Onderzoekers van de Queen Mary Universiteit in Londen doken in 50 jaar aan data van Last.fm over de Amerikaanse Billboard Hot 100 nummers. Hier namen ze een kijkje in de diverse muziektrends en -stijlen van 1960 tot 2010. Door van zo’n 17094 nummers 30 seconden te bekijken, maten zij verschillende gekwantificeerde eigenschappen van audio om te kunnen zien of de nummers gebruikmaakten van harmonische eigenschappen (zoals bijvoorbeeld een dominante akkoordenwisseling) en timbre-eigenschappen (rustig en zacht, of juist druk en agressief).
“Voor het eerst kunnen we muzikale eigenschappen van nummers meten op grote schaal. Door zelf te kijken naar de nummers en hun waardes te meten, kunnen we meer te weten komen dan alleen dat wat ons verteld wordt door muziekexperts”, aldus Matthias Mauch, hoofdauteur van het onderzoek.
Videos by VICE
Dit geeft de onderzoekers de mogelijkheid om in grote lijnen de opkomst en ondergang van bepaalde muziekgenres na te gaan, of om ongebruikelijke aspecten van muziek te meten. Neem bijvoorbeeld het dominante zevende akkoord, dat een beetje jazzy of blues-achtig klinkt. Deze wordt de laatste 50 jaar steeds minder vaak gebruikt, een ontwikkeling die verband houdt met de afname van het aantal blues- en jazznummers in de Billboard top 100. De opkomst en ondergang van funk en soul kunnen worden afgeleid van kleine veranderingen in het 7e akkoord, die zijn ontstaan in de late jaren 70. Verder blijkt dat disco het eigenlijk nooit lastig heeft gehad en rockmuziek vooral een zware periode onderging in de jaren 90.
De onderzoekers hebben ook vast kunnen stellen in welke periodes de muziek drastisch is veranderd.
Volgens het onderzoeksartikel wordt “de snelheid van de muzikale veranderingen (van langzaam naar snel) aangegeven met de kleuren blauw, groen, geel, rood en bruin: 1964, 1983 en 1991 zijn jaren waarin er grote veranderingen plaatsvonden binnen de muziek”.
“De opkomst van rap (en gelijksoortige genres) blijkt de belangrijkste ontwikkeling te zijn geweest die de muzikale structuur van de Amerikaanse hitlijsten heeft bepaald.”
Dat levert interessante bevindingen op: in 1964 staken rockbands de kop op, wat ten koste ging van de doowop. In 1983 veroverden new wave, disco en hardrock hun plek binnen de hitlijsten, ten koste van soft rock, country, soul en RnB.
Maar geen verandering heeft zoveel impact gehad als de opkomst van de hiphop. Door veranderingen binnen het timbre (meer heldere en energievolle klankkleuren) en in muziek waarbij minder akkoorden worden gebruikt (wat raar lijkt, omdat de hiphop track “Rappers Delight” juist meer gebruikmaakte van verschillende akkoorden) in kaart te brengen, zien we de wereld veranderen in de periode van de jaren 80 naar de jaren 90.
“De opkomst van rap en haar subgenres blijken de belangrijkste ontwikkelingen te zijn geweest die de muzikale structuur van de Amerikaanse hitlijsten heeft veranderd, in de periode die wij hebben geanalyseerd,” aldus het onderzoek. De bevindingen van de onderzoekers staan in Royal Society Open Science. Het is wordt alleen nog maar interessanter om te kijken wat we nog meer met deze data kunnen.
Technieken zoals deze kunnen bijvoorbeeld worden gebruikt om te meten of Terry Teachout gelijk had toen hij zei dat het aantal liefdesliedjes in de hitlijsten afneemt, dat muziek steeds homogener is geworden (deze data zegt van niet), of dat er misschien weer een nieuwe Nirvana aankomt.