Als je het idee hebt dat alles op elkaar begint te lijken, dan heb je gelijk

Blick Brillen, Rotterdam. Foto

Waarschijnlijk ben ik niet de enige die het al een paar jaar ziet: veel van die leuke nieuwe tentjes, flexwerkplekken en winkels in allerlei steden beginnen steeds meer op elkaar te lijken. Je kent het wel. Het zijn die lichte interieurs met grove tafels, grote gloeilampen, kaal beton of een uitgebikte bakstenen muur, vintagestoelen, blank hout, een paar antieke snuisterijen en wat industriële elementen. En uiteraard MacBooks, Formicatafels, Vitrastoelen, stolpen, krijtborden, hangende racefietsen, tropische planten en iets met typografie.

Videos by VICE

Maar wordt het ondertussen niet een beetje te veel van hetzelfde? Dat vindt Kyle Chayka wel. In een uitgebreid artikel op The Verge, en later nog een voor The Guardian, doopte hij dit soort plekken om tot ‘AirSpace’. Ik sprak met Chayka over deze esthetische eenheidsworst, die zich via social media in gierend tempo over de wereld verspreidt.

Hutspot, Van Woustraat, Amsterdam. Foto

De Brandweerkantine, Maastricht. Foto

Ik ben zelf ook vaak in AirSpace, net als jij. Als we in een andere stad zijn huren we een AirBnB die lijkt op ons favoriete Pinterest-board en bestellen we een flat white met een red velvet cake in een koffiezaak met zo’n minimalistische, op Deens en Japans design geïnspireerde inrichting. Later op de dag eten we een rustieke burger of een all-local salad in een food hall, of drinken we een zelfgebrouwen saisonbiertje in een bar met een stoere, pretentieloze naam en een lekker logo. Die fijne horecaplekken krijg je weer aangeraden via social media op basis van je eerdere, vergelijkbare check-ins en die van je vrienden, of je vond ze op een website die zulke leuke gezellige stadtips voorsorteert. De rest van de dag kijken we rond in vintage boutiques en pop-up concept stores die allemaal precies dezelfde soort hebbedingetjes verkopen, maar die ook weer net wat anders zijn. Al die dingen en plekken voelen uniek maar toch herkenbaar en passen zo perfect in onze nauwkeurig afgestelde levensstijl. Een stijl die we dezelfde avond weer via sociale media aan de rest van de wereld laten zien.

Blackbird Coffee & Vintage, Utrecht. Foto

Fooddock, Deventer. Foto

Yirga, Breda. Foto

“Die smaak wordt wereldwijd steeds generieker,” vertelt hij aan The Creators Project. “En terwijl we denken dat we ons op authentieke plekken begeven, worden we eigenlijk niet meer verrast en missen we ervaringen die écht uniek zijn.”

Airbnb screengrabs via

Niet alleen de plaatjesplatforms als Instagram en Pinterest hebben de voortplanting van AirSpace versneld; Chayka dicht ook Airbnb een enorme rol toe. Meer en meer mensen kunnen zonder moeite tussen steden reizen, waar ze in appartementen verblijven die erg op elkaar lijken. Dat komt door die globaliserende smaak, maar ook doordat verhuurders de stylingtips van Airbnb volgen en de huisfotografen van Airbnb steeds meer van die toch al homogene huizen op dezelfde manier vastleggen. Hierdoor proberen Airbnb-verhuurders weer die gemiddelde hippe vibe te creëren om te zorgen dat hun advertentie aanslaat. Full circle, alleen dan steeds net iets meer afgevlakt. Vanuit zo’n ‘authentiek’ huurappartement in de voor haar of hem onbekende stad gaat de stedentripper vervolgens lokale cultuur snuiven in de leuke, herkenbare winkeltjes en cafeetjes in de wijk, vanuit de illusie dat ze uniek zijn en de stad zo divers maken.

