Moet je je geld de ruimte in willen schieten?

Sinds betaalbare ruimtereizen steeds dichterbij lijken te komen, zijn er allerlei startups waar je je poen in kan pompen zodat je kan meeprofiteren van de oneindige mogelijkheden van het universum. We schreven er deze week over. Maar is de ruimte eigenlijk wel een fijne plek om je centjes te laten groeien? Want niet alleen zakenmannen als Elon Musk en Jeff Bezos willen hun startups tot buitenaardse proporties opblazen. De meest onvoorspelbare cowboy op aarde, Donald Trump, wil nu ook ineens een “space force” – en dan heb ik het nog niet eens over de mysterieuze Asgardianen, die een ruimteland willen stichten en deze week hun president kroonden. Ik vroeg aan de beroemdste ruimterecht-professor ter wereld, Frans von der Dunk, waar de kansen en de gevaren liggen van ruimte-investeringen.

Donald Trump wil een “space force”. Wat is dat, en is het gevaarlijk?

Eigenlijk is dit alleen maar een administratieve truc. Er is al een space force, maar die is tot dusver onderdeel van de luchtmacht. Die airforce werd na de Tweede Wereldoorlog onafhankelijk gemaakt van de landmacht, toen vliegtuigen zichzelf hadden bewezen. Door zo’n zet laat je zien hoe belangrijk de ruimte voor je is. Maar het hoeft niet te betekenen dat Amerikanen hun buitenaardse wapens ineens gaan verdubbelen.

Oké, gelukkig. Ik zag dat je eindomscertificaten van vastgoed op planeten kunt kopen via Lunar Embassy . Doen?

Zo’n aandeeltje zou in theorie geld waard kunnen zijn, het hangt er vanaf wat andere mensen ervoor geven. Als je iemand bitcoin verkoopt, omdat diegene denkt dat het iets waard is, dan is het iets waard. Maar juridisch gezien is het verkopen van ruimtevastgoed een vorm van fraude of luchtfietserij. De ruimte is van iedereen.

Van iedereen? Hoezo?

In de jaren ‘50, toen de Sovjetunie en de verenigde Staten hun ruimterace begonnen, hebben ze al heel snel afgespoken: we gaan als staten geen landjepik doen in de ruimte. Niemand had er toen serieus rekening mee gehouden dat er ooit commerciële bedrijven interesse zouden hebben in de ruimte, dus Lunar Embassy claimde planeten als privé-persoon, op basis van een Amerikaanse wet die uit de tijd van het Wilde Westen dateert. Maar hij vergat even dat eigendomsrecht alleen geldig is in de context van een staat: het is overal anders geregeld. In de Sovjetunie was het bijvoorbeeld bijna onmogelijk om een stuk land in bezit te hebben.

Amazon-miljardair Jeff Bezos wil mijnbouw op de maan en op asteroïden. Hoe doet hij dat dan, als de grond niet van hem is?

Dat is een discussie die nog niet is uitgespeeld. Er zijn twee verschillende opvattingen over hoe het werkt als je in de ruimte gaat delven. De ene interpretatie is dat als de Maan van iedereen is, evenals alle mineralen in asteroïden, alle laden gemeenschappelijk moeten gaan beslissen onder welke voorwaarden een commercieel bedrijf dat mag exploiteren. De Russen maken zich sterk voor die redenering, want ze willen vooral de Amerikanen een spaak in het wiel steken.

Aan de andere kant van het politieke spectrum heb je de partijen, de Amerikanen bijvoorbeeld, die de ruimte vergelijken met de volle zee. Elk land mag zijn eigen visserijbedrijven een vergunning geven om te vissen op de volle zee, zolang ze zich maar houden aan de internationale afspraken tegen overbevissing en het verbod op walvisvaart. En zo gauw de vis in de netten van een particulier bedrijf is, kunnen ze er geld aan verdienen. Die vis hoef je ook niet met de wereldgemeenschap delen. Dat klinkt als een (ahum) oeverloze discussie.
In theorie wel, maar de tijd begint te dringen om hem op te lossen. Het is helemaal niet onwaarschijnlijk dat de mijnbouwbedrijven denken: wij worden gedekt door de Amerikaanse overheid, we gaan het gewoon doen, we vinden dat het legaal is. En dat andere landen zeggen: “het is niet legaal, we vergelijken het met bloeddiamanten of met gestolen kunst. Zo gauw wij de kans krijgen nemen we die delfstoffen in beslag, en gaan we de bedrijven die erachter zitten juridisch vervolgen.” Daar zou je flinke conflicten van kunnen krijgen. Maar ik heb hoop dat het de goede kant op gaat, omdat die Amerikaanse bedrijven er belang bij hebben dat niet iedereen hier te moeilijk over gaat doen, waardoor ze bepaalde concessies willen doen.

