Volgens Münire Manisa is Nederland nog lang geen paradijs voor lhbtqi’ers

Münire Manisa (28) is sinds 22 juni bestuurslid bij de lhbtqi-belangenorganisatie COC, waar ze de belangenbehartiging en de veiligheid van lhbtqi'ers voor haar rekening neemt. Naast haar vrijwilligersfunctie bij het COC is Münire bestuurslid bij de gemeente Amsterdam Nieuw-West, waar ze zich ook als PvdA-politica inzette voor de rechten van minderheden. Zo was zij onder andere verantwoordelijk voor de komst van het eerste regenboogzebrapad in Amsterdam.

Door haar aantreden bij het COC kreeg ze een berg kritiek van moslims over zich heen; dat ze geen echte moslim zou zijn bijvoorbeeld. Maar volgens haar is de jonge generatie moslims juist positief, vertelt ze ons in een interview. Met haar Turkse en islamitische achtergrond probeert ze er met het COC voor te zorgen dat er meer verbinding komt tussen minderheden, dus dat de moslimgemeenschap en de lhbtqi-scene met elkaar in gesprek gaan over seksuele diversiteit. Hiermee hoopt ze de problemen van onder andere queermoslims, die vaak een stressvol dubbelleven leiden of zich nergens geaccepteerd voelen, op de kaart te zetten. Want volgens Münire is Nederland nog lang geen paradijs voor lhbtqiq'ers.

Ik sprak met haar over de kritiek die ze kreeg en hoe ze haar religie met haar strijd voor lhbtqi-emancipatie combineert.

Broadly: Dag Münire. Hoe keek je voor je bij het COC terechtkwam zelf tegen de lhbtqi-scene aan?
Münire Manisa: Mijn vader had een Turks restaurant in het centrum van Amsterdam, en daar tegenover zat een gaycafé. Het publiek van die bar kwam vaak over de vloer bij ons, en daardoor werd het restaurant vaak in foldertjes aangeprezen als een homovriendelijke plek om te eten. Dus de lhbtqi-gemeenschap vormde een groot deel van mijn vaders klantenkring. Ik beschouwde lhbtqi'ers niet als anders omdat ik het doodnormaal vond en er vaak mee in aanraking kwam. Wat vertelden jouw ouders dan over homoseksualiteit?
Niets speciaals, het hoorde er gewoon bij. Ik kreeg ook niks specifieks over heteroseksualiteit te leren, dus waarom wel over homoseksualiteit?

Wat vind je van de kritiek die je krijgt omdat je je als moslim inzet voor de lhbtqi-scene?
Ik heb inderdaad wel wat kritiek gehad, maar het merendeel steunt mij juist. Soms zijn de negatieve berichten heel persoonlijk; ik snap niet dat mensen zo los van God kunnen leven. Ik ga die berichten niet eens herhalen omdat ik ze zo cru vind. Het laat wel zien dat er in ieder geval een debat op gang komt en dat is positief. De reacties op mijn aantreden bij het COC komen nog steeds binnen. Vanochtend kreeg ik bijvoorbeeld een naar bericht binnen, maar niet veel later kwam er ook een ontzettend mooie berichten waarin steun wordt betuigd. Ik merk dat de jonge generatie moslims juist positief is. Dat evenwicht houdt alles in stand. Ik krijg veel steun van bijvoorbeeld queermoslims, maar ook van moslims die zelf niet lhbtqi'er zijn. Sluiten de islam en de strijd voor lhbtqi-emancipatie elkaar uit?
De islam die mij is uitgelegd staat voor solidariteit en liefde. Daarom sluit ik mijn ogen niet als mensen onrecht wordt aangedaan, ongeacht hun seksuele voorkeur.

Voel jij je als moslim betrokken bij lhbtqi'ers die onrecht wordt aangedaan?
Ik voel me betrokken bij iedereen die onrecht wordt aangedaan en ik vind het mijn plicht tegen onrecht op te treden. Ik kom al jaren op voor mensen in mijn stadsdeel als het gaat om veiligheid, openbare ruimte en andere onderwerpen. Wat zou je als bestuurslid van COC bij willen dragen aan de lhbtqi-emancipatie?
Ik houd mijzelf met de thema's belangenbehartiging en veiligheid bezig. Door mijn vrijwilligersfunctie bij het COC is er een debat op gang gekomen, en dat is positief. Op nationaal niveau ben ik al langer dan drie jaar politiek actief om bijvoorbeeld Turks-Nederlandse jongeren en moslims te helpen. Allereerst beschouw ik lhbtqi'ers niet als een groep, maar als individuen. Ik had het idee dat ik met mijn eerdere ervaring rondom discriminatie iets aan de lhbtqi-emancipatie kon bijdragen. Als iemand op straat geslagen wordt dan kom ik voor diegene op, ongeacht zijn seksuele oriëntatie, etniciteit of wat dan ook.

Denk je dat je door je eigen immigratieachtergrond begrijpt hoe het voelt om gediscrimineerd te worden?
Ik heb meer met het woord onrecht dan discriminatie. Onrecht is wel een gevoel dat ik herken ja.

