FYI.

This story is over 5 years old.

Stuff

Nederlandse jongeren vertellen hoe het is om etnisch geprofileerd te worden door de politie

"De politie is absoluut niet mijn vriend. Ik zou nooit de politie bellen of om hun hulp vragen. Als ik bel word ik uiteindelijk zelf het slachtoffer van de politie."

Uit een rapport met de pakkende titel Boeven Vangen bleek eerder deze week nogmaals dat mensen die tot een etnische minderheid behoren vaker – en vaak onterecht – worden aangehouden door de politie. Volgens het onderzoek vinden agenten dat zelf niet zo'n probleem: mensen die aan hun stereotypen voldoen zijn oververtegenwoordigd in de criminaliteitscijfers, zeggen ze.

De korpschef heeft inmiddels gereageerd met de belofte dat de politie beter z'n best gaat doen, en Koos Spee van Wegmisbruikers dook even op Twitter om te roepen dat allochtonen zelf aan etnisch profileren doen, door "het is zeker omdat ik zwart ben?" te zeggen. Maar wat vinden jongeren die ten onrechte worden aangehouden door de politie er zelf van? Hoe zit het met hun vertrouwen in de politie?

Advertentie

We vroegen vier jonge Nederlanders om te vertellen over hun ervaringen met etnische profilering door de politie.

Clyde, 30 jaar, personal trainer en kok

Het gaat meestal om kleine dingen. Dat ik een keer door de stad liep bijvoorbeeld, en na tien minuten werd opgepakt omdat ik volgens de politie fietsen had staan omtrappen. Het ging uiteindelijk om iemand anders die ook zwart is, maar ik heb toch een nachtje in de cel moeten slapen en een boete gekregen van driehonderd euro.

Je merkt het omdat je vaker door de politie wordt aangekeken dan anderen, vaker om legitimatie wordt gevraagd en vaker wordt weggestuurd. Dat is gewoon klote. Dan voel ik me minder dan de rest – alleen omdat ik een kleur heb. Minderwaardig, ook. Machteloos.

Af en toe zit ik in de auto en word ik direct aangehouden. Ik krijg dan vragen als: "Wat doe je, wat sta je hier?" – en als de politie zin heeft, wordt je hele auto omgekeerd. Ik heb dat twee keer meegemaakt, zonder echte reden. Alleen maar omdat ik daar op een parkeerplaats op iemand sta te wachten. Op een gegeven moment raak je eraan gewend, en krijg je zoiets van: 'O, daar komen ze weer. Ga jij maar alvast, want ik word toch wel aangehouden.'

Daarom zijn er ook zoveel vooroordelen tegenover die agenten, zoveel agressie. Maar ik ben niet bepaalde dingen gaan laten door deze gedachten, want als ze je willen aanpakken dan doen ze dat toch wel. Als ze je willen slaan, doen ze dat gewoon. De agenten gaven me bijvoorbeeld een keer een knietje in de nek terwijl ik gewoon meewerkte, en in de cel gaven ze me een paar extra klappen na, alleen maar omdat ze een paar streepjes op hun schouders hebben staan.

Advertentie

De politie is absoluut niet mijn vriend. Ik zou nooit de politie bellen of om hun hulp vragen. Als ik bel, word ik uiteindelijk zelf het slachtoffer van de politie.

Philou, 26 jaar, dj

Ik draaide een keer in Amsterdam, en daarna liep ik in Noord door een redelijk rustige woonwijk met mijn platenkoffer naar huis. Een politiebusje hield me aan. Ze bleven beleefd, zo van: "Meneer, we doen een rondje, mogen we even in uw tas kijken?" Dat vind ik lastig: ik weet niet of ze dat ook hadden gezegd als Lotte [zijn witte vriendin, red.] daar had gelopen met zo'n tas. Er zijn van die situaties waarin je oordeel puur is gebaseerd op gevoel – dat ze je aanhouden omdat je zwart ben en niet omdat ze een 'rondje' of hun werk doen.

De eerste keer dat het gebeurde weet ik niet meer; het gebeurt namelijk structureel zolang ik me kan herinneren, ik denk elke twee maanden. Soms heb ik er vaker last van, dan hangt het ervan af waar je bent. In Zeeland, waar ik vandaan kom, gebeurt het wat vaker dan in de grote stad. Altijd als ik op reis ga, ben ik bezig met de plek waar ik naartoe ga: zijn ze racistisch daar of niet?

Het ding is dat je er nooit je vinger op kunt leggen of het gaat om de kleur van je huid; het zal vaak genoeg voorkomen dat mensen echt willekeurig worden aangehouden. Het moet ook niet zo zijn dat de politie bang is om zwarte of Arabisch uitziende mensen aan te houden omdat ze bang zijn als racisten weggezet te worden. Ik heb inmiddels genoeg meegemaakt dat ik een zesde zintuig heb ontwikkeld om aan te voelen wanneer iets etnisch profileren is of toch pure willekeur is. En wat het ook is: mensen worden vaker opgepakt omdat ze vaker worden aangehouden, waardoor je dus ook statistieken krijgt waaruit blijkt dat allochtonen meer in de criminaliteit belanden.

