We zijn fucked als we ook maar een fractie Arctische koolstof laten ontsnappen

Deze week deden wetenschappers een verontrustende ontdekking in de Noordelijke IJszee: ze zagen "grote methaanpluimen uit de zeebodem ontsnappen." De observaties werden gedaan door Stockholm University. De pluim van methaan - een potent broeikasgas dat nog beter hitte kan vasthouden dan koolstofdioxide en daarmee de voornaamste stuwkracht achter klimaatverandering vormt - was even schrikken voor de wetenschappers.

Maar het was nog zenuwslopender voor Dr. Jason Box, een bekende klimatoloog die de expeditie op de voet heeft gevolgd. Toen ik aan het graven was naar deze nieuwe ontwikkeling, stootte ik op deze tweet hieronder, die, aangezien hij van een wetenschapper kwam, vrij angstaanjagend was:

If even a small fraction of Arctic sea floor carbon is released to the atmosphere, we're f'd.

— Jason Box (@climate_ice) July 29, 2014

Box, die momenteel een professor gletsjerkunde is bij de Geological Survey of Denmark and Greenland, heeft Antarctica al tientallen jaren bestudeerd. Zijn Wikipedia-pagina, die een berg aan informatie bevat, vermeld onder andere dat hij sinds 1994 20 expedities naar de Zuidpool heeft gemaakt. Ook is hij de voornaamste auteur van de Groenland-sectie van NOAA's State of the Climate report van 2008 tot 2012. Hij werkt daarnaast ook aan het Dark Snow project en schrijft over de laatste vondsten binnen zijn onderzoeksgebied op zijn blog Meltfactor.

In andere woorden: Box kent Antarctica als geen ander en hij weet veel over klimaatverandering. De methaanpluimen waren voor hem reden genoeg om de turbotaal uit de kast te halen en een doemscenario te schetsen.

De wetenschappers van Stockholm University begrepen niet helemaal waarom de pluimen tevoorschijn kwamen. Maar ze speculeerden dat een warmere "tong," een oceaanstroom, momenteel de methaanverbindingen destabiliseert.

Ik belde de wetenschapper in zijn kantoor in Kopenhagen en hij sprak eerlijk en nadrukkelijk over de nieuwe dreiging, en over klimaatverandering in het algemeen. Hij vloekte ook als een bootwerker, ik vroeg me al vaak af hoe andere klimatologen in staat waren om dat niet te doen,gezien de ernst van het probleem. Zijn taalgebruik gaf in ieder geval goed de benarde toestand van het klimaat weer.

Ten eerste vroeg ik Box of hij nog steeds achter de tweet stond. Dat deed hij. Hij zou 'm enigszins aanpassen, om er ook nog oppervlaktekoolstof aan toe te voegen. Oppervlaktekoolstof is methaan dat vastzit in de permafrost maar dat er nu ook langzaam uit begint te lekken.

"Zelfs als er maar een klein deel van de arctische koolstof vrij zou komen in de atmosfeer, zijn we genaaid," vertelde hij me. Wat hem schrik baarde was dat "de methaanbubbels de oppervlakte bereikten. Dat was iets nieuws in mijn onderzoek naar methaanbubbels," zei hij.

Methaanbubbels opgenomen door de wetenschappers.

"De gedachte was dat de bubbels opgelost zouden zijn voordat ze de oppervlakte bereiken en dat micro-organismen het methaan zouden consumeren. Dat zou normaal zijn," ging Box door. Maar als de pluimen de oppervlakte bereiken dan ontstaat er een nieuwe bron broeikasgassen waar we ons ernstig zorgen om moeten maken.

De wetenschappers van de expeditie bevestigen dit:

"We ruiken methaan," schreef Ulf Hedman in een bericht dat onderstreept werd door Climate Change SOS. Hedman is de wetenschapscoördinator van het Swedish Polar Research Secretariat. "Alle analyses tonen de signalen. We zitten in een megavlam. We zien methaan in de waterzuil, we lezen het boven de oppervlakte en we volgen het hoog in de lucht met radars en lasers. We zien het methaan vermengen met de lucht en weggedragen worden met de wind."

"Methaan is meer dan 20 keer zo potent als CO2 in het vasthouden van infrarood als deel van het natuurlijke broeikaseffect," zei Box. Methaan dat naar de oppervlakte gaat - dat is invloedrijk spul."

Het is voornamelijk zorgwekkend omdat de Zuidpool sneller warmer wordt dan welke plek dan ook op aarde. Naast het smeltende ijs en het ontdooiende permafrost, moeten nu ook de methaanbubbels toegevoegd worden aan onze lijst van zorgen opwarming van de Noordelijke IJszee als oorzaak hebben. Hoe warmer de oceaan wordt, hoe meer methaan er vrijkomt, die vervolgens weer de atmosfeer opwarmt. Zo verzeilen we in een neerwaartse spiraal.

"Ik ontsnap waarschijnlijk aan de ergste consequenties," zei Box, "maar mijn dochter misschien niet. Zij is drie jaar oud."

"De Zuidpool is onze grootste zorg qua koolstof," legt Box uit. Er ligt daar een ongelofelijke hoeveelheid koolstof opgeslagen. "Het is een gigantische hoeveelheid. Maar we moeten eraan denken dat, zelfs wanneer er een kleine hoeveelheid van die koolstof vrijkomt, we in de problemen zitten."

Box, die oorspronkelijk uit Colorado komt, is verhuisd naar Denemarken, deels om de aankomende impact van klimaatverandering te ontsnappen. "Droogtes zullen een probleem worden voor de binnenlanden," zei hij. "Ik ben een beetje een klimaatvluchteling."

"We zijn op weg naar een oncontroleerbaar hitte-scenario en we moeten er vanaf komen," zei hij. "We zijn redelijk fucked, toch? Het wordt gewoon oncontroleerbaar. De klimaatdraak wordt gepord en uiteindelijk zal de draak pissig genoeg zijn om de boel kort en klein te slaan."

Het was weer eens wat anders om een klimatoloog er geen doekjes om te horen winden, terwijl hij toch eloquent en accuraat samenvatte waar de wetenschap om draait. Een groeiend deel van de klimatologen wordt proactief, zoals de paleoklimatoloog Dr. Michael Mann en top-klimaatwetenschapper Dr. James Hansen, maar de meeste klimatologen zoeken nog een manier om met het grote publiek om te gaan. Net als Dr. Hansen, heeft Box een persoonlijke reden om aan de alarmbel te trekken.

"Ik ontsnap waarschijnlijk aan de ergste consequenties," zei Box, "maar mijn dochter misschien niet. Zij is drie jaar oud." Klimaatverandering zal de aardbol misschien niet tijdens onze levens destabiliseren, of die van Box' dochter. Maar het feit dat feedback loops zoals het vrijkomen van methaan die de opwarming van de aarde kunnen versnellen betekent dat er een kans bestaat op klimaattransformaties waar we niet tegen opgewassen zijn.

Volgens Box kunnen we wel iets doen aan het aankomende probleem, maar dan moet er wel snel iets gebeuren aan de huidige gang van zaken. "We moeten investeren in het decarboniseren van ons energie-systeem." Hij pauzeerde en voegde er aan toe:

"We moeten die fucking koolstof in de grond houden."

Je kan hier binnenkort trouwens hartstikke leuk stage komen lopen. Klik hier voor meer info of mail meteen naar alejandro.tauber@vice.com.