We lieten een kunstcriticus het werk van peuters beoordelen

Dit artikel verscheen eerder op VICE UK

Kritiek leveren op kunst is makkelijk. In ieder geval makkelijker dan het maken van kunst. Je koopt voor twintig euro een kaartje voor een museum, je kijk vijf minuten naar hedendaagse kunst, en je zegt vervolgens gewoon: "Dit is allemaal kut. Dat kan een vierjarig kind ook." En voilà, je bent kunstcriticus.

Hoewel dit natuurlijk gewoon niet waar is, wilden we die veelgehoorde kunstkritiek toch eens aan de tand voelen. Dus lieten we peuters beroemde kunstwerken namaken, en vroegen we kunstcriticus Sarah Thacker of ze er wat van hadden gebakken.

"Dit is toch wel een erg vrije interpretatie van Mondriaan. Misschien is Composition with Large Red Plane, Yellow, Black, Grey and Blue (1921) als voorbeeld gebruikt, maar door alle afwijkende lijnen ben ik daar niet helemaal zeker van. Volgens de principes van het neoplasticisme gebruikt Mondriaan alleen primaire kleuren (pure, ongemengde kleuren) die zijn afgebakend door zwarte horizontale en verticale lijnen. Toch waren de composities van Mondriaan nooit symmetrisch. Met deze simpele beeldtaal – het rangschikken van de elementen op het canvas – probeerde Mondriaan een spirituele harmonie te bereiken. De kunstenaar was beïnvloed door de mystiek van Theosofie, dat universele orde nastreeft.

Dit overwegende, is deze compositie – met gebogen lijnen en een gemengd kleurenpalet (gelukkig is er alleen paars gebruikt en geen groen, want Mondriaan had een grondige hekel aan die kleur) – bijna een belediging van aan de meester van De Stijl. Toch heeft het werk van Aiden zijn eigen charme, en is het minder pretentieus en vooral menselijker dan een Mondriaan."

"Paul Klee is bekend van zijn lijnenspel dat een zogenoemde 'wandeling maakt', verwijzend naar de vormen en inspiratie die hij vond in zijn omzwervingen. Maar in Senecio (1922), wat Latijn is voor 'Oude Man,' schilderde hij een gezicht van geometrische vormen – een driehoek verbeeldt een opgetrokken wenkbrauw en de nek bestaat uit vierkante vlakken. Dit geeft een bepaalde balans en rust aan het werk, ondanks de asymmetrische ogen en de opgetrokken wenkbrauw.
Ik trek ook mijn wenkbrauwen op bij het werk van Cleo, want er zit wel erg veel beweging en gevoel in deze creatie. Je hebt wel wat verticale lijnen getekend, waarmee je lijkt te verwijzen naar het raster in het gezicht. Toch is het geheel meer een vertolking uit de losse pols. Het is impressionistisch en ruig, maar zeker niet zonder karakter. En door deze heldere kleuren te gebruiken, heeft Cleo nieuw leven in de oude man geblazen."

"Mark Rothko is bekend om zijn zwevende vormen die hij verticaal uitlijnt. De kunstenaar beschrijft zijn werk op de volgende manier: 'ik zie mijn beelden als toneelstukken en de vormen in het werk zijn de acteurs [..] Het zijn wezens met een eigen wil en een verlangen om zichzelf te laten horen.' Bovendien zag hij 'sensualiteit' als 'de basis om concreet te zijn over de wereld.' Zodoende ontstaat er door de samenkomst van ernst (in het ontwerp) en sensualiteit (in de kleuren) in White Center (1950) een dialoog van emoties.

In het werk van Nora neemt het verlangen de overhand. Haar hand – meer nog dan de vormen – heeft een veel te groot verlangen om van zich te laten horen. De vormen zijn niet meer dan losse krabbels en vormeloze hanepoten. Toch heeft ze je wel het schitterende kleurenpalet van Rothko weten te vatten. Meer dan de diepte en intensiteit van deze geschilderde brei, heb je iets gecreëerd dat lijkt op de heerlijke, vloeibare vrouwelijkheid van Rothko's tijdgenoot Helen Frankenthaler."

"Le sourire des ailes flamboyantes (1953) is een typisch voorbeeld van de vrolijkheid van Joan Miró's kronkelige surrealisme. Het delicate lijnenspel is wel volledig verloren gegaan in deze vertolking. De brede penseelstreken doen de luchtige compositie helemaal teniet. Desalniettemin heeft India wel alle visuele elementen van het werk en de compositie vrij nauwkeurig weergegeven – bijvoorbeeld het kleine dotje geel op de schouder van de figuur. De grijze achtergrond mist wel in deze versie en die helpt in het origineel om de kleuren, voornamelijk het rood, van het doek af te laten stralen. In het werk van Miró wordt het grijs ook gebruikt om de blauwe elementen te verzachten. Maar tegen die witte achtergrond, lijkt het blauw een centraal punt, voornamelijk in het uitvergrote sterfiguur. En, inderdaad, je hebt van de ster een figuur gemaakt, die er door zijn uitgestrekte armen uitziet alsof hij breed lachend een oude vriend begroet."

"Convergence is een archetypisch werk van Jackson Pollock, op monumentale schaal. Hij droop de verf van grote hoogte op het doek, dat hij 'de arena' noemde. Sommige delen bracht hij aan met stokjes en een marinadespuit. Door eerst de zwarte abstracte patronen aan te brengen, lijkt het erop dat Bronwen erg dicht bij de methode van Pollock is gebleven, maar hij heeft toch met een kwast gewerkt. Met de penseelstreken herinnert hij de kijker aan zijn hand in het werk – noem het zijn aanspraak op auteurschap – waar de methode van Pollock meer aan het toeval overliet.

Het gebruik van papier, in plaats van ongeprepareerd doek, geeft het werk een totaal andere uitstraling. De verf ligt als een modderpoel op het witte oppervlak, waardoor de verzadigde en fluwelen elementen van de compositie van Pollock verdwijnen. Zonder de puinhopen van alledag – ergens in het midden van Convergence zit een lucifer verstopt – is deze versie duidelijk meer rechttoe rechtaan dan die van Pollock, hoewel de kleinere schaal zorgt voor een speciale soort intimiteit."

"In de afgelopen jaren is er een herwaardering geweest van het werk van Dora Maar, die voorheen toch meer werd gezien als enkel de muze van Picasso. Ze was wel opgeleid als schilder, maar door haar onzekerheid over haar vakmanschap – waarschijnlijk door haar verhouding met Picasso zelf – heeft ze zich voornamelijk toegelegd op het maken van psychedelische foto's.

In deze interpretatie van Portret van Pablo Picasso, een zeldzaam schilderij uit de periode, is op briljante wijze de wroeging van Maar met Picasso's kubisme gevangen. Er zijn bronnen die zeggen dat deze stijl haar opgedrongen werd. Er zit een droevige nervositeit in het lijnenwerk, wat overduidelijk bestaat uit snelle, angstige penseelstreken. Daarmee ondermijnt het werk de zelfverzekerde lijnen die je in het oeuvre van Picasso ziet. Daarnaast is het rechttrekken van de rondingen – neem bijvoorbeeld de kantige kaaklijn – een mooie verwijzing naar het noodlottige levensverhaal van Maar, die na haar breuk met Picasso in het gesticht eindigde. Al met al is dit een bitterzoete hommage aan Dora Maar, met een vlak en weemoedig palet."