Advertentie

Siman, 25 jaar, bestuurslid Jonge Socialisten

Vijf weken geleden was ik onderweg naar New York om te helpen bij het campagne voeren voor Hillary Clinton. Het was de eerste keer dat ik naar Amerika ging, dus ik moest een visumaanvraag doen. Op Schiphol kreeg ik na het printen van mijn boardingpass bij de incheckbalie allerlei vragen, zoals waar ik precies naartoe ging. Ze vragen aan iedereen weleens wat, maar bij mij werden heel veel vragen gesteld – het ging maar door. De medewerker zei uiteindelijk: "Ga er maar vanuit dat je in New York ondervraagd wordt." Ik dacht: nee, dat komt wel goed.

Nog voordat we uit Amsterdam waren vertrokken, hoorde ik in het vliegtuig mijn naam omgeroepen worden. Ik dacht: dit is zo'n groot vliegtuig, dat ben ik vast niet. Dus ik deed mijn oortjes in en zette weer een film aan. Toen kwam er een stewardess aan: "Wil jij al je spullen pakken? Je moet het vliegtuig uit, want je wordt dubbel gecontroleerd." Ik vlieg zo vaak, maar dit was me nog nooit overkomen. Ik heb even rondgekeken; behalve de stewardess was ik de enige zwarte persoon.

Terug op het vliegveld werden mijn spullen opnieuw onderzocht en zeiden leden van de Koninklijke Marechaussee: "We hebben je er willekeurig uitgepikt, want we willen altijd pas op het laatste moment even kunnen kijken bij wie we opnieuw de spullen kunnen onderzoeken." Heel vaag. Daarna mocht ik het vliegtuig weer in. Mensen moesten op mij wachten en wierpen me boze blikken toe, alsof ze dachten: je bent er net uitgehaald en nu mag je weer zitten – kan je je niet gewoon gedragen? Ze waren allemaal wit.

Advertentie

Dit was de eerste keer dat ik dacht dat ik er op basis van mijn kleur en Somalische afkomst uit ben gehaald zonder geldige reden. Al die blonde meiden in het vliegtuig zijn er niet uitgepikt. Als het een willekeurige steekproef was geweest, dan was de kans veel groter dat een van hen eruit werd gehaald, toch? Ik snap wel dat mijn geboorteland een reden kan zijn om mij eruit halen, maar daar in dat vliegtuig…ik geloof niet dat dat willekeurig was. Dat kan je bij mij er niet in praten. Mensen die ik het vertelde, zeiden: "Wat vernederend."

Ze hadden beter eerlijk kunnen zijn en kunnen zeggen: "We zien jou als een gevaar. Je past niet in het plaatje. We geloven je verhaal eigenlijk gewoon niet." Dan kan ik ook in de verdediging gaan. Maar iedereen op Schiphol deed alsof het heel normaal was. Ik had achteraf het gevoel dat ik niet behandeld werd zoals iedereen. Ik voelde me vernederd.

Shahier, 27 jaar, werkzoekende

Ik ben opgegroeid in Rotterdam en het is me hier minimaal tien keer overkomen. Op straat word ik bijvoorbeeld heel vaak om mijn id-kaart gevraagd. Die toon ik dan. Tijdens het gesprek dat volgt, wordt er door de agenten neerbuigend gedaan en word ik soms uitgescholden, voor baardaap bijvoorbeeld, of voor junkie of parasiet van de samenleving. Als ik er dan iets van zeg, reageren ze met: "Bek houden, ik bepaal de regels." En als je dan nog een kik geeft, word je tegen de grond gewerkt en krijg je 'belediging van ambtenaar in functie' op je strafblad. En dat wordt allemaal automatisch als bewezen opgeschreven, omdat er twee agenten bij zijn die allebei dit verhaal bevestigen. Dan zie je gewoon aan hun hoofden dat ze samen aan het liegen zijn.

Een andere keer: ik kwam een tijdje op straat terecht en dan slaap je dus buiten. Ook al ging ik zo netjes mogelijk liggen, op een jas en zo, dan nog kwam de politie 's avonds en 's ochtends langs om me een boete en een schop te geven. Of die ene keer dat ik in Den Haag werd aangehouden, samen met een witte, een Antilliaanse en een Surinaamse jongen. We liepen op Centraal Station rond drie uur 's nachts, en opeens leek het alsof we in een film zaten: we werden ineens achterna gezeten door politiehelikopters, -scooters en -motoren. Iemand schreeuwde: "Handen omhoog!" We werden opgepakt, en mochten pas de dag erna naar huis. Het bleek dat daar naar een wapen werd gezocht. De volgende dag was het: "Sorry, jullie pasten in het profiel. Fijne dag verder."

Ik vind het mooi dat het rapport nu naar buiten komt. Het is iets dat ik al heel lang roep, en niemand geloofde me. Maar ja, wat heb ik eraan als er nu nog niks gebeurt? De politie heeft al vaker toegegeven dat dit gebeurt; de eerste allochtone korpschef Martin Sitalsing – een Surinaamse Hindoestaan net als ik – zei het bijvoorbeeld al. Dus hoe vaak moet het nog bevestigd worden?