Gifjes die akelig goed laten zien hoe een psychedelische trip eruitziet

Stel, je bent flink aan het trippen, en je ziet zoveel mooie, veelkleurige patroontjes om je heen dat je denkt: wow, dit móét gefilmd worden. Je pakt je telefoon en legt het vast. Maar als je de volgende dag de video’s terugkijkt, blijk je gewoon wat vage beelden van tafels, gras en boomstammen te hebben opgenomen. Al die mooie figuurtjes blijken hallucinaties te zijn geweest. Ze zaten in je eigen hoofd.

Het is moeilijk om uit te leggen hoe de effecten van psychedelica zoals lsd, paddo’s en dmt er precies uitzien – zeker aan iemand die het nog nooit heeft meegemaakt. Die hallucinaties zijn simpelweg niet te filmen. Toch is dat precies wat de Letse grafisch ontwerper Raimonds Jermaks probeert te doen, en eerlijk is eerlijk, hij komt heel dicht in de buurt. Zoals bij deze visualisatie van de effecten van 2c-b:

Hij maakt deze video's voor Psychonautwiki, een online encyclopedie van alle mogelijke effecten die je van psychedelica kunt krijgen. Het bestaat zo’n vijf jaar, en wordt gerund door enkele tientallen mensen over de hele wereld. Ze leggen uit wat tripmiddelen precies doen, en concretiseren ook hoe dat er zoal uitziet. In woord, maar dus ook in beeld.

Ik skypete met Jermaks om hem te vragen hoe hij op het idee kwam voor deze visualisaties, hoe hij ze maakt en of alle psychedelische effecten even makkelijk zijn na te bootsen.

Creators: Ha Raimonds, hoe kwam je op het idee voor deze psychedelische kunst?
Raimonds Jermaks: Ik ben geboren in een kleine stad in Letland. Drugs zijn hier echt zwaar verboden. Als je ook maar iets met drugs te maken hebt, word je gezien als een aftandse junkie die niks waard is. Verder zuipt en rookt iedereen zich hier kapot, maar dat is natuurlijk iets totaal anders, vinden ze hier in Letland.

Op de middelbare school heb ik weleens drugsvoorlichting gehad. Toen werd letterlijk verteld dat mensen die blowen later kinderen krijgen met een paar extra ledematen. Ik was dus doodsbang voor zulke middelen. Maar op een gegeven moment zag ik een documentaire over wiet die totaal iets anders vertelde: dat het ook medicinale eigenschappen heeft, en je er zelfs spirituele ervaringen mee kunt opwekken. Ik was zo verbaasd dat ik twee jaar lang het internet ben gaan afstruinen naar alle informatie die ik kon vinden over drugs. Ik vond totaal andere dingen dan ik op school geleerd had.

Toen ik na twee jaar eindelijk genoeg moed had verzameld om een zegel lsd te nemen, was ik nog altijd doodsbang. Ik was ervan overtuigd dat ik zou worden achtervolgd door draken. Ik kreeg een ontzettende bad trip van die gedachte, maar gelukkig heb ik verder geen draken gezien. Het was echt totaal anders dan ik ooit had gedacht, en die verbazing heb ik nooit los kunnen laten. Daardoor ben ik op het idee gekomen om mensen iets te geven wat ikzelf nooit heb kunnen vinden: een simulatie van de effecten van psychedelica.

Dan moet je natuurlijk wel aan die psychedelica kunnen komen. Was dat de reden dat je daarna in Nederland ging wonen?
Ja. Ik heb ongeveer een jaar lang in Nederland gewoond, omdat ik daar veel vrijer kan experimenteren met drugs. Er staat in Nederland geen jarenlange gevangenisstraf op het roken van een joint, om maar iets te noemen. Ik heb toen van alles geprobeerd: lsd, paddo’s, dmt, 2c-b, en verschillende designerdrugs. Tijdens al die trips heb ik heel goed opgelet op wat ik precies zag. Ik denk in beelden, dus die indrukken heb ik goed opgeslagen in mijn geheugen. Ik put nu nog altijd uit al die ervaringen om mijn werk te doen, want in Letland durf ik geen drugs te nemen.

De video’s komen behoorlijk in de buurt van zo’n trip, wat mij betreft. Is dit precies hoe jij trips ervaart?
Eerlijk gezegd nog niet exact. Ik ben echt een perfectionist. Ik zeg ook liever niet dat ik de effecten van tripmiddelen precies namaak; het is best mogelijk dat een drug als lsd bij andere mensen een heel ander effect heeft. Ik ben niet zo arrogant om te denken dat ik weet hoe anderen hun trip beleven.

Ik zeg liever dat ik psychedelische kunst maak, die een impressie geeft van hoe ik mijn trips beleef. Maar ik probeer dat wel zo natuurgetrouw mogelijk te doen. Ik denk dat ongeveer 95% van mijn publiek het met me eens is dat de video’s echt heel erg lijken op het effect van verschillende tripmiddelen.

Zijn de effecten van alle middelen even makkelijk om na te bootsen?
De moeilijkste om na te maken zijn die van dmt. Dat komt vooral omdat die drug zo kort duurt als je het rookt. Het is heel moeilijk om in zo’n korte tijd op te slaan wat je allemaal precies ziet en meemaakt. Wat dat betreft is 2c-b een stuk makkelijker om te visualiseren. Die drug onderdrukt de werking van het geheugen ook niet zo erg. Dus ik kan me nu nog altijd goed voor de geest halen hoe mijn 2c-b-trip er precies uitzag.

Hoe maak je de video’s precies?
Haha, die vraag krijg ik bijna dagelijks gemaild. Helaas is er niet één trucje dat ik toepas om de beelden te maken. Ik gebruik in ieder geval Adobe After Effects, daarmee kan je eigenlijk alles maken wat je kan bedenken. Ik ben geen expert op het gebied van After Effects, maar in mijn hoofd zit heel duidelijk wat ik uiteindelijk wil visualiseren. Ik ga er dan gewoon voor zitten en blijf dan een beetje proberen totdat ik uiteindelijk het resultaat heb wat ik ongeveer voor ogen had.

Vind je het gewoon leuk om deze kunst te maken, of probeer je echt een doel te bereiken?
Ik wil niet mensen aansporen om drugs te gebruiken, laat ik dat vooropstellen. Ik heb gezien wat er mis kan gaan, en dat kan ik echt niemand aanraden. Maar ik denk dat het wel belangrijk is dat we eerlijke informatie verspreiden over tripmiddelen. Toen ik begon te experimenteren was er zoiets nog niet. Ik zou het daarom fantastisch vinden als mijn werk uiteindelijk gebruikt kan worden voor educatieve doeleinden. Ik hoop echt dat mensen dankzij mijn werk zich kunnen voorstellen wat psychedelica precies met je doen.

En heeft je werk al tot zoiets geleid?
Niet zo lang geleden werd ik benaderd door een wetenschapper uit Zwitserland. Hij was bezig met een onderzoek naar de mate waarin objecten vervormd raken als ze zich verder van je ogen bevinden. Ze hadden mijn video’s gezien en vroegen of ik ongeveer dezelfde simulaties zou kunnen maken van hun onderzoek. Dat vond ik een enorm groot compliment.