Fantasy-series kunnen mensen inderdaad inspireren de hekserij in te gaan

Veel extreem-rechtse christelijke groepen zien het pop-culturele landschap van de afgelopen veertig jaar als een mijnenveld vol duivelse referenties die door en voor Satan zijn gemaakt. In de jaren tachtig gaven evangelisten Dungeons & Dragons de schuld van drugsgebruik, zelfmoord en duivelsverering. Toen Pokémon op zijn populairst was, waren er christelijke groepen die waarschuwden dat de kleine monstertjes overduidelijk demonen waren. Net als kwade geesten uit de hel worden ze namelijk opgeroepen om een aards klusje te klaren. En in 2008 veroordeelde de officiële krant van het Vaticaan de Harry Potter-boeken vanwege de occulte thema's; ze noemden de positieve representatie van hekserij een "ernstige en diepe leugen."

In hetzelfde jaar dat het Vaticaan de geliefde Young Adult tovenaarsserie veroordeelde, schreef de rechtse activist Linda Harvey – die in 2016 campagne voerde voor de Republikein Ted Cruz en die aan het roer staat van de homofobe publicatie Mission America – een christelijk opvoedkundig boek voor ouders, met als titel Not My Child: Contemporary Paganism And The New Spirituality. In het eerste hoofdstuk waarschuwt ze: "Een radicale verspreiding van heidense praktijken onder Amerikaanse kinderen staat op het punt te gebeuren. Maar toch lijkt het de meeste ouders weinig uit te maken" (verder waarschuwt het boek voor het Disney-liedje Colors of the Wind, de populaire science fiction serie Animorphs en de stad Seattle in zijn geheel als het portaal naar de hel).

Harvey is duidelijk niet de enige die hierin gelooft: er is nog een hele rits aan andere websites en boeken die het idee propageren dat fantasy- en sci-fiboeken vol slechte boodschappen voor jonge mensen staan. Zo zouden de boeken en websites de jonge mensen op het pad van duisternis en hekserij leiden. De meeste mensen wuiven dit weg als paranoïde extremisme, maar zit er wellicht toch een kern van waarheid in?

Als ik naar mijn eigen ervaringen kijk, klopt het. Harry Potter wijdde me in de wereld van tovenarij. Door het lezen van die verhalen over hekserij werd ik zo enthousiast dat ik op onderzoek ging naar waargebeurde verhalen. Ik kan me nog goed herinneren dat ik op mijn dertiende een versie van The Witches' Almanac vond in een klein boekenwinkeltje. Het voelde alsof de brief met de uitnodiging voor Zweinstein op de mat was gevallen.

Sinds het eerste Harry Potter boek twintig jaar geleden uitkwam zijn er steeds meer mensen die zich als heks identificeren. Ook het aantal Wicca's in de Verenigde Staten en Groot Brittannië is toegenomen. "Het heidendom – zo noemen mensen hedendaagse Amerikaanse tovenarij – is inmiddels een moeilijk te negeren nieuwe religieuze stroming," schreef Alex Mar in een artikel in The Guardian. "Alleen al in dit land wordt het aantal mensen dat zich al heks identificeert geschat op 1 miljoen. Dat is vergelijkbaar met het aantal zevendedagsadventisten en Jehova's getuigen."

Er zijn verschillende verklaringen voor de opkomst van hekserij onder millennials, waaronder de verhouding tot feminisme, de vrijheid van het internet en het feit dat het wordt gezien als een goede manier om "existentiële angsten tegen te gaan." Maar voor de meeste heksen is popcultuur de meest aantrekkelijke toegang tot het occult. Annabel Gat is professioneel astroloog en verwerkt magie en hekserij in haar werk. Zij zegt dat de His Dark Materials-serie haar als kind enthousiasmeerde over magie. De trilogie "had enorm veel invloed op mijn leven als heks," zegt ze. Ook tv-series als Bewitched, the X Files en Sabrina the Teenage Witch lieten een grote indruk achter. "De karakters in deze boeken en series lossen vaak veel problemen op of zijn op zoek naar antwoorden. Dat herkende ik," legt ze uit.

Katie Thokar is runenlezer in New York en voor haar waren het de Lord of the Rings-boeken die ervoor zorgden dat ze geïnteresseerd raakte in runen (Runen waren het alfabet van oude Scandinavische culturen. Elke rune staat voor een object, een concept of een geluid en kan op vergelijkbare manier gelezen worden als tarotkaarten.) "Tolkien was geweldig met taal. Hij gebruikte een al bestaand magisch alfabet en verwerkte het is zijn eigen fantasieverhaal. Het is een interessant verband: de runes bestonden eerst, maar mijn eerste ontmoeting ermee was via een fantasieverhaal. Dus ik moest graven om bij de originele bron te komen."

Sommige mensen gaan nog verder. Zij verwerken popcultuur in hun magie en dat fenomeen wordt soms het "popcultuur-heidendom" genoemd. Creatrix Tiara schreef in een artikel voor Motherboard dat de mensen die deze vorm praktiseren hun meest geliefde fictionele karakters verwerken in hun toverspreuken – zo bouwen ze bijvoorbeeld altaren ter ere van de trollen uit de webkomedie Homestuck.

In een van zijn boeken over magie beschrijft Aleister Crowley, waarschijnlijk de beroemdste occultist ooit, de basisprincipes van het zogenaamde chaotische magische geloof. Hij waarschuwt mensen om niet teveel betekenis te geven aan occulte objecten.Volgens hem moet je het geloof dat een fictioneel karakter je kan helpen bij het beoefenen van je magie, gebruiken totdat het niet meer werkt. Daarna moet je weer een andere manier vinden, zo stelt hij.

Hoewel religieuze groeperingen gelijk kunnen hebben gehad over het feit dat occulte popcultuur ertoe heeft geleid dat er nieuwe generatie heksen is opgestaan, is hun angst (natuurlijk) onterecht. Zelfs als het al waar was dat elke persoon die Harry Potter heeft gelezen of Charmed keek een heks wordt, dan nog is dat per se slecht. Voor veel mensen is het heidendom en de occult aantrekkelijk omdat het zo openstaat voor ideeën rondom gender en seksualiteit, vooral als je het vergelijkt met de meeste grote religies. "Het is interessant dat de grootste religies in de VS geloven dat er een God bestaat. Die God is dan meestal mannelijk," zei F. Jennings. Hij is de eigenaar van een occultboekenwinkel in Brooklyn. "De afgezaagde, maar relevante uitspraak dat 'representatie ertoe doet' is zeer belangrijk als we het over geloof hebben."

Voor mensen die zich geïnspireerd voelen door fictie in het beoefenen van magie zijn er volgens Gat een aantal punten om te onthouden. "Magie lost niet alle problemen op. Je zal nog steeds last hebben van hartenpijn, pijn en dood," zegt ze. "Maar het leven is mooier met snufje magie."