Hoe je een vriend of vriendin die in een gewelddadige relatie zit kunt helpen

Ieder jaar worden er – met name – vrouwen vermoord door stalkers en daders van huiselijk geweld, zelfs als ze hier eerder al mee naar de politie zijn gestapt. Met de campagne Unfollow Me willen we stalken en huiselijk geweld, vormen van misbruik die vaak onderbelicht blijven, onder de aandacht brengen.

De 26-jarige Meera Dalal uit Leicester had een geweldige vriendengroep. Zij en haar vriendinnen bleven vaak bij elkaar logeren, gingen samen op stedentrips en avondjes stappen. Maar toen kreeg Dalal een relatie met een man die haar mishandelde. Haar vriendschappen begonnen eronder te lijden; ze ontweek haar vriendinnen en zei bijna al hun afspraken af. Als ze er wel was, zat ze de hele avond op haar telefoon om berichten te sturen naar haar partner. “We groeiden uit elkaar,” vertelt een van haar vriendinnen, Parmar, aan Broadly.

Toen Dalal het uitmaakte met haar gewelddadige vriend, begon hij haar te stalken. Hij stond uit het niets voor de deur van haar ouderlijk huis. Tijdens wat later haar laatste dagen bleken, kwam Dalal depressief, teruggetrokken en verdrietig over. Haar vriendinnen zochten nog steeds contact met haar, maar ze reageerde amper. Op 15 februari 2016 pleegde Dalal zelfmoord. “Je gaat er niet vanuit dat iemand zoiets extreems zal doen,” zegt Tank. “Als een van onze vriendinnen in de toekomst ook maar een beetje overstuur is, denk ik dat we dat heel serieus zullen nemen.”

Mishandelaars proberen hun slachtoffers vaak weg te houden bij vrienden, familie en collega’s. Door ze te vervreemden van de mensen die hen steunen, zijn ze beter in staat om hun slachtoffers te overheersen en manipuleren. We vroegen Laura Richards van de Britse anti-stalkerorganisatie Paladin hoe je herkent of een vriend(in) in een gewelddadige relatie zit, en wat je kan doen om te helpen.

Let op bepaalde gedragsveranderingen: hij of zij belt misschien niet meer zo vaak als eerst, of is minder sociaal en meer teruggetrokken en stil. Misschien worden plannen meerdere keren in korte tijd afgezegd, komt diegene angstiger over, of moet de partner eerst toestemming geven voordat jullie wat kunnen afspreken. Wanneer jullie elkaar wel zien, merk je misschien dat je vriend geen of weinig geld heeft, meer make-up draagt om blauwe plekken te maskeren of met bedekkende kleding verwondingen probeert te verbergen. Slachtoffers van een gewelddadige relatie zijn vaak druk met hun telefoon om hun partner te sms'en of bellen. Als de partner continu belt of berichten stuurt als jullie samen uit zijn, kan dat een teken zijn dat er iets aan de hand is.

Hou contact via social media of door te sms'en, bellen, of mailen. Laat weten dat je er altijd bent om te praten. Zorg ervoor dat je vriend zich gesteund voelt en vraag regelmatig of alles goed gaat.

Wees een luisterend oor. Oordeel niet, maak geen verwijten en breng de ander niet in verlegenheid. Je wil het slachtoffer niet het gevoel geven dat hij of zij iets verkeerd heeft gedaan. Vertel dat er meer mensen zijn die zoiets meemaken en dat je vriend niet alleen is. Zeg dat niemand het verdient om zo behandeld te worden. Leg uit dat je je vriend zal steunen en dat hij of zij een keuze heeft, dat er meerdere opties zijn. Het is een moedige stap om zoiets heftigs aan iemand te vertellen, dus probeer je vriend kracht te geven door ervoor te zorgen dat hij of zij zich gehoord voelt.

Geef je vriend nergens de schuld van en veroordeel niet. Vertel haar of hem niet wat-ie moet doen, of dat er onmiddellijk een einde moeten komen aan de relatie. Overval je vriend niet met vragen. En bied niet aan om te praten met de mishandelaar – dat maakt het misschien alleen maar erger.

Het uitmaken kan heel gevaarlijk zijn. Bied aan om te helpen, voor de veiligheid van je vriend. Geef informatie over hulpinstanties voor huiselijk geweld in de buurt en lokale anti-stalkerorganisaties. Neem de DASH Risk Assessment samen door, dit kan helpen om te bepalen of je vriend in direct levensgevaar is.

Vertel de zes gouden regels: doe zo snel mogelijk aangifte bij de politie, verzamel zoveel mogelijk bewijs (of het nu screenshots van berichtjes zijn of foto’s van de mishandelaar die buiten bij het huis staat), houd een dagboek bij van het stalkergedrag, vul de DASH Risk Assessment in, en bovenal: zeg dat ze naar hun intuïtie moeten luisteren.

Zoek je hulp in Nederland? Via deze link van Movisie vind je meer informatie over de organisaties bij jou in de buurt die slachtoffers van huiselijk geweld kunnen bijstaan.