor als je hier weer een keer komt,” zegt Petra. Robert: “Je bent altijd welkom bij ons.”

Dit is een verhaal uit de serie VICE Sports Clubmeubilair, waarin mensen aan het woord komen die achter de schermen werken voor profclubs. Zie hier alle verhalen uit deze serie.