Hoe herken jij dat gevoel dan?
Iedereen wordt weleens op een manier behandeld die niet juist, ik ook. Soms is het een incident, maar soms is het ook een patroon en wordt het bewust gedaan. Dat doet pijn, het raakt je zelfvertrouwen, je zelfbeeld en je plek in de maatschappij. Naar mijn idee komen de verhoudingen in de maatschappij door onrecht scheef te staan. Discriminatie is iets abstracts; ben je daadwerkelijk gediscrimineerd of voel je je gediscrimineerd? Werd er een flauw grapje gemaakt of word je niet aangenomen vanwege je huidskleur? Door het woord onrecht te gebruiken maak ik een steviger argument.

De media maakt vaak een onderscheid tussen Nederlanders en Nederlanders met een migratieachtergrond als het over de acceptatie van lhbtqi'ers gaat. Is dit terecht?
De lhbtqi'er, de Nederlander met een migratieachtergrond en 'de echte Nederlander' bestaan niet. Sommige moslims of mensen met een migratieachtergrond zijn zelf lhbtqi'er, sommige 'echte Nederlanders' willen niks van seksuele diversiteit weten en sommige mensen met een migratieachtergrond willen misschien wel weer niks met religie te maken hebben. Ik ben echt tegen deze manier van hokjesdenken. Er zijn genoeg moslims die geen moeite hebben met homo's. We moeten onze vooroordelen een keer loslaten. Het regenboogzebrapad wilde ik bijvoorbeeld in Amsterdam-Nieuw-West, omdat we überhaupt geen regenboogzebrapad in Amsterdam hadden en ik politiek actief ben in Nieuw-West, en niet omdat daar toevallig veel moslims wonen. Ik ben niet van mening dat je specifieke maatregelen moet treffen in een wijk omdat er een bepaalde bevolkingssamenstelling is. In de kerk vertelden ze mij ook dat ik naar de hel zou gaan omdat ik het voor homo's opnam. Onlangs postte je een Korantekst op Facebook als reactie op de kritiek die je van de moslimgemeenschap had gekregen. Waarom deed je dat?
Sommige mensen verweten me dat ik een slechte moslim ben, omdat ik bestuurslid ben geworden bij het COC Amsterdam. De Koranvers die ik op 27 juni, vijf dagen nadat ik tot het bestuur toetrad, op Facebook postte had als doel om een signaal af te geven. Ik wilde laten zien dat de negatieve reacties die ik van een aantal onverdraagzame mensen kreeg niet door de beugel konden. Mijn Korantekst riep op tot liefde en verdraagzaamheid. Ik ben geen imam, dus ik kan geen inhoudelijke theologische discussie over de islam en homoseksualiteit voeren en spreek puur voor mezelf als persoon, niet namens het COC.

Hoe staat de lhbtqi-emancipatie er in Nederland voor, volgens jou?
We hebben de neiging om onszelf in Nederland op de borst te kloppen en te zeggen dat we het hebben gemaakt en een voorbeeldland zijn. We denken dit omdat Amsterdam op nummer twee staat van de meest homovriendelijke steden en we het eerste land waren dat het homohuwelijk legaliseerde. Maar het is nog echt geen paradijs hoor.

Waar zie je dat terug?
Ik was een jaar geleden met een imam mee naar een kerk die daar een toespraak hield over radicalisering. Ik belandde met iemand van die kerk in een discussie en vertelde dat homoseksuele mannen ook het recht hebben om van elkaar te houden. Toen reageerde diegene dat ik naar de hel zou gaan. Er zijn bovendien nog steeds incidenten waarbij lhbtqi'ers op straat worden lastiggevallen. Zolang mannen niet hand in hand kunnen lopen is de emancipatie en acceptatie niet voltooid. Ik kan als hetero wel hand in hand op straat lopen met een man zonder lastig gevallen te worden, dat is toch oneerlijk? Ook in de voetbalwereld en in de zakelijke wereld durven mensen niet openlijk voor hun seksualiteit uit te komen in Nederland.

Hoe wil je ervoor zorgen dat mensen van hun eilandje afkomen?
Door te kijken of er onderling ook verbinding mogelijk is. We gaan er bijvoorbeeld onterecht vanuit dat de lhbtqi-scene en de Turkse gemeenschap geheel los van elkaar staan. Ik heb meerdere mensen van Turkse afkomst gesproken die niet hetero zijn. Sommige personen waren heel emotioneel toen ze hun verhaal bij me hebben gedaan, omdat ze zo in de knoop zitten met zichzelf en zich niet geaccepteerd voelen. Ik wil me graag inzetten om een klimaat te creëren waarin iedereen bijvoorbeeld moslim lhbtqi'ers of lhbtqi'ers uit de Biblebelt de ruimte krijgen om zichzelf te accepteren. Hiervoor moeten we vooral het gesprek over seksuele diversiteit met z'n allen op een intersectionele manier voeren. Mensen moeten zich realiseren dat het ook hun kind kan zijn die later uit de kast komt. Je wilt toch niet dat je kind later tegen zijn eigen identiteit moet vechten?

Wat vind je ervan dat de Gay Pride voortaan Amsterdam Pride heet?
Ik kan me voorstellen dat sommigen zich buitengesloten voelden, dus er valt zeker iets tegen deze naamsverandering in te brengen. Maar als je hiermee meer mensen kan bereiken en meer mensen zich welkom voelen, dan is dat dus een goede zaak.

Ga je zelf ook naar de Amsterdam Pride?
Absoluut, en ik neem mijn hondje lekker mee!