Waarom is het als man zo moeilijk om over ongesteldheid en menstruatiecups te praten?

Jan sprak Sarah over menstruatie en haar ervaringen met de Divacup, het ding dat haar naar eigen zeggen bacteriële vaginose zou hebben opgeleverd. Gaandeweg kwam hij erachter dat het als man lang niet makkelijk is om vrijelijk over dit onderwerp te praten.

Menstrueren: bijna de helft van ons doet het elke maand, al decennialang. Maar bijna de hele andere helft van de wereldbevolking vindt het lastig om erover te praten. Ik dacht dat ik er cool mee was, en na het verhaal van die Chinese sporter die 'het taboe op menstrueren tijdens het sporten doorbrak', dacht ik dat de hele wereld er cool mee zou zijn. Toch bespeurde ik iets van ongemak toen ik laatst een gesprek had met iemand, we noemen haar Sarah*, die haar Divacup de schuld gaf van haar bacteriële vaginose. Een Divacup, zo leerde ik, is een soort rubberen kelk die je inbrengt om het ongesteldheidsbloed** op te vangen. Bacteriële vaginose, zo werd mij verteld, is een soort infectie waarbij bepaalde bacteriën in de vagina beginnen te overheersen, waardoor je ongelofelijk uit je poen begint te stinken.

In eerste instantie wilde ik haar verhaal optekenen, om anderen eventueel te waarschuwen zo'n Divacup toch vooral op de juiste manier te gebruiken, en omdat ik vieze verhalen over het lichaam nog altijd om te lachen vind. (Ik ben 31 en toch moest ik zaterdag onbedaarlijk gieren om iemand met een ontwrichte kaak, die hevig moest kotsen. Soms ben ik er zeker van dat het nooit meer goed met me gaat komen.) Maar het gevoel van ongemak dat gaandeweg het gesprek op kwam zetten, vond ik minstens zo interessant – niet in de laatste plaats omdat een gynaecoloog die we spraken aangaf dat zo'n infectie door heel veel dingen veroorzaakt kan worden. De Divacup hoeft niet per se de dader te zijn.

Tijdens mijn gesprek met Sarah (waar haar vriendin Emma bij zat, omdat het idee voor dit verhaal van haar kwam en het allicht makkelijker praten zou zijn met haar erbij) vertelde ze dat ze via haar nicht achter het bestaan van de Divacup was gekomen. Die gebruikte het ding al twee jaar lang. "Het leek me superfijn", zei Sarah. "Je hoeft zo'n cup maar één keer per dag te legen, als je een niet al te zware ongesteldheid hebt." Zware ongesteldheid, zo leerde ik, is een keurige manier om te zeggen dat je gutst van het bloed tijdens je menses. Sarah: "Dat is ideaal, want tampons zijn af en toe echt een gedoe. Daarnaast zijn die cups beter voor het milieu. Je kunt zo'n ding zeker een jaar gebruiken, als je 'm goed uitkookt, zeggen ze. Maar ja, je gaat niet een apart pannetje kopen, alleen maar voor die cup. Ik steriliseerde het ding in een pan waar ik ook weleens een eitje in kook, niet heel hygiënisch."

"Voel je het in je zitten?", wilde Emma toen weten. "Die cup is nog best groot", zei Sarah. "Het is van een soort plastic gemaakt, in de vorm van een kelk. In de vagina moet het vacuüm zuigen en precies goed zitten. Maar oefening baart kunst. Als het eenmaal zit, voel je het niet meer. Ik heb het een half jaar lang zonder problemen gebruikt." Er zijn echter wel ongemakken aan verbonden, vertelde Sarah. "Gemiddeld genomen hoef je het maar één keer per dag te verschonen, maar als je zwaarder ongesteldheid bent, moet je het halverwege de dag doen. Als je dan niet thuis bent, moet je soms lelijk improviseren."

Wat gebeurt er, wilde ik weten, als het ding vol zit en overloopt? "Dan maak je een mooi kunstwerk op het toilet waar je zit", zei Sarah. "Ik had dat een keer op de universiteit, waar ik alleen een openbaar toilet tot de beschikking had. Als dat ding vol zit met bloed, kun je het wel leeggooien in het toilet, maar dan moet je het ook nog schoonspoelen. En dat doe je niet in de wasbak. Dus rommel je wat aan met toiletpapier. Vind je dit trouwens ongemakkelijk, om hierover te praten?", vroeg Sarah aan mij. "Nee hoor!", antwoordde ik, wat een leugentje was – en in haar ogen zag ik dat zij het eigenlijk ook best ongemakkelijk vond. Ik overwoog een intiem verhaal te vertellen over mezelf, van toen ik op mijn zeventiende – na te veel seks te hebben gehad met een vriendinnetje – heel vreemde vellen rond mijn pik had. Ik vertelde het niet en heb er geen spijt van.