Wat gebeurt er eigenlijk met de economie als je allemaal waardevolle materialen uit de ruimte gaat halen?

Dan gaat de prijs van die materialen natuurlijk omlaag. De meeste delfstoffen willen ze dus ook in de ruimte gaan gebruiken. Het enige dat bedrijven echt naar de aarde terug willen brengen, is platina, omdat de platinamijnen op aarde zo’n beetje leeg zijn. Ook dat is slecht voor de platinakoers, maar ze hopen dat de kosten van ruimtevaart zodanig zullen dalen dat het lucratief zal worden.

Maar wordt het geld dan niet allemaal uit de aardse economie de ruimte in gepompt, waardoor wij allemaal een beetje armer worden?

Pas op het moment dat je buitenaardse kolonies krijgt die dat geld daar op de een of andere manier weer gaan gebruiken, dan kun je de vraag stellen: heeft de aarde daar nog wel financieel belang bij? Daar ligt dan weer een grotere vraag onder: is die kolonisatie nodig voor als er een enorme catastrofe gaat plaatsvinden waardoor de aarde onleefbaar wordt? Of gaan we dat geld gebruiken om hier op aarde de boel nog te proberen te redden? Maar zolang er nog geen ruimtekolonies zijn, gaat het geld gewoon naar de aarde, want daar zitten de aandeelhouders van de bedrijven.

Dat kan ik dus zijn. Naast mijnbouw heb je ook ruimtetoerisme. Hoe gaat het daarmee?

Ruimtetoerisme is al veel meer realiteit dan ruimtemijnbouw. Er zijn nu zeven mensen die voor hun lol twee weken op het Space Station hebben doorgebracht, en binnenkort zien we dan de suborbital flights, waarmee mensen even gewichtsloosheid ervaren en dan weer aan de grond staan.

Ze zijn al met plannen voor hotels in de ruimte bezig. Dat worden een soort private space stations, dat mag gewoon, maar dan moet je ook de mogelijkheid hebben om mensen heen en weer te laten reizen. De volgende stap is dat je een hotel op de maan gaat bouwen. Maar daar krijg je weer dezelfde discussie als bij de mijnbouw. Want een hotel pikt natuurlijk een plaats in op de maan, net als een mijn op de maan. Maar die discussie is nog niet losgebarsten. Helaas komt dat pas op de agenda als staten gaan zeggen: prima dat jij een hotel bouwt, of juist: dat vinden we totaal nutteloos gebruik van de ruimte, want het moet de hele mensheid ten goede komen, en niet alleen een stel rijke toeristen. Maar eigenlijk ben je dan al te laat, want dan zijn er concrete belangen.

Kan er een situatie komen waarin alle miljardairs de ruimte verdelen? Elon Musk op Mars, Jeff Bezos op de maan, Trump krijgt Uranus en Oprah Saturnus?

Elon Musk maakt inmiddels terugtrekkende bewegingen. Ik zag hem vorig jaar spreken en toen wilde hij ineens niet meer Mars, maar naar de maan. Je moet je niet teveel laten leiden door de pr: Elon Musk is goed in het schetsen van imponerende vergezichten. Hij heeft een aantal technologische successen geboekt, maar hij moet er bijvoorbeeld nog maar voor zorgen dat iets als Tesla op lange termijn ook geld gaat opleveren. Een reis naar Mars is financieel bijna niet te overleven, je moet echt een revolutionaire uitvinding doen waardoor een reis naar de ruimte goedkoper wordt dan nu. Niet 10 keer goedkoper, maar 1000 of 10,000 keer. Ik kan me niet voorstellen dat het binnen nu en tien jaar rendabel genoeg wordt om dit soort plannen te gaan ontwikkelen.

Bedankt Frans!

—

Hou je ook zo van geld? Like VICE Money en ontvang dagelijks gratis geldverhalen: