Esraa Albuti, een van de eerste Saudische vrouwen met een rijbewijs. Foto is eigendom van Center for International Communication, Kingdom of Saudi Arabia.
“De laatste keer dat ik heb gereden was in 2014,” vertelde vrouwenrechtenactivist Aziza al-Yousef me twee jaar geleden. “Maar ik werd opgepakt, omdat ik autoreed dus, en heb toen een formulier moeten ondertekenen dat ik het niet meer zou doen tot het toegestaan zou zijn in Saudi-Arabië.”Afgelopen weekend was het zover, maar al-Yousef kon die dag geen ritje maken. Ze kon er niet eens bij zijn om deze historische dag te vieren – de dag waarop SA als laatste land ter wereld vrouwen toestaat om achter het stuur te gaan zitten. Al-Yousef wordt namelijk samen met meer dan tien andere vrouwenrechtenactivisten, waaronder Loujain al-Hathloul en Eman al-Nafjan, vastgehouden. Door media die de overheid steunen worden deze vrouwen bestempeld als “verraders”.
Advertentie
De gevangengenomen activisten hangt een straf van twintig jaar boven het hoofd. Binnenkort zal de meerderheid van hen moeten verschijnen in het Specialized Criminal Court van SA, voor de volgende misdrijven:
Samenwerken met organisaties die vijandig tegenover het koninkrijk staan
Het rekruteren van mensen die voor een overheidsinstelling werken om zo geheime informatie te verkrijgen en daarmee het koninkrijk schade toe te brengen
Financiële en morele steun bieden aan vijandige beginselen uit het buitenland
Een vrouw in een rijsimulator op een event afgelopen week in Riyadh. Foto is eigendom van Center for International Communication, Kingdom of Saudi Arabia
Voor mensen die vrouwenrechten belangrijk vinden, zowel in SA als daarbuiten, is de beslissing van kroonprins Mohammed bin Salman bitterzoet. Aan de ene kant is het een fantastische overwinning voor vrouwen en activisten in SA die hiervoor hebben gestreden, aan de andere kant zitten sommige van deze strijders dus nog vast en lijken de motieven van de prins niet heel zuiver: veel mensen geloven dat hij dit nu toestaat om economische en PR-motieven. Als je er zo naar kijkt, lijkt een tijd waarin vrouwen vrij zijn in SA nog ver weg.“Ik ben heel erg bezorgd,” zegt Rothna Begum. Zij is onderzoeker bij Human Rights Watch (HRW) en heeft de laatste tien jaar onderzoek gedaan naar vrouwenrechten in SA. “Het recht om te rijden zou een signaal moeten zijn naar een betere toekomst voor vrouwen in Saudi-Arabië – een toekomst waarin vrouwen zelf achter het stuur gaan zitten en zo naar hun eigen vrijheid toerijden. Het zou een stap moeten zijn richting meer hervormingen.”
Advertentie
Maar in plaats daarvan ziet Begum dat de arrestaties als waarschuwing worden gebruikt jegens andere activisten en burgers die mee willen helpen aan meer vrijheid voor vrouwen. “Door de belangrijkste vrouwenrechtenactivisten van het land op te pakken, en andere helpers het zwijgen op te leggen, maken de autoriteiten duidelijk dat ze niks ophebben met een roep om hervormingen – vrouwen mogen nu misschien achter het stuur, maar ze hebben niet het recht om van zich te laten horen als het over andere vrijheden gaat. Eigenlijk zou dit een feestelijk moment moeten zijn, maar veel hoop voor de toekomst hebben we nu niet.”En de arrestaties hebben zeker effect. Manal al-Sharif, een van de bekendste activisten uit SA en schrijver van Daring to Drive: a Saudi Woman's Awakening, wilde deze maand terugkomen uit Australië om de nieuwe wet te vieren en zelf voor het eerst legaal achter het stuur te zitten in haar geboorteland. Eerder deed ze dit al illegaal, waarvoor ze inderdaad opgepakt werd. Doordat drie van haar medestrijders recent alsnog zijn gearresteerd, weet al-Sarif dat het niet veilig is om naar huis terug te keren. In de Washington Post schreef ze vorige maand: “Op dit moment zie ik mijn dromen en hoop in rook opgaan, en dat doet pijn aan mijn hart.”Het feit dat prins Mohammed bin Salman door de wereld wordt toegejuicht voor de vooruitgang waar de opgepakte activisten voor hebben gestreden, is op z’n minst twijfelachtig te noemen. Terwijl hij handen schudt met Apple-voorman Tim Cook en wordt gefeliciteerd door de president van de Verenigde Staten, hopen de mensen die precies weten hoe het zit met het recht om auto te rijden in SA dat deze lof de mensen toekomt die het echt verdienen: de vrouwen die nu vastzitten.“De autoriteiten zouden deze vrouwenrechtenactivisten niet moeten opsluiten, maar ze juist bedanken voor hun hulp bij deze hervormingen,” zegt Begum.“Het is dankzij de eindeloze inzet van de vrouwen die op durfden te komen voor meer gelijkheid in deze samenleving dat vrouwen nu mogen autorijden,” herinnert al-Sharif ons. “Ondanks hun liefde voor Saudi-Arabië werden deze activisten gearresteerd – in een absolute monarchie zijn dissidenten de mensen die écht van hun land houden.”
Door je in te schrijven voor de VICE nieuwsbrief ga je ermee akkoord dat je elektronische communicatie van VICE ontvangt die soms advertenties of gesponsorde content kan bevatten.
