Een zeepbel is minder doorzichtig dan je denkt. Als je ooit een zeepbel van dichtbij hebt bekeken, dan zie je er allerlei rondtollende regenbogen in. ‘Iriseren’ noemt kunstenaar Nicky Assmann dat. Samen met kunstenaar Joris Strijbos ging ze helemaal naar het hoge noorden van Finland om te onderzoeken hoe zeepvliezen – platte zeepbellen, zeg maar – bevriezen. Natuurlijk hebben ze daar veel meer gezien, maar het werk Liquid Solid, dat vanaf deze week tijdens FIBER Festival te zien is, heeft alles met die bevriezende zeepvliezen te maken. Creators sprak de twee over hun project.
Creators: Hoi Nicky en Joris! Wat is er eigenlijk zo interessant aan zeep?
Nicky Assmann: Ik heb eerder installaties met zeepvliezen gemaakt, zoals bijvoorbeeld Solace, een apparaat dat twee enorme zeepvliezen omhoog trekt. Door die op de juiste manier te belichten ontstaat er een turbulente choreografie van iriserende kleuren in de zeepfilm. Tijdens het experimenteren met zeepoplossing kwam ik erachter dat zeepbellen ook kunnen bevriezen bij zeer lage temperaturen, tegen de -30 graden Celsius. Ik wilde gaan onderzoeken of dit ook met de zeepvliezen waarmee ik werk zou kunnen en wat dit zou doen met de kenmerken, zoals de iriserende kleuren en het barsten.
Joris Strijbos: Al langere tijd ben ik aan het experimenteren met kunstmatige processen die gebaseerd zijn op natuurkunde en biologie. Die gebruik ik veelal voor installaties en performances in een cinematografische setting. Zo ontstond ook het idee om het vluchtige moment van het bevriezen van zeepvlies vast te leggen en daarvan Liquid Solid te maken, een abstracte experimentele film.
Videos by VICE
En dat hebben jullie vervolgens helemaal bij de poolcirkel gefilmd?
N: Ja, de mogelijkheid deed zich voor om als artist-in-residence naar een onderzoeksstation in Kilpisjärvi te gaan, in het hoge noorden van Finland. We waren er in de winter en dan komt de zon niet boven de horizon. Een paar keer hebben we het noorderlicht gezien, waarvan de kleuren leken op die typische zeepvlieskleuren. Dit was een mooie connectie met de omgeving en de natuurlijke fenomenen die zich daar voordeden.
J: Tijdens het filmen ontdekten we dat het bevriezingsproces anders is bij verschillende weersomstandigheden. We waren verrast over de rijkheid die de verschillende beelden in kleuren, vormen en beweging opleverden, maar we hadden vrij weinig invloed op het weer en de omstandigheden. Daarom hebben we zoveel mogelijk verschillende beelden geschoten zodat we daar vanuit onze studio later aan konden werken.
Waar kijken we in de installatie nou eigenlijk naar?
N: In het eerste gedeelte van de video-installatie zie je een opname van een zeepvlies in Kilpisjärvi, bij temperaturen van tussen de -6 en -12 graden. Het zeepvlies wordt stroperig bij die kou, maar je ziet wel die typische iriserende kleuren. Door de zwaartekracht zakt de zeep heel langzaam naar beneden, totdat er een transparant vlies overblijft, waarin je de kristallen van bevroren water ziet ronddwarrelen.
In het tweede gedeelte van de film, bij een temperatuur van rond -20, gaat dat proces veel sneller. Het beeld groeit dicht met ijskristallen. Bij de beelden hoor je een drone-achtige soundscape.
Waar komen die geluiden vandaan?
J: Tijdens onze filmperiode hebben we ook veel omgevingsgeluiden opgenomen. Bovendien hebben we met zelfgebouwde antennes geprobeerd of we signalen op konden vangen van het noorderlicht. We gebruikten verder zelfgebouwde monochords [een eenvoudig snaarinstrument, red.], die we bespeelden met elektromagneten.
N: Vervolgens hebben we deze opnames gecombineerd met het gezang van walvissen, die zich ook in het gebied bevonden toen wij er waren.
Wat is de relatie tussen het beeld en het geluid?
J: We hebben het beeld en geluid samengebracht vanuit het idee dat deze twee media samenwerken om de ervaring van de natuurprocessen te versterken. Het geluid bestaat vooral uit een drone-wereld die bij vlagen optimistisch is en soms wat donkerder wordt. Dat past goed bij de verschillen in het beeld. De kleuren die je in de vloeistof ziet, voelen wat lichter aan tegenover de soms dramatische beelden van het donkere dichtgroeien van de ijskristallen. Deze tegenstelling wilden we benadrukken met de combinatie van beeld en geluid.
Bekijk hier afbeeldingen van Liquid Solid:
‘Liquid Solid’ is vanaf 11 mei te zien tijdens de expositie Prima Materia van FIBER Festival in Amsterdam. Op de website van FIBER lees je meer.