Toen vond Emma het welletjes. "Waarom ging het zo stinken?", vroeg ze. Sarah legde uit: "Er was verteld dat je er zeker een jaar mee kunt doen, mits je het uitkookt. Anders blijven er geurtjes hangen. Toen was ik op vakantie. Ik dacht eerst nog: ben ik in een hondendrol gestapt? Maar het bleek iets anders te zijn. Als een vis die wekenlang had liggen rotten, zo rook het. Het kwam door mijn broek heen. Ik hoopte dat het vanzelf over zou gaan, maar ben na een week toch maar naar de dokter gegaan. Bacteriële vaginose was de diagnose. De dokter zei dat het logisch zou zijn als er bacteriën op die Divacup waren blijven zitten, waardoor ik de infectie zou hebben opgelopen. Vervolgens moest ik een antibioticakuur slikken. Nu gebruik ik weer tampons."

"Heeft je vriend hier een trauma aan overgehouden?", vroeg Emma. "Ik roep hem wel even!", zei Sarah. Haar vriend kwam aangesneld en vertelde: "Nee, traumatiserend was het niet, maar het was niet bevorderlijk voor ons seksleven. Ik kan het geen enkel stelletje aanraden." We vroegen hem of de seks nog te doen was. "Op zich wel, maar als je dan afzakt om te beffen, denk je toch van: whooo, even overslaan. Dat doen we niet." Toch was het volgens hem niet ongemakkelijk: "Ik hou niet van mensen die 'bah' en 'gatsie' zeggen. Dat zijn vervelende mensen. Dan maak je het ongemakkelijk. Geurtjes horen bij het menselijk lichaam." En praten over ongesteldheid dan, is dat lastig binnen hun relatie? Haar vriend vertelde: "Binnen onze relatie niet, nee. Naar buiten toe vind ik het eigenlijk wel lastiger. Dan merk ik toch wel iets van het taboe dat eromheen hangt. Ik vind het bijvoorbeeld niet prettig om tampons in de winkel te kopen." En waarom niet? "Ja, dat is toch gewoon een gevoel," zei de vriend. En toen was het gesprek klaar.

In de dagen na het gesprek vroeg ik mensen om me heen of zij gemakkelijk over ongesteldheid spraken. Een vriendin zei: "Mannen op mijn werk zijn fucking weird als ik over ongesteldheid begin. Eigenlijk hoor je er gewoon niet over te praten, en er wordt ook niet over doorgevraagd. Zo van: 'Vrouwenproblemen? Oké, te veel informatie, blijf maar thuis!' Met andere vrouwen kan ik zo'n beetje keuvelen over het onderwerp, maar met mannen is dat vaak lastig." Haar vriend, die er wat stil bij zat, zei: "Het ding met ongesteldheid is dat het zaken samenbrengt die mannen van oudsher sinister vinden: vrouwelijkheid, seksualiteit en bloed. En de vagina natuurlijk." Ik knikte. Nu zit ik in dubio. Door zelf veel over het onderwerp gepraat te hebben, merkte ik dat ik een bepaald vocabulair miste om er op een heel relaxte manier over te kunnen praten. Menstrueren is iets wat normaal is, omdat het 't lichaam betreft, maar dat neemt niet weg dat ik met mijn jongens nog steeds grappen maak over schijten, rukken, zaad en pis. Dat zijn vieze dingen, net als menstruatiebloed, die voor mensen met een minder puberaal gevoel voor humor dus niet zo interessant zijn. Toch lijken we de 'viesheid' van menstruatie anders te classificeren dan die van andere lichaamssappen. Of we: ik. Ik blijk in mijn ervaring namelijk evengoed binnen een vreemde taboesfeer te zitten, en maak over dit onderwerp minder makkelijk grappen met mijn zusters dan met de boys. Nederland is gelukkig geen land waar meisjes niet naar school mogen als ze ongesteld zijn, omdat ze onrein zouden zijn. Maar Nederland is wel een land waar mensen met een pik soms nog steeds gruwelen van een volstrekt normaal, lichamelijk proces. Misschien kunnen humor en er als man wat vaker over praten met je vriendinnen helpen de boel wat gewoner te maken. Maar goed, als je ziek bent, valt er sowieso weinig te lachen. Dus mocht je de Divacup gebruiken, zorg dan in ieder geval dat je het ding precies volgens de instructies gebruikt. En kook sowieso je cup niet uit in het pannetje waarin je ook je zachtgekookte eitjes bereidt. * Sarahs naam is omwille van haar privacy gefingeerd. Haar naam is bekend bij de redactie.

** Bij het bespreken van dit artikel met vriendinnen struikelden ze over dit woord. "Je klinkt als een man die niets van ongesteldheid snapt", zeiden ze.

-

Vrouwen praten misschien veel, maar we horen ze te weinig. Daarom is Broadly Nederland er. Like onze pagina.