Spaces Hofplein, Rotterdam. Foto

Level Up Coworking, Leeuwarden. Foto

Ook via kantoren, flexwerkconcepten als WeWork en Spaces en natuurlijk de inrichting van onze eigen woning verspreidt AirSpace zich. Sommige startup-platforms als Roam en WeLive gaan nog een stapje verder: hun leden kunnen voor een vast bedrag per maand over de hele wereld op plekken wonen die allemaal volgens hetzelfde concept zijn ingericht. Dit maakt het reizen van plek naar plek steeds gemakkelijker. Wrijvingsloos, zoals Chayka het omschrijft: “van de ene naar de andere plek gaan wordt zo makkelijk als het reloaden van een website.” Met drie taps op je smartphone brengt die Uber je tenslotte naar de volgende hotspot, zonder dat je geld op zak hoeft te hebben of de chauffeur zelfs hoeft uit te leggen waar je moet zijn.

De Rebellenclub, De Hallen, Amsterdam. Foto

Menagerie Coffee, Philadelphia. Foto

Let er maar eens op, de volgende keer dat je in Apeldoorn, Ankara, Bilbao, Beijing, Dallas of Dubai bent. AirSpace is overal.

Alleen, AirSpace is niet voor iedereen. Het past vooral bij de lifestyle van de reizende, redelijk tot goed verdienende en connected stedeling die zichzelf een goede smaak toeschrijft en zichzelf zelfs een tikkeltje creatief vindt.

Maar niet iedereen kan drie euro voor een koffie betalen, meer dan honderd euro per nacht voor zo’n Airbnb-loft, of vijftien voor een Uberritje naar de nieuwste gin & tonic-bar. In AirSpace kom je vooral de urban mainstream tegen die het kan betalen.

The Breakfast Club – Bellamystraat, Amsterdam. Foto

Ink & Lion Café, Bangkok. Foto

PLEK, Rotterdam. Foto

En laten we vooral het woord ‘hipster’ niet meer gebruiken, omdat het daarmee kan lijken of we over een subcultuur of iets grensverleggends praten. Met hipster, wat dat ook precies was, werd ooit een niche aangeduid die zich in de jaren nul manifesteerde en toen misschien hip was. Maar hipster is mainstream, en AirSpace de gesteriliseerde, duurdere conceptversie van wat ooit hipster was. “Hipster is nu universeel, net als de beeldtaal die erbij hoort,” zegt Chayka. “Het is hooguit nog een ander woord om de wereldwijde, generieke cultuur aan te duiden die alsmaar gangbaarder wordt. In de Verenigde Staten zie je het bijvoorbeeld zelfs al terug in het nieuwe interieurontwerp van grote ketens als TGI Friday’s.”

TGI Friday’s, Corpus Christi, Texas. Foto

WeWork Weteringschans, Amsterdam. Foto

Maar als AirSpace zich zo blijft verspreiden, en uiteindelijk misschien toch voor iedereen toegankelijk en betaalbaar wordt, net als IKEA of McDonalds, kun je het dan ook zien als iets goeds, als democratisering? Chayka: “Als zoveel mogelijk mensen er toegang tot hebben, is AirSpace op zich een goed iets. Iedereen heeft recht op een esthetisch prettige omgeving. Maar de verspreiding van die monotonie heeft ook een keerzijde: je bent misschien wel altijd op je gemak, maar verrassing en verwondering zal je steeds minder ervaren.”

WeWork Weiha Lu, Shanghai. Foto

Bar Wolkers, Haarlem. Foto

“En mensen zullen op een gegeven moment wel moe worden van al die eentonigheid,” zegt hij. “Maar ik ben bang dat we ons dan toch weer zullen verliezen in een andere vorm van sameness – in dat geval niet het robuuste minimalisme van nu, maar misschien op streetwear geïnspireerd maximalisme, of Brutalisme, of whatever. Heel misschien, als mensen doorkrijgen hoe de mechaniek van de universele eentonigheid in stijl werkt, dat ze meer aandacht gaan besteden aan het creëren van hun eigen culturen en ontwikkelen ze échte creatieve eigenheid in hun lokale omgeving. Maar het gevaar is dat die stijl dan ook weer viral gaat.”

Bar en Zo, Den Haag. Foto

Jane Motorcycles, New York. Foto

En wat is volgens Chayka de beste AirSpace in zijn eigen New Yorkse wijk? “Dat is toch wel Jane Motorcycles in Williamsburg.” Over de ‘motorwinkel slash koffiezaak’, waar je ook groomingproducten voor je baard kunt kopen, zegt hij: “zowel qua concept als ontwerp hebben ze daar erg hun best gedaan.”

Tot gauw in AirSpace.