Esmay Wagemans maakte een levensechte kopie van haar gezicht en borsten

Jezelf bekijken in de spiegel onder fel tl-licht is een marteling. Je huid lijkt op oud perkament en een vettige puist is prominenter dan ooit. Maar beeld je in dat er een exacte replica van je gezicht bestaat: elke rimpel, gekke verkleuring of die vreemde neus van je wordt haarfijn vereeuwigd in een hyperrealistisch sculptuur. Esmay Wagemans ging die confrontatie aan en maakte voor haar nieuwste project New Humanity een beangstigend realistisch masker van haar gezicht en borsten.

Dat deed ze echter niet uit ijdelheid of gebrek aan spiegels in haar huis. Achter haar griezelige sculptuur schuilt een cruciaal vraagstuk: wat gebeurt er met ons zelfbeeld in een wereld die langzamerhand overgenomen wordt door robots? Worden robots naar ons evenbeeld gemaakt of veranderen wij zelf steeds meer in futuristische cyborgs? Het klinkt als een scenario van Blade Runner of een andere dystopische sciencefictionfilm, maar het is volgens Esmay actueler dan ooit. En met New Humanity opent ze het gesprek over robots en die vervaagde grens tussen kunstmatige schoonheid en natuur.

"Ik zag een interview met Hiroshi Ishiguro, een professor die op zijn veertigste een robot van zichzelf bouwde," vertelt Esmay aan Creators. "Het was een heel erg gek gesprek: hij begon vol overtuiging en liefde te praten over zijn creatie. Maar hij werd alsmaar onzekerder. Op het einde van het gesprek vertelde hij hoe hij met plastische chirurgie voor altijd op zijn robot wilde blijven lijken. Hij wilde met andere woorden alsmaar meer zoals de robot worden."

Die dubieuze verhouding tussen mens en robot vind je ook terug in de seksindustrie. In Barcelona opende onlangs een bordeel voor seksrobots. "Door hyperrealistische robots te maken van vrouwen, kan onze verhouding met vrouwen en vrouwelijke seksualiteit snel zeer pervers worden," zegt de kunstenares. "Door mezelf na te maken, neem ik enerzijds de controle in handen en maak ik een niet-seksuele, realistische robotvrouw. Anderzijds confronteer ik de wereld op die manier met die vreemde trend van hyperrealistische robots."

Het is niet de eerste keer dat de kunstenares zichzelf bloot geeft met haar kunst. In haar project 'Second Skin' maakte ze uit latex een tweede soort huid. Zo omzeilde ze de absurde naaktcensuur van Instagram. "Dat ik mezelf als model gebruikte, schokte een hoop mensen. Ik kreeg hele harde, maar enorm interessante reacties," vertelt de kunstenares. "Die ervaring heb ik ook verwerkt in 'New Humanity'.

Dat hele proces om een namaakversie van jezelf te maken, is een flink monnikenwerk. Eerst maakt ze een afdruk in rubber, waar ze vervolgens siliconen in giet. Die vorm geeft ze vijf lagen verf: eerst roze, dan groen en huidskleur. Daarop schildert ze details: zweetdruppels, sproetjes en haar make-up. "Dat was erg confronterend. Plots ontdek je de blauwe plekken onder je ogen of de asymmetrie in je gezicht," lacht de kunstenares. De volgende stap is om het masker nog te laten praten en er verschillende elektronische mikmak aan toe te voegen, zodat de sculptuur verandert in een heuse robot.

Zelfs zonder die bewegende onderdelen bezorgt haar werk je de schrik van je leven. "Vorige week konden mensen het werk zien op een expo. Ik liet de robot daar herrijzen uit de aarde. Ze vonden het ongelooflijk eng en ze waren constant bang dat het plots zijn ogen zou openen," lacht Esmay. En hier blijft het niet bij. Niet alleen wil ze bewegingselementen toevoegen, maar ze wil ook nog vijf hyperrealistische robotvrouwen maken, met een volledig andere etniciteit.

Dat bevreemdende gevoel die hyperrealistische creaties bij je oproepen is een mix tussen angst en fascinatie. Aan nepmensen zie je vaak dat er iets niet helemaal klopt, en daardoor worden het ronduit griezelige schepsels. "Ik speel constant met dat ongemak in mijn creaties," zegt de kunstenares. "En ik moet toegeven dat ik er zelf ook ongemakkelijk van word. Mijn evenbeeld ligt nu omringd door stukjes oor en huid gewikkeld in plastic folie in mijn huis. Als stukken vlees in de supermarkt."