Wanneer je verantwoordelijk bent voor miljoenen euro’s, is het belangrijk om altijd op je hoede te zijn. Wat er gebeurde met bewaker Greg Counsell is een goed voorbeeld van waarom dat zo is. In 1983 bewaakte hij een gelddepot in Oost-Londen. Hij werkte de vroege shift toen hij werd verrast door een groep gewapende overvallers. Ze hadden het depot uitvoerig bestudeerd, en het was ook nog eens de maandag van Pasen. Er was dus nog niemand behalve Greg aanwezig. Nadat de dieven vier werknemers die net aankwamen voor hun werk gijzelden, gingen ze er vandoor met een buit van bijna zeven miljoen euro (omgerekend meer dan dertig miljoen euro vandaag de dag).
Dit incident werd veroorzaakt door één foutje: Counsell lette even niet op terwijl hij van de ene naar de andere controlekamer liep, en toen hij de deuren ontgrendelde glipten de dieven binnen. Vervolgens was het geld weg.
Videos by VICE
Dit alles leidt naar Alanis Morissette, die net als Greg Counsell even niet oplette en zo van miljoenen werd beroofd. Dit nieuws werd afgelopen januari bekend toen haar manager Jonathan Schwartz toegaf dat hij van januari 2010 tot januari 2014 meer dan vier miljoen euro van haar rekening jatte. Volgens de Associated Press werd de 48-jarige manager ”aangeklaagd voor fraude in verband met het overmaken van het geld en het opgeven van valse belastinggegevens”. Deze week moet Schwartz voor de rechter verschijnen voor deze aantijgingen. Hij heeft schuldig gepleit als onderdeel van een deal met justitie, maar daar komen we later nog op terug.
Ten eerste: geld lijkt opvallend vaak te verdwijnen. Je hebt waarschijnlijk weleens je bankrekening bekeken om vervolgens niet meer te weten waar die honderden euro’s opeens zijn gebleven (waarschijnlijk in de kroeg). Misschien heb je weleens geprobeerd je maandelijkse budget op papier te zetten, om de volgende maand een verfrommeld papiertje tegen te komen in de wasmand.
Dit was niet het geval bij Alanis Morissette. De zangeres gaf haar geld niet roekeloos uit. Tenminste, niet meer dan normaal is. De persoon die Alanis het meeste zou moeten vertrouwen, diegene die verantwoordelijk was voor haar geld, haar belastingen en haar investeringen, heeft toegeven dat hij haar op zo’n naaiende manier heeft misleid dat het bijna bewonderingswaardig is. Schwartz jatte het geld van Morissette en plaatste het in de boekhouding als persoonlijke uitgaven, zoals bleek in een civiele rechtszaak die Morissette in mei 2016 aanspande.
De aanklacht aan het adres Schwartz en zijn managementkantoor GSO liegt er niet om. Het wangedrag van Schwartz en GSO beperkte zich niet tot alleen deze diefstal. Schwartz probeerde op allerlei manieren zijn diefstal te verbloemen. Toen Morissette hem voor het eerst aannam, vertelde ze dat ze niet wou leven van haar geïnvesteerde geld, maar juist van haar inkomen en rente. In plaats van haar daarbij te helpen, stopte Schwartz haar nooit als ze haar spaargeld uitgaf. ‘Wanneer ze hem vroeg of ze over haar budget heen was gegaan, verzekerde hij haar dat alles wel goed zat en dat ze zich geen zorgen hoefde te maken. Haar kleinkinderen zouden nooit meer over geld hoeven na te denken.
Toen de zangeres een nieuwe manager genaamd Howard Grossman aannam nadat ze Schwartz ontsloeg in April 2016, werd duidelijk dat er iets niet goed zat. Grossman liep de boekhouding na en kwam erachter dat er zo’n acht miljoen dollar mistte. Hij vond daarnaast 26 dozen met daarin zo’n 116 overboekingen naar de persoonlijke rekening van Schwartz. Grossman besloot aan Schwartz te vragen hoe dit zit, en verwachtte een normaal antwoord.
Dat kreeg Grossman niet. Zoals bleek uit de aanklacht van Morisette, verzon Schwartz allerlei smoesjes om zijn handen schoon te laten lijken. Hij beweerde dat hij veel cash pinde de laatste tijd omdat het hem handig leek om geld in zijn kluis te bewaren. Dit ”zodat wanneer ze cash nodig heeft, we niet elke keer naar de bank hoeven te gaan”. Ook beweerde Schwartz dat Morisette bonnen had ondertekend voor de overboekingen die ergens in een opslag lagen. Daarna zei Schwartz dat hij het geld had gebruikt om te investeren in ”een of meer wietteeltbedrijven”. Uiteindelijk werd deze zaak buiten de rechter om geregeld en distantieerde GSO zich publiekelijk van Schwartz. Het bedrijf klaagde Schwartz zelf ook nog aan.
”Het onderzoek laat zien dat meneer Schwartz het geld uitgaf om er een luxueus leventje op na te houden,” aldus de aanklacht van GSO. ”Onder andere een 50,000 dollar kostende vakantie naar Bora Bora en een gokschuld van 75,000 dollar in een casino in de Bahama’s.” Schwartz heeft toegezegd om schuldig te pleiten in de komende rechtszaak, hoogstwaarschijnlijk om een lagere straf te krijgen. De maximumstraf is 23 jaar, Schwartz zal er tussen de vier en de zes moeten zitten.
Deze zaak doet denken aan een lang vervlogen tijd. Managers nemen tegenwoordig inderdaad een standaardtarief van zo’n vijftien tot twintig procent van wat een artiest verdient. En er zijn inderdaad notoire gevallen zoals die van Colonel Tom Parker en zijn cliënt Elvis, waarin Parker 50 procent van wat Elvis verdiende kreeg. Dat had echter te maken met een wurgcontract. Maar dat was lang geleden, toen onafhankelijke artiesten nog niet echt de kans kregen zichzelf te promoten. Je was afhankelijk van grote labels, die je een stuk sneller naaiden met je contract. Jonge en naïeve artiesten waren toen vaker slachtoffer van clausules met kleine lettertjes of absurde contracten van managers.
Het geval van Morissette is anders. Oplichting op zo’n schaal voelt ouderwets aan. Het doet denken aan Billy Joel, die zijn ex-manager voor 90 miljoen aanklaagde in 1989, of de Rolling Stones die juridische matpartijen hadden met Allen Klein over de uitgeversrechten van de band. Of neem Lou Pearlman die de Backstreet Boys oplichtte en daarvoor acht jaar in bak vertoefde, en Leonard Cohen’s ex-manager, die ervan beschuldigd werd miljoenen van hem te stelen. Tegenwoordig beseffen artiesten dat ze meer zijn dan alleen muziek, en waarschijnlijk is daardoor het verhaal van Morisette een van de laatste in haar soort. Managers doen steeds vaker het werk dat labels vroeger deden en werken nauw samen met de artiesten. Die artiesten kijken op hun beurt weer van dichtbij of alles wel zo gaat als zij willen dat het gaat. Je moet namelijk goed opletten als je over veel geld beschikt.
